Οκτώ πλημμύρες που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα

Μερικές από τις πιο συνταρακτικές φυσικές καταστροφές της ιστορίας με χιλιάδες νεκρούς έχουν προκληθεί από έντονες βροχοπτώσεις, καταιγίδες ή κατεστραμμένα φράγματα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, άλλαξαν ακόμη και οριστικά τη γεωγραφία του πλανήτη.

To History έκανε μια λίστα με τις πιο καταστροφικές πλημμύρες της Ιστορίας τα τελευταία 700 σχεδόν χρόνια.

1362, Grote Mandrenke

Χάρτης του 1652 δείχνει την ακτογραμμή στις Κάτω Χώρες πριν την καταστροφή του 1362 και μετά. (Wikipedia)

Τον Ιανουάριο του 1362 μια άγρια καταιγίδα στη Βόρεια Θάλασσα σάρωσε μέρη της Βόρειας Ευρώπης. Ήταν το περίφημο Grote Mandrenke που επηρέασε πρώτη από όλες τις χώρες την Αγγλία. Σύμφωνα με Άγγλο χρονικογράφο «μια ισχυρή θύελλα φύσηξε από το βορρά τόσο βίαια για μέρα και νύχτα που πλάκωσε δέντρα, μύλους, σπίτια και πάρα πολλούς πύργους εκκλησιών».

Για πολλές θανατηφόρες πλημμύρες δεν έφταιξε η Μητέρα Φύση, ανθρώπινες εκληματικές ενέργειες

Η καταιγίδα συγκλόνισε ακόμα περισσότερο την Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Δανία, δίχως να μπορούν τα αναχώματα να κάνουν τίποτε για περιορίσουν τις πλημμύρες. Υπολογίζεται ότι πνίγηκαν από 25.000 έως 100.000 άνθρωποι, ενώ λέγεται ότι 60 ενορίες στη Δανία τις «κατάπιε η θάλασσα».

Στην Ολλανδία –Κάτω Χώρες- η διάβρωση του εδάφους από τη πλημμύρα μεταμόρφωσε οριστικά την ακτογραμμή και οδήγησε στην εξαφάνιση ολόκληρων νησιών. Tο Grote Mandrenke, μαζί με άλλες παρόμοιου μεγέθους καταιγίδες τον 13ο αιώνα και τον 14ο αιώνα, έπαιξε ρόλο στον σχηματισμό του κόλπου Zuiderzee και ήταν χαρακτηριστικό του άστατου και ασταθούς καιρού στη Βόρεια Ευρώπη στην αρχή της Μικρής Εποχής των Παγετώνων.

1607, Ο κατακλυσμός που συγκλόνισε τη Γηραιά Αλβιόνα

Ο κατακλυσμός ξεκίνησε το πρωί της 30ης Ιανουαρίου 1607, όταν ένα τεράστιο θαλάσσιο κύμα σκέπασε 200 τ. μίλια της νοτιοδυτικής Αγγλίας και της Ουαλίας, πνίγοντας τουλάχιστον 20 χωριά.

Ο λόφος στο Glastonbury Tor που κάποτε μετατράπηκε σε νησί (Wikipedia)

Σύμφωνα με έναν μάρτυρα, τεράστιοι και ισχυροί «λόφοι» νερού έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλον, προχωρώντας με «μεγάλη ταχύτητα» πάνω από το έδαφος. Τέτοιες περιγραφές οδήγησαν ορισμένους ερευνητές να θεωρήσουν ότι οι πλημμύρες ήταν το αποτέλεσμα ενός τεράστιου τσουνάμι που προκλήθηκε από σεισμό.

Ωστόσο άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν μάλλον αποτέλεσμα καταιγίδας που προκλήθηκε από συνδυασμό ριπαίων ανέμων και εαρινής παλίρροιας.

Όποια και αν ήταν η αιτία της, οι πλημμύρες αποδείχθηκαν καταστροφικές για τις πεδινές περιοχές γύρω από το κανάλι του Μπρίστολ, όπου σκοτώθηκαν περίπου 2.000 άνθρωποι.

Στο Σόμερσετ, τα νερά της πλημμύρας ξεχύθηκαν 15 μίλια στην ενδοχώρα και μετέτρεψαν σε νησί, για λίγο διάσημο, τον λόφο στο Glastonbury Tor.

1841, Χωριά και ένας στρατός εξαφανίστηκαν από προσώπου γης στο Πακιστάν

Ινδός Ποταμός

Τον Ιανουάριο του 1841 ένας σεισμός προκάλεσε μια τεράστια κατολίσθηση στις πλαγιές Nanga Parbat, μια κορυφή των Ιμαλαΐων που βρίσκεται στο σημερινό Πακιστάν.

Οι όγκοι βράχων που έπεσαν από το βουνό εμπόδισαν τη ροή του ορμητικού ποταμού Ινδού δημιουργώντας μια λίμνη βάθους 151 μέτρων και μήκους πολλών δεκάδων μιλίων.

Όταν ανατίναξαν όμως το φράγμα λίγους μήνες μετά, τον Ιούνιο, η λίμνη άδειασε με ρυθμό 540.000 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο, εξαπολύοντας ένα τεράστιο κύμα πλημμύρας ύψους σχεδόν 30 μέτρων. Τα θύματα από την καταστροφή δεν καταγράφηκαν, αλλά ήταν γνωστό ότι προκάλεσε τον όλεθρο σε αρκετές εκατοντάδες μίλια της κοιλάδας του Ινδού.

Ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν από τον χάρτη και ένας ολόκληρος στρατός 500 ανδρών Σιχ φέρεται να χάθηκε κοντά στην πόλη Άτοκ. Πρόκειται ίσως για τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη πλημμύρα στον κόσμο.

1889, Πρωτόγνωρη καταστροφή στις ΗΠΑ, αλλά κανείς δεν φταίει

Λίγο μετά τις 15.00 στις 31 Μαΐου του 1889, ένα φράγμα στη λίμνη Conemaugh της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ, υποχώρησε μετά από αρκετές ημέρες καταιγιστικής βροχής. Η κατάρρευση απελευθέρωσε περίπου 16 εκατ. τόνους νερού, το οποίο γρήγορα μετατράπηκε σε ένα κύμα λάσπης και συντριμμιών ύψους 12 μέτρων και πλάτους μισού μιλίου.

Συντρίμια στο Τζόνσταουν μετά την πλυμμήρα

Μια ώρα αργότερα, το κύμα έπεσε πάνω στην κωμόπολη Τζόνσταουν διαλύοντας περίπου 1.600 κτίρια και παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά του.

Όταν τελικά τα νερά υποχώρησαν, περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλοί περισσότεροι τραυματίστηκαν ή έμειναν άστεγοι.

Οι αιτίες τις καταστροφής αποδόθηκαν στην κακή συντήρηση του φράγματος, το οποίο ανήκε σε κυνηγετικούς και αλιευτικούς συλλόγους, αλλά κανείς δεν θεωρήθηκε ποτέ υπεύθυνος για την καταστροφή. Όσοι προσέφυγαν στη δικαιοσύνη ηττήθηκαν διότι δεν τους κάλυπτε ο νόμος, με τις ζημιές να εκτιμώνται πάνω από 550 εκατ. δολάρια (2022).

1927, Η πλημμύρα που ξεσπίτωσε το 1% των Αμερικανών

Πλημμυροπαθείς στον Μισσισσιππή (Wikipedia)

Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, την άνοιξη του 1927, μετά από μήνες ακατάπαυστης βροχής, ο ποταμός Μισισιπή διογκώθηκε τόσο πολύ που δεν μπορούσαν να τον συγκρατήσουν τα αναχώματα.

Η πλημμύρα που δημιουργήθηκε έπληξε περίπου 16 εκατ. στρ. σε επτά Πολιτείες. Περισσότερο επηρεάστηκαν το Αρκάνσας, το Μισισιπή και η Λουιζιάνα, όπου ο ποταμός πλημμύρισε μετατρέποντας μια έκταση άνω των 75 μιλίων σε μια ρηχή θάλασσα. Χιλιάδες πολίτες αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα σπίτια τους με βάρκες.

Όταν υποχώρησαν τα νερά, είχαν αφήσει πίσω τους τουλάχιστον 250 νεκρούς και ένα εκατομμύριο ξεσπιτωμένους, δηλαδή το 1% του αμερικανικού πληθυσμού τότε.

3,7 εκατ. νεκροί… κάπου στη Κίνα

Πλημμυροπαθείς στην Κίνα μετά την καταστροφική πλημμύρα του 1931 (Wikipedia)

Το καλοκαίρι του 1931, βαρύ λιώσιμο χιονιού, καταρρακτώδεις βροχές και επτά διαφορετικές καταιγίδες -με συνοδεία κυκλώνων- «ενώθηκαν» για να προκαλέσουν τη πιο καταστροφική πλημμύρα στην κινεζική ιστορία. Μόνο τον Ιούλιο, η κεντρική Κίνα κατακλύστηκε από τόσες βροχοπτώσεις όσες δεχόταν συνήθως σε ενάμιση χρόνο.

Μέχρι τον Αύγουστο, οι ποταμοί Γιανγκ-Τσέ-Γιάνγκ, Κίτρινος Ποταμός και Χουάι είχαν ξεπεράσει τα κακοφτιαγμένα αναχώματα τους και είχαν πλημμυρίσει μια περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος της Αγγλίας.

Χιλιάδες πέθαναν από πνιγμό κατά την αρχική φάση της πλημμύρας, αλλά ακολούθησαν ακόμη περισσότεροι λόγω της εκτεταμένης πείνας και των εστιών ασθενειών όπως η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός και η δυσεντερία. Εκτιμάται ότι περίπου 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Θεωρείται ίσως η πιο θανατηφόρα πλημμύρα στην ανθρώπινη ιστορία.

Η τεχνητή πλημμύρα που σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες

Κινέζοι στρατιώτες μάχονται σε πλημμυρισμένο τοπίο στον Κίτρινο Ποταμό, στη διάρκεια του Σινο-ιαπωνικού πολέμου το 1938 (Wikipedia).

Σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τις ιαπωνικές δυνάμεις εισβολής, κατά τον Δεύτερο Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο τον Ιούνιο του 1938, τα κινεζικά εθνικιστικά στρατεύματα κατέστρεψαν σκόπιμα πολλά αναχώματα στον Κίτρινο Ποταμό.

Εφαρμόζοντας μια τακτική καμμένης γης, οι Κινέζοι ήλπιζαν ότι θα εμπόδιζαν την πρόσβαση των Ιαπώνων σε έναν σιδηρόδρομο, επιβραδύνοντας την προέλασή τους στα δυτικά. Αυτό που συνέβη αντ’ αυτού ήταν μια περιβαλλοντική καταστροφή.

Μόλις ο λασπωμένος ποταμός απελευθερώθηκε, εκτράπηκε της πορείας του και πλημμύρισε μια έκταση 21.000 τετραγωνικών μιλίων από τις επαρχίες Henan, Anhui και Jiangsu στο κέντρο της χώρας.

Υπολογίζεται ότι 4 εκατ. άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους και 800.000 πέθαναν από πνιγμό, ασθένειες και πείνα μετά τον κατακλυσμό που συνεχίστηκε ανεξέλεγκτα.

«Οι κάτοικοι που δεν έχουν πεθάνει στις πλημμύρες χάνονται από κακουχίες», έγραφε μια έκθεση της κινεζικής κυβέρνησης του 1940. «Όσοι ευτυχώς έμειναν ζωντανοί ήδη λαχανιάζουν επειγόντως και στενάζουν από αγωνία».

Η καταστροφή διήρκεσε για το υπόλοιπο του πολέμου, ενώ η κινεζική κυβέρνηση επιχείρησε να επιρρίψει τις ευθύνες για τα κατεστραμμένα αναχώματα στους ιαπωνικούς βομβαρδισμούς. Μόλις το 1947 μηχανικοί και εργάτες κατάφεραν να επαναφέρουν τον Κίτρινο Ποταμό στην αρχική του πορεία.

Η πλημμύρα που συγκλόνισε την Τέχνη το 1966

Χειρόγραφα από την Εθνική Βιβλιοθήκη πλένονται και στεγνώνουν στο λεβητοστάσιο του σιδηροδρομικού σταθμού Firenze Santa Maria Novella, μετά την πλημμύρα (Wikipedia)

Ο κατακλυσμός ξεκίνησε στις 4 Νοεμβρίου, όταν μια περίοδος συνεχούς βροχόπτωσης προκάλεσε υπερχείλιση του ποταμού Άρνο, στέλνοντας 18 δισ. γαλόνια λάσπης να ξεχυθούν στους δρόμους της Φλωρεντίας.

Χιλιάδες σπίτια και επιχειρήσεις καταστράφηκαν, αλλά το νερό έφτασε επίσης σε αρκετές γκαλερί τέχνης και βιβλιοθήκες που περιείχαν ανεκτίμητα κειμήλια της εποχής της Αναγέννησης.

Περίπου 1,5 εκατομμύριο βιβλία έμειναν βυθισμένα στη Biblioteca Nazionale. Σε άλλα σημεία της πόλης, ο χείμαρρος παρέσυρε 1.500 τοιχογραφίες, γλυπτά και πίνακες ζωγραφικής.

Στον απόηχο της καταστροφής, μια ομάδα εθελοντών από όλο τον κόσμο, οι «Mud Angels» ήρθε στη Φλωρεντία για να διασώσει έργα τέχνης.

Οι ομάδες διέσωσαν αμέτρητα έργα τέχνης, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, η διαδικασία αποκατάστασης κράτησε δεκαετίες. Οι εργασίες σε έναν διάσημο πίνακα, τον «Μυστικό Δείπνο» του 1546 του Τζόρτζιο Βαζάρι, ολοκληρώθηκαν μόλις το 2016.

Το αριστούργημα του Τσέννι ντι Πέπο, Η Σταύρωση, βυθισμένη λόγω των πλημμύρων του 1966 (wikipedia)