Η σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης μεταναστών από διακινητές

Ανησυχία προκαλούν οι αυξημένες ροές μεταναστών, που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες τόσο στον Εβρο όσο και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με τις ελληνικές Αρχές να βρίσκονται σε επιφυλακή καθώς τα κυκλώματα των διακινητών – εκμεταλλευόμενα τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες των τελευταίων εβδομάδων και μηνών – μεταφέρουν υπηκόους τρίτων χωρών στον ελληνικό χώρο μέσω επισφαλών διαδρομών.

Είναι ενδεικτικό πως καθημερινά περνούν τα σύνορα της χώρας κατά μέσο όρο περίπου 200 πρόσφυγες και μετανάστες. Βάσει των επίσημων στοιχείων, οι μεταναστευτικές ροές το πρώτο εξάμηνο του 2023 σημείωσαν αύξηση της τάξης του 52%.

Μέσα στον Ιούνιο

Ο Ιούνιος, μάλιστα, ήταν ο μήνας που οι ροές σημείωσαν κατακόρυφη αύξηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σχεδόν 2.600 άτομα εισήλθαν στην Ελλάδα – είτε από θαλάσσης είτε από τα χερσαία σύνορα – σημειώνοντας αύξηση 97% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Και ενώ ο συνολικός αριθμός των διαμενόντων στη χώρα μειώθηκε κατά 36% τον Ιούνιο του 2023, συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, οι διαμένοντες στα νησιά αυξήθηκαν κατά 58%.

Μόνο την περασμένη Δευτέρα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου έφτασαν 258 υπήκοοι τρίτων χωρών, εκ των οποίων 93 στη Λέσβο και 77 σε Ρόδο, Φαρμακονήσι και Ψαρά. Μία ημέρα αργότερα, την Τρίτη, το Λιμενικό εντόπισε και διέσωσε 76 μετανάστες στη Σάμο, σε τρεις διαφορετικές επιχειρήσεις, ενώ μέσα σε ένα 24ωρο στα μέσα της περασμένης εβδομάδας συνολικά 266 υπήκοοι τρίτων χωρών εντοπίστηκαν από το Λιμενικό σε επτά διαφορετικές επιχειρήσεις σε Κύθνο, Μύκονο, Πάτμο, Κύμη, Ρόδο, Σάμο και Ζάκυνθο. Ο Αύγουστος «έκλεισε» με 352 αφίξεις, εκ των οποίων οι 82 σε Λέσβο και οι 89 σε Ρόδο, Οινούσσες, Χάλκη και Σύμη. Μάλιστα, μόνο κατά το τελευταίο 10ήμερο του Αυγούστου όσοι εισήλθαν μέσω θαλάσσης έφτασαν τους 2.623, με τους φιλοξενούμενους στις δομές των νησιών να φτάνουν τους 8.430, όταν στα τέλη του Ιουλίου ο αριθμός αυτός ήταν 5.366.

Τα δύο ναυάγια

Τα δύο ναυάγια σε Σάμο και Λέσβο που σημειώθηκαν την περασμένη Δευτέρα και είχαν ως αποτέλεσμα να πνιγούν τέσσερα παιδιά – με το μικρότερο μόλις 11 μηνών – και μία νεαρή μητέρα, αποκαλύπτουν για μία ακόμη φορά, με τον τραγικότερο τρόπο, τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης μεταναστών από διακινητές στο Αιγαίο και γενικότερα στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, όμως, καταδεικνύουν το ρίσκο που παίρνουν οικογένειες προσφύγων και μεταναστών, που επιλέγουν να πραγματοποιήσουν το επικίνδυνο ταξίδι πάνω σε μια υπερφορτωμένη, φουσκωτή βάρκα, στηριζόμενοι στις υποσχέσεις αδίστακτων επιτηδείων. Ενα ταξίδι που, δυστυχώς, συχνά έχει τελικό προορισμό… τον βυθό της θάλασσας.

Καμπανάκι συναγερμού, όμως, έχει σημάνει και στον Εβρο, όπου η χαμηλή στάθμη του ποταμού έχει διευκολύνει τους διακινητές. Το τραγικό περιστατικό με τους 20 μετανάστες, οι οποίοι βρέθηκαν απανθρακωμένοι στο δάσος της Δαδιάς, αποκάλυψε την τακτική που ακολουθούν τα κυκλώματα, τα οποία προωθούν τις μεταναστευτικές ομάδες εντός ελληνικών συνόρων, δίνοντάς τους εκ των προτέρων εντολές να παραμένουν κρυμμένες στο δάσος. Μέχρι τα μέσα του μήνα, 815 αφίξεις καταγράφηκαν στον Εβρο, ενώ από την αρχή του χρόνου ο αντίστοιχος αριθμός ξεπερνά τις 3.904. Οι ροές από ξηράς, δε, κατέγραψαν ρεκόρ πενταετίας τον Ιούνιο, με τις αφίξεις να φτάνουν τις 1.245.

Οι συλλήψεις

Βάσει των ανακοινώσεων των Αστυνομικών Υπηρεσιών Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, από τις αρχές Αυγούστου έως και την περασμένη Τρίτη συνελήφθησαν συνολικά 103 διακινητές, οι οποίοι προωθούσαν στο εσωτερικό της χώρας μη νόμιμους μετανάστες. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι συλλήψεις είναι επεισοδιακές, καθώς – ιδίως το τελευταίο διάστημα – «φορτωμένα» με μετανάστες οχήματα δεν διστάζουν να μπαίνουν ακόμη και στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, κυρίως της Εγνατίας Οδού, αλλά και σε επαρχιακούς οδικούς άξονες, τρέχοντας με ιλιγγιώδη ταχύτητα, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους αστυνομικούς που τα καταδιώκουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή διερχόμενων οδηγών και επιβαινόντων στο οδικό δίκτυο της Θράκης, της Ανατολικής αλλά και της Κεντρικής Μακεδονίας.

Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των αποχωρήσεων – απελάσεων είναι πολύ μικρός συγκριτικά με τις παράτυπες αφίξεις. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τον Ιούνιο αποχώρησαν από τη χώρα μόλις 648 άτομα, ενώ τον ίδιο μήνα αφίχθησαν συνολικά 2.329.

Προτεραιότητα

Αλλωστε, και ο ίδιος ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου έχει θέσει το θέμα των επιστροφών στις προτεραιότητες της χώρας. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε πριν από λίγες ημέρες στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, το σύστημα ασύλου δεν πρέπει να χάσει τη νομιμοποίησή του στα μάτια των πολιτών της Ευρώπης και για να συμβεί αυτό απαιτείται να λειτουργεί ο μηχανισμός των επιστροφών, υποχρεωτικών και εθελοντικών. «Αν δεν έχουμε επιστροφές, υπονομεύουμε τη νομιμότητα του συστήματος, γιατί αν όλοι όσοι έρχονται στην Ευρώπη μένουν, τότε δεν υπάρχει λόγος να υπάρχει το σύστημα ασύλου εξαρχής», σημείωσε.