Κακοκαιρία Daniel: Γιατί πνίγηκε ο Κάμπος

Τρεις πανεπιστημιακοί εξηγούν στα «ΝΕΑ» τι ήταν αυτό που προκάλεσε την πρωτοφανή συμφορά στον Θεσσαλικό κάμπο, με τους εκατοντάδες εγκλωβισμένους, τον άγνωστο αριθμό αγνοουμένων και τους 11 νεκρούς από την τετραήμερη επέλαση του ακραίου φαινομένου.

Οι τρεις καθηγητές κάνουν λόγο για ένα φαινόμενο περιοδικό, με χρόνο επίδρασης τον μήνα Σεπτέμβριο, καθώς επίσης και για την ανάγκη επαναθεώρησης και επανασχεδιασμού των αντιπλημμυρικών έργων και των υποδομών, με σημείο αναφοράς την ακραία ένταση της τελευταίας κακοκαιρίας.

«Build Back Better»

«Δεν υπάρχουν κρυμμένες αιτίες κάπου, είναι θέμα όγκου νερού.

Τα αντιπλημμυρικά έργα φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι δεν έχουν καταφέρει να αντέξουν στο συγκεκριμένο φαινόμενο.

Η αίσθηση είναι ότι χρειάζεται συνολική εκ βάθρων επανασχεδίαση των προδιαγραφών των έργων και των υποδομών.

Εχουμε μια καθολική και οριζόντια αποτυχία. Αυτό οφείλεται στο πολύ ακραίο φαινόμενο.

Μιλάμε για μια ολόκληρη περιφέρεια που είναι κάτω από τα νερά», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Μιχάλης Διακάκης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Πρέπει να γίνει ένας επανασχεδιασμός έχοντας στο μυαλό μας την πρόληψη του επόμενου φαινομένου.

Δηλαδή, να πάρουμε ως δεδομένο ότι ένα ίδιο ακραίο φαινόμενο θα συμβεί σε λίγα χρόνια και, με βάση τη γνώση που αποκτούμε από αυτό που συνέβη τώρα, να σχεδιάσουμε τις υποδομές μας με έναν τρόπο που συνάδει με αυτό που λένε οι Αμερικανοί «Build Back Better», που σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης των καταστροφών να έχουμε στον νου μας ότι ένα τέτοιο φαινόμενο μπορεί να ξανατύχει.

Αρα, να μην ξαναφτιάξουμε τις υποδομές με τον τρόπο που είναι φτιαγμένες τώρα διότι αυτό θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στο να ξανακαταστραφούν».

Μεσογειακός κυκλώνας

Ο Γρηγόρης Βάρρας, καθηγητής Διαχείρισης Αστικού και Περιαστικού Πρασίνου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάνει λόγο για ένα φαινόμενο με περιοδικότητα και χρόνο δράσης τις πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου.

«Πλέον πρέπει να ομιλούμε για μεσογειακό κυκλώνα (medicane) και να αντιληφθούμε ότι έχει περιοδικότητα το φαινόμενο, αρχής γενομένης από τον «Ιανό» περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα (από πρώτο έως και τρίτο 10ήμερο Σεπτεμβρίου) όπως και ο «Daniel».

Με μια διαφορά, ότι στην περίπτωση του Ιανού διασπάστηκε σε κλάδους, σε αντίθεση με την κακοκαιρία «Daniel» που έπεσε ενιαίος κι έφερε αυτά τα αποτελέσματα. Επομένως, ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός πρέπει να γίνει με άλλα δεδομένα και ύψη βροχής. Είχαμε σχεδιασμό με Τ50, τώρα πρέπει με Τ1000. Θα πρέπει να δημιουργηθούν στα ανάντη ταμιευτήρες και στα κατάντη αγωγοί εκτροπής».

Οι πηγές του κακού

Για τον Δημήτρη Εμμανουλούδη, καθηγητή Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος και διευθυντή του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών «Assist», οι βασικοί λόγοι που έκαναν τον Θεσσαλικό κάμπο μέσα σε μια νύχτα λιμνοθάλασσα ήταν τρεις.

«Στον Θεσσαλικό κάμπο το πρόβλημα είναι σύνθετο λόγω της γεωμορφολογίας της περιοχής. Τρεις είναι οι πηγές του κακού. Νερά από τους γύρω χειμάρρους, νερά από την υπερχείλιση του Ενιπέα και νερά από το σπάσιμο αναχωμάτων και τεχνητών φραγμάτων της περιοχής, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες δεν θα έπρεπε να έχουν σπάσει.

Εδώ έχουμε αστοχία των φραγμάτων. Είναι παλιά φράγματα σε κάποια σημεία επομένως χρειαζόταν σχεδιασμός με μεγαλύτερες διατομές», αναφέρει ο ίδιος επισημαίνοντας πως χρειάζεται επανασχεδιασμός τεχνικών έργων και υποδομών για παραλαβή μεγαλύτερων όγκων νερού.

«Εχουμε το γεγονός της πλημμύρας της 100ετίας, αυτό που λέμε οι υδρολόγοι «μία φορά στα 100 χρόνια» ενώ, συνήθως, ο σχεδιασμός των τεχνικών έργων γίνεται με το «1 στα 50 χρόνια».

Ηταν και εξωφρενικά μεγάλο το ποσό νερού αλλά θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα κατασκευασμένα τα φράγματα.

Κάποιες κατασκευές ήταν ταλαιπωρημένες και από τον «Ιανό». Θα πρέπει να επανασχεδιαστούν τα τεχνικά έργα της περιοχής με αυξημένες απαιτήσεις ως προς την παραλαβή του υδατοφορτίου. Αυτά που έχουμε είναι σχεδιασμένα για λιγότερο. Η φύση μας έδειξε ότι μπορεί να δώσει παραπάνω.

Με αυτό το παραπάνω να τα ξανασχεδιάσουμε, σύγχρονα, ψηλότερα, με καλύτερη συμπύκνωση. Τεχνικές υπάρχουν. Χρειάζεται επανασχεδιασμός όλου του αντιπλημμυρικού συστήματος της περιοχής, με σύγχρονες μεθόδους και μεγαλύτερες διαστάσεις».

Πηγή : Εντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ