Υπερκόπωση και «burn out»: Πώς να τα αποφύγουν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις

Μπορεί η τεχνολογία να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην καθημερινότητα και την εργασιακή μας ζωή, ωστόσο η υπερβολική της χρήση –όπως αποδείχθηκε και κατά την εποχή της πανδημίας και της καραντίνας- μπορεί να οδηγήσει γρηγορότερα κάποιον στην υπερκόπωση.

Η επίδραση των οθονών στο ορμονικό μας σύστημα, το περιβόητο «μπλε» φως, η μείωση της ουσιαστικής κοινωνικής επαφής, ο επικοινωνιακός «θόρυβος» που εισχωρεί στην ψηφιακή ζωή, αλλά και το στρες στον χώρο εργασίας για την ίδια τη φύση της δουλειάς, είναι κάποιοι από τους παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την κούραση των εργαζομένων.

Οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν μεν πλέον την επίδραση του στρες στη ζωή των υπαλλήλων τους, ωστόσο προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το φαινόμενο, θα πρέπει να κάνουν και οι ίδιες βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί.

Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις

Σύμφωνα με το Harvard Business Review, οι ίδιες οι εταιρείες θα πρέπει:

–Να ενθαρρύνουν τους εργαζομένους τους να κάνουν πραγματικά Σαββατοκύριακα και αργίες. Χρειαζόμαστε αρκετό χρόνο για να αποσυνδεόμαστε από όλα –και από την ψηφιακό κόσμο-, να εστιάζουμε σε άλλες πτυχές τις ζωής μας και τελικά να ξαναφορτίζουμε τις «μπαταρίες» μας. Ζώντας μια πλήρη ζωή σε όλα τα επίπεδα, η αλήθεια είναι ότι μπορούμε ύστερα να είμαστε πιο δημιουργικοί και παραγωγικοί στην εργασία μας, με φρέσκιες ιδέες και νέα οπτική στα πράγματα.

–Να αναπτύσσουν προγράμματα ευζωίας και να παραχωρούν προνόμια βοηθητικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ενδεχομένως οι ευέλικτες μορφές εργασίας να αποδειχθούν ιδιαίτερα επωφελείς για ανθρώπους που αισθάνονται πίεση στον χώρο εργασίας και οι εναλλακτικές επιλογές στην καθημερινότητα να τους βοηθήσουν. Τα προγράμματα ευζωίας και μείωσης του στρες επισημαίνουν οι αναλυτές ότι είναι χρήσιμα, εάν προηγηθούν της υπερκόπωσης και του «burn out», προκειμένου να αποτρέψουν το φαινόμενο και όχι εκ των υστέρων, γιατί το κόστος, ψυχικό και οικονομικό είναι αυνολόγιστο.

–Να υιοθετούν μια κουλτούρα αναγνώρισης και επιβράβευσης για τους ανθρώπους που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην εκάστοτε επιχείρηση. Σε σχετική έρευνα οι τρεις στους δέκα εργαζόμενους δήλωσαν ότι η έλλειψη υποστήριξης ή αναγνώρισης της εργασίας από την ηγεσία, στην ουσία, «τροφοδοτούσε», ήταν η καύσιμη ύλη για το δικό τους «burn out». Οι εταιρείες που ακολουθούν μια κουλτούρα που αναγνωρίζει τα ταλέντα, τις επιδόσεις και τη συμβολή των εργαζομένων τους, στην πραγματικότητα δημιουργούν κι ένα πρόσφορο έδαφος για χαμηλότερο στρες. Η αλήθεια είναι ότι η έκφραση της ευγνωμοσύνης βοηθάει αποτελεσματικά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν στρεσογόνες καταστάσεις, τις προκλήσεις που εμφανίζονται, καθώς και τις απαιτητικές εργασιακές συνθήκες.

Τα κέντρα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται με τον φόβο των ανθρώπων, είναι τα ίδια που κινητοποιούνται, όταν νιώθουμε ενθουσιασμό, οπότε αντιλαμβανόμαστε ότι εάν το «εκμεταλλευτούμε» αυτό προς όφελός μας, αντί να αγχωνόμαστε φοβισμένοι, μπορούμε να είμαστε δημιουργικοί και παραγωγικοί στην εργασία μας.

Το σημαντικό είναι κανείς να διαχειρίζεται, όχι τόσο τον χρόνο του, αλλά την ενέργειά του.

Πώς μπορούν να «αντιδράσουν» οι εργαζόμενοι

Αν και συνήθως ακούμε για «αποτελεσματική διαχείριση χρόνου», κάτι που ζητούν πολλοί εργοδότες, έστω σε θεωρητικό επίπεδο, η πραγματικότητα και οι ειδικοί έχουν άλλη γνώμη: Το σημαντικό είναι κανείς να διαχειρίζεται όχι τόσο τον χρόνο του, αλλά την ενέργειά του, ιδίως όταν έχει να εργαστεί για πολλές ώρες.

Εκ των πραγμάτων, η συγκέντρωσή μας σε μια συγκεκριμένη εργασία είναι περιορισμένη. Θα πρέπει να έχουμε λοιπόν συνειδητοποιήσει πρώτα αυτό και στη συνέχεια να κινηθούμε έτσι ώστε να αγκαλιάζουμε τις φυσικές λειτουργίες του οργανισμού και του εγκεφάλου μας, προκειμένου να είμαστε σε θέση να αποδίδουμε το καλύτερό μας, όταν αυτό απαιτείται.

Σύμφωνα με το Harvard Business Review, τα επίπεδα που πρέπει να ξεχωρίσουμε στην εργασιακή μας δραστηριότητα σε ό,τι αφορά την ενέργειά μας και τον αποτελεσματικό της χειρισμό είναι:

–Το σώμα μας που αφορά τη φυσική μας ενέργεια. Χρειαζόμαστε σωστή και επαρκή διατροφή, με ωφέλιμες και θρεπτικές τροφές. Ικανή και κατάλληλη άσκηση για να ενεργοποιήσει τον οργανισμό μας, αλλά και ταυτόχρονα να μειώσει τα επίπεδα του στρες στον οργανισμό.

–Τα συναισθήματά μας που έχουν να κάνουν με την ποιότητα της ενέργειάς μας. Για να μπορούμε να εργαστούμε αποδοτικά και αποτελεσματικά, χρειαζόμαστε μια θετική στάση απέναντι στην ίδια τη δουλειά που έχουμε να κάνουμε, αλλά και ενθουσιασμό. Τα αρνητικά συναισθήματα, εάν παραμείνουν εκεί σε επιφανειακό στάδιο και δεν τα επεξεργαστούμε βαθύτερα να δούμε και την άλλη τους πλευρά, μπορούν να είναι μόνο τροχοπέδη, καθώς θα μας δημιουργήσουν μόνο άρνηση, άγχος και ματαίωση.

–Η σκέψη μας που καλύπτει το κομμάτι της συγκέντρωσης και διοχέτευσης της ενέργειάς μας στοχευμένα. Παρόλο που ζητούν οι εργοδότες ένα ανελέητο multitasking, η αλήθεια είναι, όπως την πιστοποιούν και οι έρευνες, ότι η διάσπαση της προσοχή μας απλώς κοστίζει στην εκάστοτε επιχείρηση. Η δυνατότητα να θέτουμε όρια στον ψηφιακό και οποιονδήποτε άλλο θόρυβο είναι καταλυτική, μπορεί να μας βοηθήσει να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι, αποδοτικοί, με φρέσκια οπτική στα πράγματα και δυνατότητα να προσφέρουμε τον καλύτερο εαυτό μας στην εργασία μας.

–Το ανθρώπινο πνεύμα μας που έχει να κάνει με τη νοηματοδότηση των πραγμάτων, καθώς και την αίσθηση του σκοπού, μπορεί να μας τροφοδοτήσει και να μας κινητοποιήσει ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Η ικανοποίηση που νιώθουμε, ολοκληρώνοντας μια εργασία, ιδίως κάτι που αγαπάμε και κάνουμε καλά, μπορεί να είναι μια ισχυρή πηγή ενέργειας. Οπότε εάν νιώθουμε ότι προσφέρουμε κάτι με το έργο μας, είμαστε συνεπείς στις αξίες της ζωής μας και ευθυγραμμισμένοι απόλυτα με τον σκοπό μας της ζωής μας, αισθανόμαστε πληρότητα και με μεγαλύτερη όρεξη, χαρά και ενθουσιασμό, δίνουμε την αντίστοιχη ποιότητα στη δουλειά μας.