Μαζικές συνταξιοδοτήσεις: Οι τέσσερις λόγοι που οδηγούν στην έξοδο

Νέο κύμα φυγής στη σύνταξη (ο ένας στους τρεις αποχωρεί με μειωμένη) καταγράφει για εφέτος ο ΕΦΚΑ, με το πρώτο εξάμηνο του 2023 να έχουν εκδοθεί 94.851 συνταξιοδοτήσεις. Συνολικά, εντός του 2022 υποβλήθηκαν περισσότερες από 212.000 αιτήσεις, συνεχίζοντας το κύμα αιτήσεων συνταξιοδότησης που ξεκίνησε μαζικά το 2021. Ειδικά δε για τους εκπαιδευτικούς, εκτιμάται ότι εντός του τρέχοντος έτους αναμένεται να αποχωρήσουν σχεδόν 4.500 εκπαιδευτικοί, όσοι περίπου ήταν και αυτοί που συνταξιοδοτήθηκαν εντός του 2022.

Το κύμα φυγής, κυρίως λόγω των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, αναμένεται να ενταθεί ως το τέλος της χρονιάς. Ο αριθμός αιτήσεων πέρυσι ανήλθε στις 211.133, ενώ μέσα σε τρία χρόνια, από το 2021 έως το 2023, οι ειδικοί θεωρούν ότι συνολικά έχουν υποβληθεί ή θα υποβληθούν περισσότερες από 600.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης. Σύμφωνα με τους ειδικούς στην ασφάλιση, οι αιτίες αύξησης των αιτήσεων συνταξιοδότησης είναι οι εξής:

Ξεκάθαρο τοπίο μετά το 2022. Πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων που κράτησαν «ψύχραιμη στάση» και δεν έσπευσαν το 2021 να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης, ανησυχώντας για το ενδεχόμενο να καταργηθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση, το πράττουν φέτος ύστερα από ώριμη σκέψη. Η περίοδος των μεταβατικών ορίων ηλικίας εξέπνευσε στις 31/12/2021. Από τις αρχές του 2022 υπάρχουν μόνο δύο επιλογές για συνταξιοδότηση.

• Για πλήρη σύνταξη, τα όρια ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) ή στο 67ο έτος (με 15ετία ή 4.500 ημερομίσθια ασφάλισης).
• Για μειωμένη σύνταξη, το όριο είναι 62 ετών με 4.500 ημέρες ασφάλισης. Ο νόμος ορίζει ότι στην περίπτωση που το προβλεπόμενο όριο ηλικίας συμπληρώνεται μετά την 1η.1.2022, η σύνταξη καταβάλλεται όταν ο ασφαλισμένος «πιάσει» το απαιτούμενο όριο ηλικίας.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει τα κατά περίπτωση απαιτούμενα έτη ασφάλισης μέχρι την 31/12/2021. Δηλαδή το δικαίωμα στην πρόωρη συνταξιοδότηση διατηρείται και μετά το 2023, όπως κατ’ επανάληψη έχει διαβεβαιώσει το υπουργείο Εργασίας.

Το «μπόνους» του 2023

Ακόμα ένας από τους λόγους που συνεχίζονται οι αυξημένοι ρυθμοί συνταξιοδοτήσεων και το 2023 είναι το «μπόνους» που θα λάβουν όσοι καθίστανται συνταξιούχοι φέτος, λόγω του υψηλού πληθωρισμού και του ρυθμού ανάπτυξης το 2022, κάτι που όπως φαίνεται δεν θα επαναληφθεί το 2024.
Δηλαδή το τρέχον έτος οι νέοι συνταξιούχοι μπορούν να λάβουν αυξημένη σύνταξη 8,5%-9,9%, αντί για 7,75% που ορίστηκε η αύξηση των ήδη συνταξιούχων.

Ωρίμανση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος

Την ίδια ώρα, το «κλειδί» στη συνεχιζόμενη μαζική έξοδο πρέπει να αναζητηθεί και στην ωρίμανση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος της γενιάς των baby boomers. Η εν λόγω γενιά, που χαρακτηρίζεται από έκρηξη του αριθμού των γεννήσεων, αναπτύχθηκε στην Ελλάδα μεταξύ 1960 και 1965, πολύ αργότερα από την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, καθώς οι Ελληνες για να αρχίσουν να γεννούν έπρεπε να αφήσουν πρώτα πίσω τις πληγές του Εμφυλίου και τη φτωχική δεκαετία του 1950.  Σε εκείνη την πενταετία καταγράφονταν 170.000 γεννήσεις τον χρόνο, τη στιγμή που σήμερα οι γεννήσεις δεν ξεπερνούν τις 90.000 τον χρόνο. Σύμφωνα με έρευνα του 2016 (Ρομπόλης, Μπέτσης), η συνταξιοδότηση των baby boomers θα γίνει την περίοδο 2022-2029 και σε αυτό το χρονικό διάστημα ο ετήσιος ρυθμός συνταξιοδοτήσεων θα είναι διπλάσιος από ό,τι την περίοδο 2015-2022 (5% ετησίως).

Μικρή η απώλεια με πρόωρη

Τη δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, αλλά με «πέναλτι» έως 115 ευρώ τον μήνα, έχουν χιλιάδες ασφαλισμένοι.  Πρόκειται για μια δυνατότητα που παρέχει ο νόμος σε ασφαλισμένους που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και έρχεται σε μια περίοδο όπου υπάρχει αυξημένη κινητικότητα όσον αφορά την έξοδο από τον εργασιακό βίο.