Αυτοκτονία: Οι νεκροί περισσότεροι από τα θύματα πολέμων – Αύξηση και στην Ελλάδα

Κάθε 40 δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος κάπου στον κόσμο βάζει τέλος στη ζωή του. Σύμφωνα με Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περίπου 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, αριθμός μεγαλύτερος από ό,τι τα θύματα των πολέμων. Κατά μέσο όρο, στην Ελλάδα καταγράφονται δύο αυτοχειρίες κάθε μέρα.

Ο απαγχονισμός, η δηλητηρίαση και ο αυτοπυροβολισμός είναι οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι αυτοχειρίας.

Τα στατιστικά στοιχεία όμως δείχνουν ότι το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε είχε προληφθεί με έγκαιρες και ουσιαστικά παρεμβάσεις, αν οι αυτόχειρες είχαν την κατάλληλη διάγνωση, θεραπεία και υποστήριξη.

Αν δούμε ότι δεν έχει πρόθεση  να πάει σε ψυχίατρο, θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε εισαγγελική παρέμβαση

Τα στοιχεία αυτά ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η , Αιμιλία Αξιωτίδου, οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια – ψυχοπαιδαγωγός, επιστημονική συνεργάτιδα Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, με αφορμή την ημερίδα «Πρόληψη αυτοκτονιών: Η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Διάγνωση, Παρέμβαση, Πρόληψη» που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Σεπτεμβρίου στο Κέντρο Ιστορίας  Θεσσαλονίκης.

Ομιλητές στην ημερίδα εκτός από την κ. Αξιωτίδου θα είναι ο ψυχίατρος -ψυχοθεραπευτής Πάνος Κουφίδης και η σύμβουλος ψυχικής υγείας εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας Νάνσυ Πιλωνά.

Αύξηση αυτοκτονιών στην Ελλάδα

Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, κάτι που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες κάθε ημέρα.

Οι περισσότεροι αυτόχειρες ανήκαν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και βρίσκονταν εντός γάμου ενώ το 55% των θανάτων έλαβε χώρα στην οικία του αυτόχειρα.

Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώνεται στους θερινούς μήνες ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν τη Δευτέρα και η Τρίτη. Οι περισσότεροι θάνατοι συνέβησαν τα ξημερώματα.

Η  πλειονότητα των αυτοχείρων στη χώρα μας αφορούσε άντρες σε ποσοστό 78% με την ηλικιακή ομάδα που πλήττεται περισσότερο να είναι τα άτομα άνω των 60 ετών.

Αυξητικές τάσεις παρουσίασε το 2022 ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες.

Σε επίπεδο διοικητικών Περιφερειών ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (17% του συνολικού αριθμού θανάτων) ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία.

Περισσότεροι από ένας στους δέκα θανάτους στις ηλικίες κάτω των 24 ετών οφείλεται σε αυτοκτονία.

Τρίτη αιτία θανάτου στους εφήβους

Σύμφωνα με στοιχεία του φορέα «Κλίμακα», η αυτοκτονία των παιδιών και των εφήβων έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Η αυτοκτονία αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου νεαρών ατόμων 15-18 ετών.

Υπολογίζεται ότι περίπου το 12% των θανάτων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών αποδίδεται σε αυτοκτονία, με τις αυτοκτονίες να είναι έως και 5 φορές πιο συχνές στα αγόρια, ενώ οι απόπειρες είναι 2 με 4 φορές συχνότερες στα κορίτσια.

Το 15-20% των εφήβων αυτοτραυματίζεται, με την ηλικία έναρξης να υπολογίζεται μεταξύ 13-15 ετών. Η πλειοψηφία αυτών των εφήβων δεν αναζητά βοήθεια, κάτι που σημαίνει ότι πολλά περιστατικά δεν καταγράφονται

Τι μπορεί να γίνει

Όπως επισημαίνει η κ. Αξιωτίδου, υπάρχουν σημάδια που μπορεί να δείχνουν αυτοκτονική τάση.

«Τέτοια σημάδια είναι οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση ενός ανθρώπου, όταν βλέπουμε ότι τη μια δεν είναι καθόλου καλά και την άλλη είναι πάρα πολύ καλά. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια της διπολικής διαταραχής που συνδέονται με αυτοκτονικό ιδεασμό. Δηλαδή πρέπει να μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά και να μην τα προσπερνάμε.

»Έτσι, όταν  ένας άνθρωπος στο περιβάλλον μας, μας λέει  ότι «δεν έχω όρεξη να ζήσω, θέλω να πεθάνω, σκέφτομαι ότι καλύτερα θα ήταν να έβαζα τέλος στη ζωή μου», να μην το προσπερνάμε. Να μην ντρεπόμαστε να ρωτήσουμε έναν δικό μας άνθρωπο, φίλο μας κ.λπ. αν σκέφτηκε να βάλει τέλος στη ζωή του κι αν έχει σκεφτεί και τον τρόπο. Συνήθως διστάζουμε να ρωτήσουμε, γιατί φοβόμαστε ότι θα είναι σαν να του βάζουμε στο μυαλό ιδέες, αν συζητήσουμε γι αυτά, ενώ δεν είναι έτσι.

»Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε αν ο άλλος το έχει σκεφτεί κι αν το έχει σκεφτεί οργανωμένα. Εάν μας απαντήσει θετικά σε αυτές τις ερωτήσεις, ο άνθρωπος αυτός είναι σε υψηλή επικινδυνότητα. Επίσης αν έχει κάνει απόπειρες. Μπορούμε να ρωτήσουμε: «δηλαδή εσύ το δοκίμασες; Το προσπάθησες;». Αν μας πει «ναι, μερικές φορές έκανα αυτό», σημαίνει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, οπότε μπορούμε εμείς να τον παροτρύνουμε να πάρει βοήθεια, είτε να στραφεί στη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 είτε  να πάει στο εφημερεύον ψυχιατρικό νοσοκομείο. Εάν δεν το κάνει αυτό, μπορούμε εμείς, όχι με πίεση αλλά με ενσυναίσθηση, με κατανόηση ότι υποφέρει αυτός ο άνθρωπος και ότι για να θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του υποφέρει.

»Και φυσικά  το έσχατο είναι η εισαγγελική παρέμβαση. Αν δούμε ότι δεν έχει πρόθεση  να πάει σε μια ψυχιατρική υπηρεσία, να επισκεφτεί έναν ψυχίατρο, θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε εισαγγελική παρέμβαση, γιατί το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι η ζωή, δηλαδή να περάσει η κρίση, να πάρει αγωγή, να εξισορροπήσει και μετά να μπορεί να έχει μια λειτουργική ζωή» σημείωσε η κ. Αξιωτίδου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ