Το φθηνό φρέσκο γάλα στο «καλάθι του νοικοκυριού», που τόσο διαφημίστηκε από κυβερνητικά χείλη, οι Έλληνες φθάνουν να το πληρώνουν ακόμη και σε υπερδιπλάσια τιμή συγκριτικά με άλλους Ευρωπαίους.

Ειδικότερα, το φθηνότερο φρέσκο αγελαδινό γάλα με χαμηλά λιπαρά στην Ελλάδα, το οποίο κοστίζει 1,12 ευρώ/λίτρο, είναι ακριβότερο 128,6% σε σχέση με την Τσεχία (0,49 ευρώ/λίτρο), που είναι η φθηνότερη χώρα στην Ευρώπη. Ενώ η τιμή στο φρέσκο πλήρες γάλα στα ελληνικά σούπερ μάρκετ είναι υψηλότερη σε ποσοστό 31,8% έναντι της Λετονίας, που διατηρεί τα χαμηλότερα επίπεδα τιμών πανευρωπαϊκά.

Τα στοιχεία αυτά εμπεριέχονται στο ενημερωτικό δελτίο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, το οποίο αφορά στις τελευταίες εξελίξεις στα τρόφιμα και υπογράφεται από τον Αθανάσιο Σταυρακούδη.

Μάλιστα η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξετάζει ενδελεχώς τις αγορές φρέσκου γάλακτος αλλά και τυριού (φέτα / γκούντα) και γιαουρτιού, με σκοπό την αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3959/2011, με την χαρτογράφηση να είναι σε φάση ολοκλήρωσης.

Η θέση της Ελλάδας

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι για την κατηγορία φρέσκο αγελαδινό γάλα με χαμηλά λιπαρά το εύρος τιμών διαμορφώθηκε, στις 26/7/2023, σε 0,49 ευρώ η χαμηλότερη και σε 2,39 ευρώ η υψηλότερη, ενώ για την κατηγορία φρέσκο αγελαδινό πλήρες γάλα το εύρος τιμών διαμορφώθηκε, σε 0,85 ευρώ η χαμηλότερη και σε 2,29 ευρώ η υψηλότερη.

Παρόλο που οι τιμές λιανικής του ενός λίτρου φρέσκου γάλακτος στην Ευρώπη παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις, γεγονός το οποίο εν μέρει δικαιολογείται από την διαφορά στην ποιότητα, η  συγκριτική παρουσίαση προσφέρει μια ένδειξη για την δυνατότητα των καταναλωτών να προμηθευτούν γάλα από τα σούπερ μάρκετ ανεξαρτήτου ποιότητας.

Από την κατάταξη προκύπτει ότι η Ελλάδα (1,12 ευρώ) είναι η 3η ακριβότερη χώρα μετά την Εσθονία (1,39 ευρώ) και τη Σουηδία (1,21 ευρώ) ως προς τη χαμηλότερη τιμή στο φρέσκο γάλα χαμηλών λιπαρών. Ενώ ως προς την υψηλότερη τιμή για την ίδια κατηγορία, η Ελλάδα είναι η δεύτερη ακριβότερη χώρα (2,22 ευρώ), μετά την Εσθονία (2,39 ευρώ).

Όσον αφορά την τιμή στο φρέσκο πλήρες αγελαδινό γάλα, η Ελλάδα (1,12 ευρώ) είναι η 7η ακριβότερη χώρα μετά την Λιθουανία (1,45 ευρώ), Φινλανδία (1,35 ευρώ ), Εσθονία (1,30 ευρώ) τη Σουηδία (1,23 ευρώ), Γαλλία (1,2 ευρώ) και Αυστρία (1,19 ευρώ) σε επίπεδο χαμηλότερης τιμής. Ενώ ως προς την υψηλότερη τιμή η Ελλάδα είναι επίσης η δεύτερη ακριβότερη χώρα (2,22 ευρώ), μετά την Λιθουανία (2,25 ευρώ).

Σχετικά με τις αυξήσεις τιμών, σημειώνεται ότι το επίπεδο του πληθωρισμού (Ιούνιος 2023) στο φρέσκο πλήρες γάλα είναι χαμηλότερος στην Ελλάδα (13,2%) τόσο σε σύγκρισή με την Εσθονία (25,7%) όσο και με την Σουηδία (19,2%). Ο υψηλότερος πληθωρισμός στην τιμή φρέσκου αγελαδινού γάλακτος χαμηλών λιπαρών εντοπίζεται στην Πορτογαλία (27,9%) παρότι η τιμή του γάλακτος είναι 10η στην κατάταξη.

Να επισημανθεί πως η ανεξάρτητη Αρχή εξέτασε τις τιμές φρέσκου γάλακτος για το αγελαδινό γάλα χαμηλών λιπαρών (1,5%- 1,8%) και πλήρους 3,5% από τα e-shops των μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ σε επιλεγμένες χώρες της Ευρώπης.

Σημειώνεται ότι όπου ήταν εφικτό αντλήθηκαν οι τιμές από τα e-shops σε πάνω από ένα κατάστημα σε κάθε χώρα και οι τιμές σε τοπικό νόμισμα μετατράπηκαν σε ευρώ για τις εκτός ευρωζώνης χώρες. Καθώς το συγκεκριμένο προϊόν δεν είναι ομοιογενές επιλέχθηκε η υψηλότερη (max) και η χαμηλότερη τιμή (min) κάθε κατηγορίας ώστε να εντοπιστούν οι επιλογές που έχουν οι καταναλωτές σε κάθε χώρα.

Δεν πέφτουν οι τιμές στο ράφι

Σε όλες τις χώρες της ΕΕ, και στην Ελλάδα, παρατηρήθηκε το 2022 μια μεγάλη αύξηση στις τιμές πώλησης γάλακτος σε επίπεδο παραγωγού. Φυσικό επόμενο ήταν οι τιμές αυτές να επηρεάσουν την τιμή πώλησης του φρέσκου γάλατος στην λιανική αγορά και σχετικά γρήγορα να επηρεάσουν την τιμή πώλησης του φρέσκου γάλατος στη λιανική αγορά και σχετικά γρήγορα να επηρεάσουν προς τα πάνω τις τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων.

Σε 6 ενδεικτικές χώρες (Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Σουηδία), όπως αναφέρει η μελέτη, αν και πολύ παρόμοια ισχύουν για όλες τις χώρες της ΕΕ, η αύξηση τιμής συνεχίζεται με ποιο έντονο τρόπο κατά το 2022. Η κορύφωση παρατηρείται στο τέλος του 2022, μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου του 2022 ανάλογα με τη χώρα. Για παράδειγμα η (μέση) τιμή παραγωγού στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 2022 ήταν 59,60 λεπτά ανά κιλό. Αξίζει να επισημανθεί πως οι τιμές γάλακτος (τιμές παραγωγού) είναι σταθερά ψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο για τα τουλάχιστον τελευταία 20 έτη.

Από τον Ιανουάριο του 2023 (Δεκέμβριο του 2022 για κάποιες χώρες) παρατηρείται μια σταθερή αποκλιμάκωση των τιμών γάλακτος. Τα διαθέσιμα δεδομένα (έως και τον Ιούνιο του 2023) δείχνουν πως οι τιμές παραγωγού είτε πλησιάζουν τις αντίστοιχες τιμές Ιουνίου 2022 (Ιταλία, Ουγγαρία) είτε ήδη βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα (Ελλάδα, Ρουμανία, Σουηδία).

Θα περίμενε λοιπόν κανείς η μείωση τιμής να μεταφερθεί σταδιακά από τον παραγωγό στον καταναλωτή. Κάτι τέτοιο δεν έχει παρατηρηθεί ακόμη. Είναι γνωστό από πολλές προηγούμενες μελέτες σε άλλες αγορές πως τέτοια μεταφορά τιμής δεν παρατηρείται με την ίδια ταχύτητα (οι τιμές ανεβαίνουν γρήγορα αλλά πέφτουν αργά) ούτε στο ίδιο μέγεθος (οι τιμές ανεβαίνουν πολύ αλλά πέφτουν λιγότερο).

Ωστόσο η διατήρηση των υψηλών τιμών λιανικής πώλησης μάλλον φαίνεται ότι δεν είναι συμβατές ούτε με το κόστος πρώτων υλών ούτε και με το κόστος ενέργειας (που επίσης έχει μειωθεί μέσα στο 2023).

Αγοραστική δύναμη

Επιπλέον παρουσιάζονται στοιχεία για τρεις κατηγορίες (ΑΕΠ, Τρόφιμα, και Γάλα/Τυρί/ Αυγά) με βάση τον δείκτη Ισοτιμιών Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Parities).

Ο δείκτης αυτός μετατρέπει διαφορετικά νομίσματα σε ένα κοινό νόμισμα και, στη διαδικασία μετατροπής, εξισώνει την αγοραστική τους δύναμη με την εξάλειψη των διαφορών στα επίπεδα τιμών μεταξύ των χωρών αυτών.

Σύμφωνα λοιπόν με την μεθοδολογία της Eurostat, προκύπτει ότι το έτος 2022, σε όρους ΑΕΠ, όταν ο δείκτης Ισοτιμιών Αγοραστικής Δύναμης στην ΕΕ ισούνται με 1 στην Ελλάδα είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ήτοι σε 0,8, ενώ αντίθετα τόσο για την κατηγορία τρόφιμα όσο και για την κατηγορία Γάλα-Τυρί-Αυγά ο δείκτης βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Όπως σημειώνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η παραπάνω αποτύπωση είναι φωτογραφική, για την τιμή του γάλακτος στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες χωρίς να έχουν αναπροσαρμοσθεί οι τιμές με βάση την αγοραστική δύναμη και το κόστος ζωής των καταναλωτών σε κάθε χώρα και συνεπώς η έρευνα έχει περιορισμούς. Ωστόσο σημειώνεται ότι η Επιτροπή έχει εμβαθύνει στην έρευνα για την πορεία των τιμών στο γάλα στο τυρί και γιαούρτι καθώς έχει ξεκινήσει, μεταξύ άλλων προϊόντων, χαρτογράφηση στις συγκεκριμένες αγορές από τον Φεβρουάριο του 2023 , σε συνεργασία με ειδικούς εμπειρογνώμονες από τον ακαδημαϊκό χώρο και τον επικεφαλής τεχνολογίας της επιτροπής.

Στην χαρτογράφηση, σημειώνεται, θα αποτυπωθούν οι συνθήκες ανταγωνισμού σε ό,τι αφορά στην πορεία των τιμών στην κάθε αγορά και τα αποτελέσματα αναμένονται σύντομα.

Πηγή: OT

Headlines