Κλιματική αλλαγή: Τα ακραία γεγονότα είναι πλέον η νέα κανονικότητα

O εφιάλτης της κλιματικής αλλαγής είναι εδώ· και τείνει να γίνει καθημερινότητα. Η τραγική εμπειρία της Ελλάδας το φετινό καλοκαίρι είναι αποκαλυπτική: παρατεταμένα και αλλεπάλληλα επεισόδια καύσωνα, πρωτοφανείς πυρκαγιές που μαίνονταν ακάθεκτες επί 16 ημέρες, κι έπειτα φονικές πλημμύρες και ύψη βροχής που έσπασαν κάθε ρεκόρ.

«Ολα αυτά θα αποτελούν καθημερινότητα πλέον. Η κλιματική κρίση δεν είναι μόνο ακραία γεγονότα, είναι η εναλλαγή των ακραίων γεγονότων με μεγάλη ταχύτητα και με σοβαρές επιπτώσεις, ακόμη και σε περιοχές που ως τώρα δεν προσβάλλονταν από αυτά.

Θα έχουμε ισχυρά φαινόμενα που θα υπερκεράζουν τις αντοχές των υποδομών και θα είμαστε αντιμέτωποι με τραγικά συμβάντα», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμης Λέκκας.

«Δεν μπορεί, όμως, να τα δεχόμαστε όλα αυτά  μοιρολατρικά. Πρέπει μέσα από καινοτόμες δράσεις να δομήσουμε επιχειρησιακά σχέδια που θα είναι ανθεκτικά σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Εχουμε χάρτες της Θεσσαλίας ώστε να γνωρίζουμε πού θα γίνει κατολίσθηση σε μια κακοκαιρία τέτοιας έντασης; Εχουμε χάρτες πλημμυρικού κινδύνου; Εδαφικής διάβρωσης; Ξέρουμε το οδικό δίκτυο; Εχουμε εναλλακτικές διαδρομές; Ολα αυτά είναι απαραίτητα ούτως ώστε όταν συμβεί το φαινόμενο, να υπάρξει παρέμβαση εκεί που πρέπει.

Το τονίζω, είναι υποχρεωτικό να υπάρξουν ολοκληρωμένα επιχειρησιακά σχέδια», αναφέρει χαρακτηριστικά και συμπληρώνει: «Ταυτόχρονα, θα πρέπει να φτιάξουμε μελετημένες υποδομές προσαρμοσμένες στην κλιματική κρίση. Ομως αυτόν τον όγκο της βροχόπτωσης, δηλαδή τα 150 εκατομμύρια κ.μ. νερού που πέρασαν μέσα από τον Βόλο, κανένα τεχνικό έργο δεν μπορεί να τον προλάβει. Εκείνο, λοιπόν, το οποίο επεξεργαζόμαστε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι το πώς θα δομήσουμε τεκμηριωμένα σενάρια. Δηλαδή, όταν μας έρχεται ο «Daniel» ή οποιαδήποτε άλλη κακοκαιρία, να ξέρουμε ακριβώς την τρωτότητα των συστημάτων.

Αυτό είναι το κύριο. Να ξέρουμε τις ζώνες τρωτότητας και όλες τις άλλες πτυχές, στον αγροτικό τομέα, στον βιομηχανικό τομέα, στον οικιστικό τομέα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να δομήσουμε αξιόπιστα σχέδια, τα οποία δεν θα μηδενίζουν το πρόβλημα αλλά θα μετριάζουν τις επιπτώσεις».

Πώς φτάσαμε εδώ

Την άποψη αυτή υιοθετεί και ο μετεωρολόγος, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και επικεφαλής της επιχειρησιακής μονάδας Meteo, Κώστας Λαγουβάρδος.

«Είναι γεγονός ότι θα βλέπουμε τέτοιου είδους ακραία κλιματικά επεισόδια όλο και συχνότερα», συμφωνεί και εξηγεί: «Κι αυτό επειδή οι όλο και θερμότερες θάλασσες ευνοούν την εξάτμιση υδρατμών που τροφοδοτούν τα νέφη, με αποτέλεσμα να έχουμε πιο συχνή και έντονη κυκλογένεση. Αυτά σε συνδυασμό με τα μπαζωμένα ρέματα και την έλλειψη κατάλληλων έργων θα οδηγούν σε τέτοιες καταστάσεις.

Ηδη τα τελευταία χρόνια έχουμε μια εμμονή ακραίων επεισοδίων. Ενδεικτικά ως προς αυτό είναι τα στοιχεία που προέρχονται από το αρχείο του Meteo για τα πολύ έντονα επεισόδια κακοκαιρίας την περίοδο 2000-2020. Την πρώτη δεκαετία, δηλαδή από το 2000 ως το 2011, είχαμε 60 επεισόδια με πολύ ισχυρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, ενώ την περίοδο 2011-2020 είχαμε 90. Μιλάμε για αύξηση 50%.

Και αναφερόμαστε σε έντονα επεισόδια, δεν υπολογίζουμε τα λιγότερο έντονα, τα οποία έχουν επίσης αυξηθεί».

«Βεβαίως», συνεχίζει ο διευθυντής Ερευνών του ΕΑΑ, «πρέπει να μας προβληματίσουν κάποιες παράμετροι. Για παράδειγμα, ο μεγάλος καύσωνας του Ιουλίου επηρέασε όλη τη Μεσόγειο. Και όλες οι χώρες της είχαν πυρκαγιές.

Ομως στο τέλος βρέθηκαν πολύ κοντά στα κανονικά τους επίπεδα από πλευράς καμένων εκτάσεων. Εμείς στην Ελλάδα είχαμε τετραπλάσιες καμένες εκτάσεις, εκ των οποίων οι μισές ήταν σε μια πυρκαγιά – στον Εβρο -, όπου δεν είχαμε ούτε ισχυρότερους ανέμους ούτε υψηλότερες θερμοκρασίες από το συνηθισμένο.

Ναι μεν, λοιπόν, ευθύνεται η κλιματική αλλαγή για τη συχνότερη εμφάνιση ακραίων επεισοδίων, όμως χρειάζεται προσαρμογή στις νέες συνθήκες με τη συνεργασία δασολόγων, μετεωρολόγων, πυροσβεστών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πρέπει να διαπιστώσουμε πού υπάρχει το πρόβλημα στην αλληλουχία αυτή, γιατί όντως υπάρχει, και να το λύσουμε».

Το σημείο μηδέν

Πριν από μερικούς μήνες, με αφορμή σχετικές εκθέσεις του ΟΗΕ, κορυφαίοι επιστήμονες προειδοποιούσαν πως έχουμε φτάσει σε μια πραγματικά ζοφερή στιγμή, πως ο πλανήτης βρίσκεται μπροστά σε μια μη αναστρέψιμη κλιματική καταστροφή.

Μιλώντας τότε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών Χρήστος Ζερεφός έλεγε: «Δυστυχώς ισχύει, πλησιάζουμε πολύ επικίνδυνα στο σημείο μηδέν. Τα κλιματικά φαινόμενα εξελίσσονται βραδέως και ξεχνάμε τι συνέβη σε μια προηγούμενη μεγάλη καταιγίδα.

Η μνήμη του ανθρώπου είναι μικρή. Οταν συνηθίσουμε τα ακραία γεγονότα και τα θεωρούμε συνήθη – όχι λόγω αμνησίας αλλά λόγω της αύξησης της συχνότητάς τους -, τότε δεν θα υπάρχει πια δυνατότητα επιστροφής». Σήμερα περιγράφει: «Αυτό που ζούμε τώρα είναι αυτό που φοβόμουν όταν σας έλεγα τα παραπάνω.

Η κλιματική κρίση μάς φέρνει αντιμέτωπους με μη αναμενόμενες καταστάσεις, όπως αυτό που συνέβη το φετινό καλοκαίρι (σ.σ.: οι πρωτοφανείς καύσωνες) που ξεκίνησε από το Τέξας και έφτασε μέχρι την Κίνα. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να επιβεβαιώσει το αν θα είμαστε έτσι συνέχεια από εδώ και στο εξής.

Εύχομαι να ληφθούν μέτρα βάσει της Συμφωνίας των Παρισίων, ώστε να το αποφύγουμε. Οριακά αυτή τη στιγμή υπάρχουν περιθώρια επιστροφής. Δεν θα υπάρχουν, όμως, μετά το 2030-2040».

Ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει η ανθρωπότητα συνοψίζεται σε δύο φράσεις, σύμφωνα με τον Χρήστο Ζερεφό: «Απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα και μετάβαση σε ήπιες και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας σε όλον τον πλανήτη, από τους κατοίκους, τη βιομηχανία και τις δομές».

Πηγή : Εντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ