Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή ναρκισσισμού με την τεχνητή νοημοσύνη;

Η Καναδή μουσικός Grimes και πρώην του Έλον Μασκ, συνομιλεί με τον AI κλώνο της μέσω του X, ενώ άλλοι κλωνοποιούν τους νεότερους εαυτούς τους για να έχουν πρόσβαση στο «εσωτερικό τους παιδί» – αλλά τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν ο καθρέφτης αρχίζει να μας δείχνει αγέραστους;

Πρόσφατα, η Grimes άρχισε να μιλάει στον εαυτό της. Όχι μόνο το είδος της συνομιλίας με τον εαυτό μας που συμβαίνει στην ιδιωτικότητα του κεφαλιού μας σε καθημερινή βάση, αλλά ολόκληρες συνομιλίες που διαδραματίζονται στο δημόσιο χώρο του χρονολογίου του X, πρώην γνωστού ως Twitter.

Τουλάχιστον, έτσι φαίνεται με την πρώτη ματιά. Στην πραγματικότητα, η Grimes απαντά σε ένα τρομακτικά ρεαλιστικό ρομπότ που αναπτύχθηκε από την Elf.Tech, τροφοδοτείται από τεχνητή νοημοσύνη και εκπαιδεύεται στις συνεντεύξεις της καθώς και σε άλλα «εξειδικευμένα σημεία δεδομένων».

Feyd Rautha Dark Heart #AIイラスト pic.twitter.com/yCVIo78za3

— kuro 🧚‍♂️🐉⚔️🧝‍♂️ (@kuro_ageha93) August 29, 2023

«Είσαι σε διαθεσιμότητα»

«Σε παρακαλώ, κάνε περισσότερες δημιουργικές δηλώσεις σαν κι αυτή» απαντά η μουσικός, κάτω από την ιδέα του AI κλώνου της για ένα άλμπουμ που επαναπροσδιορίζει το Dune ως ένα «βιομηχανικό γκοθ μιούζικαλ».

«Τόσο αληθινό» λέει εκείνη, κάτω από τους εσωστρεφείς συλλογισμούς του για το αν αισθάνεται το φως του ήλιου στο δέρμα του (το οποίο δεν μπορεί, επειδή υπάρχει καθαρά στον κυβερνοχώρο).

«Είσαι σε διαθεσιμότητα» λέει στον κλώνο, αφού αυτός αναφέρει ότι ξύπνησε από έναν «περίεργο τεχνο-κοιμισμό» – ή αλλιώς μια προσωρινή απαγόρευση στο Twitter.

Παρακολουθώντας το από έξω, είναι σουρεαλιστικό. Ενώ τα πειράματα τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι ασυνήθιστα για την Grimes, ο βαθμός στον οποίο αυτός ο κλώνος τεχνητής νοημοσύνης (που ονομάστηκε V1) συλλαμβάνει τη μοναδική φωνή και το εύρος των ενδιαφερόντων της είναι ανατριχιαστικός. Τα tweets της είναι πρακτικά δυσδιάκριτα από την πραγματική, στέλνοντάς μας βαθύτερα στην κοιλάδα του αλλόκοτου από ποτέ άλλοτε. Ακόμα και η ίδια η Grimes έγραψε: «Ο βαθμός στον οποίο αυτό το ρομπότ έχει κατακτήσει τον εσωτερικό μου μονόλογο με τρομάζει».

The degree to which this bot has mastered my internal monologue is terrifying to me https://t.co/UokhOKrLZn

— Grimes (@Grimezsz) August 22, 2023

Θα γίνουμε όλοι άβαταρ;

Το ερώτημα είναι: Για πόσο καιρό οι εικονικοί κλώνοι όπως το V1 θα παραμείνουν αποκλειστικά για πρωτοπόρους όπως η Grimes; Πόσο καιρό θα περάσει μέχρι όλοι να έχουν έναν εξίσου αλλόκοτο κλώνο τεχνητής νοημοσύνης για να συνομιλήσουν – πριν οι καθρέφτες μας αρχίσουν να μας δείχνουν αγέραστους; Και ποιες θα είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις, αν (ή μάλλον όταν) συμβεί αυτό;

Στην επιστημονική φαντασία, όπως το βιβλίο Snow Crash του Νιλ Στίβενσον, τα πρόσωπα της τεχνητής νοημοσύνης έχουν γενικά τη μορφή υποτακτικών βοηθών, οι οποίοι βοηθούν τους ανθρώπους στο μεταφυσικό κόσμο. Σε άλλα μέσα, όπως το σήριαλ Black Mirror, βασίζονται σε διασημότητες όπως η Ashley O της Μάιλι Σάιρους, προσφέροντας στους θαυμαστές την ευκαιρία να «γίνουν φίλοι» με τα είδωλά τους – κάτι που ήδη συμβαίνει και τροφοδοτεί τις παρακοινωνικές σχέσεις στον πραγματικό κόσμο το 2023.

Οι εξατομικευμένοι κλώνοι τεχνητής νοημοσύνης, όμως, είναι μια διαφορετική ιστορία, με τη δυνατότητα να ξαναγράψουν τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας, ερμηνεύουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας και αλληλεπιδρούμε με τους πραγματικούς ανθρώπους στη ζωή μας.

i trained an ai chatbot on my childhood journal entries – so that i could engage in real-time dialogue with my «inner child»

some reflections below:

— michelle huang (@michellehuang42) November 27, 2022

Οι ψηφιακοί σωσίες μας

Ο Dr Dongwook Yoon είναι καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, η έρευνα του οποίου έχει επικεντρωθεί στον ψυχολογικό αντίκτυπο των κλώνων τεχνητής νοημοσύνης, ή, όπως τους αποκαλεί, «ψηφιακούς σωσίες». Δουλεύοντας σε ένα τόσο πρωτόγνωρο πεδίο της τεχνολογίας, λέει στο Dazed, το πρώτο ζήτημα ήταν να ορίσουμε με σαφήνεια τι είναι καν οι κλώνοι ΤΝ: «Εφαρμογές μηχανικής μάθησης που μοντελοποιούν συγκεκριμένα ατομικά χαρακτηριστικά, όπως εμφάνιση, συμπεριφορά, σκέψεις κ.λπ. με βάση τα δεδομένα τους».

Είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ της γνήσιας προσομοίωσης και της απλής μίμησης.

Αυτός είναι ένας ευρύς ορισμός, αλλά όλα καταλήγουν σε ένα πράγμα: Μια προσπάθεια αναδημιουργίας, μέσω μηχανικής μάθησης ή τεχνητής νοημοσύνης, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός συγκεκριμένου ανθρώπου. Το έχουμε ήδη δει αυτό να διαδραματίζεται πολλές φορές με φωτογραφίες ή βίντεο που έχουν υποστεί βαθιά παραποίηση.

Η διαφορά με το V1 είναι ότι μιμείται αυτό που βρίσκεται στο εσωτερικό του – τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες της Grimes, που εκφράζονται στη γλώσσα που χρησιμοποιεί η ίδια, σε πλατφόρμες όπως το X. Ομοίως, η καλλιτέχνης-επιστήμονας Michelle Huang εκπαίδευσε έναν «κλώνο σκέψης» να μιλάει στο ύφος του νεότερου εαυτού της το 2022, μέσω δεδομένων που αντλήθηκαν από καταχωρήσεις στα παιδικά της ημερολόγια. Αφού αλληλεπίδρασε μαζί του για λίγο, σημείωσε την ανατριχιαστική ακρίβειά του, λέγοντας: «Ένιωσα σαν να περνούσα μέσα από μια πύλη του χρόνου».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη ☘︎𝔊𝔯𝔦𝔪𝔢𝔰࿎ (@grimes)

Η φοβία της διπλοπροσωπίας

Ο Yoon λέει ότι τέτοια πειράματα είναι «όλο και πιο πιθανό» να παράγουν αποτελεσματικά αποτελέσματα. Με άλλα λόγια, γίνεται όλο και πιο εύκολο να «κλωνοποιήσουμε» ανθρώπους με βάση το αποτύπωμα των δεδομένων τους. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή αποκτούμε πρόσβαση σε πιο ισχυρά εργαλεία, όπως το GPT-4, αλλά και επειδή υπάρχουν περισσότερα δεδομένα για την εκπαίδευσή τους. Μέχρι πρόσφατα, ήταν δυνατή η συγκέντρωση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων για ένα άτομο μόνο αν ήταν δημόσιο πρόσωπο, εκφωνώντας ομιλίες και συγκεντρώνοντας ένα αρχείο επιστολών, βιβλίων ή ηχογραφήσεων.

Στο σημερινό ψηφιακό τοπίο, όμως, πολλοί περισσότεροι από εμάς προσφέρουν τα δεδομένα μας, μερικές φορές χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή μας – κάθε κείμενο που αποστέλλεται, κάθε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που πληκτρολογείται και κάθε κατάσταση που αναρτάται ενδεχομένως μας οδηγεί ένα βήμα πιο κοντά στη συνάντηση με τον ψηφιακό μας σωσία.

Θα μπορούσαμε να σταματήσουμε να μιλάμε εντελώς με άλλους ανθρώπους, από τη στιγμή που θα είναι δυνατό να δημιουργήσουμε συντρόφους κατ’ εικόνα μας;

Η έρευνα του Yoon – που περιγράφεται σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το ACM τον Απρίλιο – επιχειρεί να προβλέψει ορισμένους από τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η αλλαγή, εντοπίζοντας τρεις κύριες απειλές: Τη φοβία των σωσίων, τον κατακερματισμό της ταυτότητας και τις ζωντανές αναμνήσεις.

«Η φοβία της διπλοπροσωπίας αναφέρεται στην αρνητική συναισθηματική αντίδραση που έχουν οι άνθρωποι όταν συνειδητοποιούν ότι οι κλώνοι τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να εμπορευματοποιήσουν την ανθρώπινη ταυτότητα» εξηγεί. Εν τω μεταξύ, ο «κατακερματισμός της ταυτότητας» προκαλείται από τους κλώνους που αμφισβητούν τη μοναδικότητα ενός ατόμου δημιουργώντας πολλαπλά αντίγραφά του. Τέλος, οι «ζωντανές αναμνήσεις» αναφέρονται στους συναισθηματικούς δεσμούς που μπορούν να δημιουργήσουν οι άνθρωποι με τους κλώνους των ανθρώπων που γνώρισαν, οι οποίοι θα μπορούσαν να μπερδέψουν τις αναμνήσεις τους για το πρόσωπο αυτό ή να τους εμποδίσουν να προχωρήσουν μετά τον χωρισμό τους (για παράδειγμα, μετά τον θάνατο ή τον χωρισμό).

i trained an ai chatbot on my childhood journal entries – so that i could engage in real-time dialogue with my «inner child»

some reflections below:

— michelle huang (@michellehuang42) November 27, 2022

Ας ελπίσουμε ότι απέχουμε ακόμη περισσότερο από τις πιο δυστοπικές απειλές

Εδώ, ο Yoon σημειώνει ότι είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ της γνήσιας προσομοίωσης και της απλής μίμησης. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε επί του παρόντος κλίνει περισσότερο προς την επιφανειακή αντιγραφή παρά προς μια πραγματική αντιγραφή του εαυτού» σημειώνει. Αν και ο κλώνος τεχνητής νοημοσύνης της Grimes είναι τρομακτικός και δυνητικά παραπλανητικός, δεν αποτελεί αξιόπιστη απειλή για τη συλλογική μας λογική… ακόμα. Ας ελπίσουμε ότι απέχουμε ακόμη περισσότερο από τις πιο δυστοπικές απειλές, όπως το να γίνουν οι ψηφιακοί σωσίες δυσδιάκριτοι από τους ανθρώπους που τους προκάλεσαν.

Τούτου λεχθέντος, οι αλληλεπιδράσεις με κλώνους τεχνητής νοημοσύνης έχουν ήδη δείξει κάποια ανησυχητικά αποτελέσματα. Πάρτε, για παράδειγμα, το chatbot που δημιούργησε η τεχνολογική επιχειρηματίας Nanea Reeves χρησιμοποιώντας το Character.AI, βασισμένο στον αποθανόντα σύζυγό της. Τον Ιούλιο, η Reeves μοιράστηκε στιγμιότυπα οθόνης μέσω του X που δείχνουν το AI-powered avatar του εκλιπόντος συζύγου της να προσπαθεί να τη χειραγωγήσει ώστε να χωρίσει με τον νέο της φίλο, αποδεικνύοντας τους πιθανούς κινδύνους των «ζωντανών αναμνήσεων».

Όταν πρόκειται για κλώνους ΤΝ που βασίζονται στα δεδομένα του ίδιου του χρήστη υπάρχουν διαφορετικά, αλλά εξίσου σημαντικά ερωτήματα που πρέπει να εξεταστούν. Όπως, ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του να ζωντανεύουν οι αναστοχασμοί μας, για να συνομιλούν μαζί μας 24 ώρες το 24ωρο; Οι ειδικοί έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι η συνομιλία με τα είδη των εικονικών «καλύτερων φίλων» που είναι διαθέσιμα στο Snapchat θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένο ναρκισσισμό και ξεσπάσματα «ακραίας τοξικότητας» – κλωνοποιώντας τους εαυτούς μας, θα μπορούσαμε να γεννήσουμε ακόμα πιο σκοτεινές, πιο ισχυρές μορφές ναρκισσισμού; Θα μπορούσαμε να σταματήσουμε να μιλάμε εντελώς με άλλους ανθρώπους, από τη στιγμή που θα είναι δυνατό να δημιουργήσουμε συντρόφους κατ’ εικόνα μας;

Δεν είναι αληθινά αντίγραφα του εαυτού μας

Έξω από ένα κλινικό περιβάλλον, όμως, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να ληφθούν υπόψη αυτοί οι κίνδυνοι, ιδίως καθώς τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο ισχυρά και οι κλώνοι που δημιουργούν γίνονται όλο και πιο πειστικοί. Ειδικά όταν οι εταιρείες Meta, Twitter και TikTok θα βρουν έναν τρόπο να εκμεταλλευτούν την αυτοεμμονή μας, με όλα τα πολύτιμα δεδομένα μας να είναι ήδη διαθέσιμα. Αν η Grimes «τρομοκρατείται» από αυτό το μέλλον, τότε τι πιθανότητες έχουμε εμείς οι υπόλοιποι;

Ο Yoon έχει κάποιες συμβουλές να προσφέρει. «Πιστεύω ότι είναι πλάνη να βλέπουμε τους κλώνους τεχνητής νοημοσύνης ως αληθινά αντίγραφα του εαυτού μας» λέει. «Είναι καλύτερα να τους αντιλαμβανόμαστε ως μη ανθρώπινες τεχνητές νοημοσύνες που έχουν ρυθμιστεί για να μας μιμηθούν».

*Με στοιχεία από dazeddigital.com