Μετά την επιστροφή από τις καλοκαιρινές διακοπές στη Γαλλία, οι σχολικές τάξεις ήταν το σκηνικό μιας νέας διαμάχης: η abaya απαγορεύτηκε στα σχολεία!

Παρά την απαγόρευση, 298 φοιτήτριες εμφανίστηκαν στο μάθημα φορώντας τον παραδοσιακό αραβικό χιτώνα. Από αυτούς, οι 67 αρνήθηκαν να το αφαιρέσουν και στάλθηκαν σπίτι τους.

Η απόφαση του υπουργού Παιδείας έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για την ανεξιθρησκεία και την ένταξη των μειονοτήτων στη χώρα.

Αν και η απόφαση πυροδότησε αρκετές διαμάχες, το Συμβούλιο της Επικρατείας ενέκρινε την απαγόρευση, απορρίπτοντας την έφεση που υπέβαλε η ένωση Action droits des musulmans (Adm), που δραστηριοποιείται στην προστασία των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων στη Γαλλία, δηλώνοντας ότι η χρήση της abaya «είναι μέρος μιας λογικής θρησκευτικής επιβεβαίωσης».

Ο υπουργός Παιδείας Γκαμπριέλ Ατάλ χαρακτήρισε την απόφαση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου της Γαλλίας «σημαντική για τα σχολεία στη Δημοκρατία». Σε συνέντευξή του στο TF1, ο Attal δήλωσε ότι ήθελε να δώσει «σαφούς κανόνες σε εθνικό επίπεδο» στους διευθυντές σχολείων και δήλωσε ότι «εκκοσμίκευση είναι η ελευθερία να χειραφετηθεί κανείς μέσα από το σχολείο», προσθέτοντας ότι «αν μπεις σε μια τάξη, θα πρέπει να μην εισαι σε θέση να προσδιορίσεις τη θρησκεία των μαθητών με μια ματιά».

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, σε πρόσφατη συνέντευξή του, επανέλαβε επίσης σταθερά τη θέση του σχετικά με την ανεξιθρησκία στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα οποία «πρέπει να παραμένουν ουδέτερα μέρη, όπου η θρησκεία δεν παρεμβαίνει στην εκπαίδευση και τη μάθηση».

Προηγούμενως…

Η πρόσφατη απαγόρευση της abaya θυμίζει τη διαμάχη για την απαγόρευση του μπουρκίνι το 2016. Εκείνη τη χρονιά, αρκετές γαλλικές παράκτιες πόλεις απαγόρευσαν τη χρήση του μπουρκίνι, ενός τύπου γυναικείου μαγιό που καλύπτει ολόκληρο το σώμα, στις παραλίες τους. Με την ευκαιρία αυτή, το Γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας ανακάλεσε την απαγόρευση, χαρακτηρίζοντάς την «σοβαρή και εμφανώς παράνομη παραβίαση των θεμελιωδών ελευθεριών». Ο ΟΗΕ επέκρινε επίσης το μέτρο επειδή παραβίαζε τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Γαλλία, με τα χρόνια, έχει εισαγάγει διάφορα περιοριστικά μέτρα σχετικά με τη χρήση θρησκευτικών συμβόλων σε δημόσιους χώρους. Αυτοί οι κανόνες βρέθηκαν συχνά στο επίκεντρο έντονων συζητήσεων, καθώς αγγίζουν ευαίσθητα ζητήματα όπως η ατομική ελευθερία, η κοσμικότητα του κράτους και η ένταξη των μειονοτήτων.

Από το 2004, η ισλαμική μαντίλα δεν επιτρέπεται να φοριέται στα γαλλικά κρατικά σχολεία. Από το 2010, αυτός ο κανόνας ισχύει και για το νικάμπ σε δημόσιους χώρους όπως δρόμους και γραφεία. Το 2019, ψηφίστηκε νόμος που απαγορεύει στις μητέρες που φορούν χιτζάμπ να συνοδεύουν τα παιδιά τους στο σχολείο ή σε εξόδους. Το 2022, το χιτζάμπ απαγορεύτηκε επίσης από εθνικούς αθλητικούς αγώνες.

Κριτικές για το μέτρο

Η απόφαση των γαλλικών αρχών να απαγορεύσουν την abaya έχει προκαλέσει σκληρή εσωτερική κριτική, ιδίως από το αριστερό κόμμα La France Insoumise, το οποίο χαρακτήρισε το μέτρο «αντισυνταγματικό» και προσβολή των βασικών αρχών της κοσμικότητας και της ατομικής ελευθερίας.

Ο Manuel Bompard, συντονιστής του κόμματος, είπε ότι σκόπευε να αμφισβητήσει το μέτρο ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η κοινωνία των πολιτών έχει επίσης λάβει μέτρα. Ο σύλλογος Action droits des musulmans (Adm) υπέβαλε προσφυγή κατά της απαγόρευσης, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε από το δικαστήριο.

Ο Vincent Brengarth, δικηγόρος της ADM, αμφισβήτησε την απόφαση του Συμβουλίου, κατηγορώντας τον δικαστή ότι αγνόησε ορισμένες μαρτυρίες και υποβάθμισε την παραδοσιακή αξία της abaya.

Δηλώσεις τις οποίες ακολούθησαν αυτές του Σιχάμ Ζάιν, προέδρου της Μουσουλμανικής Ένωσης, ο οποίος χαρακτήρισε το μέτρο ως ρατσιστικό και σεξιστικό, καθώς στοχεύει κυρίως κορίτσια αραβικής καταγωγής.