«Η ΕΕ κινδυνεύει αν επανεκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ»

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ΕΕ είναι η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ, εξέλιξη που θα επισπεύσει τη συζήτηση για τη διεύρυνση, δηλώνει στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» η Μαρία Δεμερτζή, senior fellow της δεξαμενής σκέψης Bruegel στις Βρυξέλλες. Η ελληνίδα οικονομολόγος τονίζει επίσης την ανάγκη αλλαγής των ευρωπαϊκών Συνθηκών, ενώ μιλά και για το τι περιμένει από την ομιλία για την Κατάσταση της Ενωσης της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις 13 Σεπτεμβρίου.

«Το βασικό πρόβλημα στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για το ποιος θα είναι ο επόμενος ηγέτης. Ηγέτης σήμερα είναι οι ΗΠΑ. Λόγω πλούτου και στρατιωτικής δύναμης οι ΗΠΑ επιβάλλονται. Η Κίνα δεν βρίσκεται σε αυτή τη θέση. Με την επέκταση των BRICS η Κίνα και οι άλλες χώρες προσπαθούν να αντιπαρατεθούν στην ομάδα G7 αλλά η δύναμή τους είναι μόνο πληθυσμιακή, υστερεί σε πλούτο. Η ΕΕ είναι στη μέση, δεν έχει ηγετικές βλέψεις, θέλει ανοιχτές αγορές, να συνεννοείται στο εμπόριο βάσει κανόνων τους οποίους ασπάζεται και μπορεί να επηρεάσει. Για αυτό η Ευρώπη θέλει το πολυμερές σύστημα. Με καλούς κανόνες μπορεί να ασκεί επιρροή και να επιβάλλεται. Η Κίνα κινείται με διαφορετικούς κανόνες και το ζητούμενο είναι πώς θα συνεννοηθούμε με την Κίνα να βρούμε κοινό παρονομαστή και να κρατήσουμε τις αγορές ανοιχτές. Η ηγεσία της ΕΕ, που θα προκύψει μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, θα κληθεί να θέσει προτεραιότητες για την επόμενη πενταετία» λέει η οικονομολόγος του Bruegel.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ΕΕ είναι η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ, η οποία δεν είναι μηδενική»

«Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σήμερα από ό,τι το 2016 διότι τώρα εισέρχεται και το θέμα του ΝΑΤΟ, δηλαδή της ασφάλειας που δεν τίθετο το 2016. Επίσης, τώρα έχουμε το ζήτημα παροχής βοήθειας στην Ουκρανία και τη δυνατότητα του ΝΑΤΟ να κρατήσει αντίσταση στη Ρωσία. Οσα έχει πει ο Τραμπ είναι τρομακτικά. Πρέπει να πούμε πάντως ότι ο Μπάιντεν δεν άλλαξε την πολιτική Τραμπ, που προκάλεσε μεγάλο κόστος στο εμπόριο για την Ευρώπη, και την έκανε πιο οδυνηρή με την «Πράξη για τη μείωση του πληθωρισμού», παρότι βρήκε ικανοποιητική λύση αργότερα. Μια σχέση ΗΠΑ – ΕΕ που δεν λειτουργεί, θέτει πολλά προβλήματα για την ασφάλεια της Ευρώπης, η οποία πρέπει να σκεφθεί τι θα κάνει, κάτι που έχει να κάνει και με τη διεύρυνση. Ο φόβος μιας νέας τετραετίας Τραμπ θα επισπεύσει τη συζήτηση για τη διεύρυνση, την ασφάλεια και την άμυνα» προβλέπει η Μαρία Δεμερτζή.

Τι λέει για την πρόταση του Σαρλ Μισέλ, ο οποίος έθεσε χρονικό διάστημα για τη διεύρυνση μέχρι το 2030.

«Η πρότασή του είναι σωστή.

Η Ευρώπη που δεν έχει θέση για τη διεύρυνση υπολείπεται.

Εφόσον ο κατακερματισμός αυξάνεται και υπάρχει η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ πρέπει να επισπευστεί το ζήτημα. Η πρόταση Μισέλ βοηθά στη συζήτηση, θέτει ημερομηνίες. Μόνο μια τέτοια λύση θα βοηθήσει την Ευρώπη σε σχέση με τον κατακερματισμό και τη δυνατότητά της να παραμείνει ένας παίκτης έναντι της εχθρότητας που υπάρχει. Αν μεγεθυνθεί η ΕΕ θα έχουμε τη δυνατότητα να πούμε ότι έχουμε μεγάλη κλίμακα» απαντά. Υπάρχουν προβλήματα, όμως, σε σχέση με την ένταξη της Ουκρανίας, παρατηρούμε.

«Οταν λέμε να γίνει μέλος η Ουκρανία υπάρχουν βαθμίδες. Αν η Ουκρανία εισέλθει στην κοινή αγορά τότε είναι μεγάλο βήμα. Της δίνει τη δυνατότητα να έχει τα πλεονεκτήματα ενός μέλους στην ενιαία αγορά. Το πρόβλημα βρίσκεται στον προϋπολογισμό και την αγροτική πολιτική, την ΚΑΠ. Θα είναι πρόοδος όμως αν κάνουμε ορισμένες εξαιρέσεις και δώσουμε πρόσβαση στις αγορές χωρίς να αγνοήσουμε τον αγροτικό τομέα της Ευρώπης. Μπορεί να μην αποτελεί πλήρη ένταξη αλλά είναι τόσο καλή όσο η πλήρης ένταξη. Διότι μια μεγαλύτερη ενιαία αγορά σημαίνει ότι οι εμπορικές συμφωνίες θα γίνονται βάσει αυτού του μεγέθους και είναι το θέμα στο οποίο η Ευρώπη μιλά με μια φωνή και ασκεί επιρροή».

Και η Τουρκία; «Αν ξεκινήσει η συζήτηση για τη διεύρυνση στη βάση της πρότασης Μισέλ θα υπάρξει πρόβλημα με την Τουρκία, θα πρέπει η Ευρώπη να ξεκαθαρίσει τι θέλει.

Η Τουρκία θα παραμείνει δύσκολο θέμα για την Ευρώπη.

Αν υπάρξει Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, τότε υπάρχει μέλλον για την Τουρκία με ένταξη στην ενιαία αγορά χωρίς να υπάρχουν τα ζητήματα για το κράτος δικαίου ή για το ευρωπαϊκό κεκτημένο» λέει.

«Ενα θέμα που πρέπει να τεθεί στο διάστημα των εννέα μηνών μέχρι τις ευρωπαϊκές εκλογές είναι η αλλαγή των ευρωπαϊκών Συνθηκών. «Είναι οι Συνθήκες φτιαγμένες για τα προβλήματα του μέλλοντος και για να αντιμετωπίσουν τον κατακερματισμό;» είναι το ερώτημα. Θέλουμε να κάνουμε αλλαγές που σκοντάφτουν πολλές φορές στην ανάγκη αλλαγής των Συνθηκών. Δεν μπορείς να θέτεις φιλόδοξους στόχους και μετά να λες ότι δεν μπορείς να προχωρήσεις διότι σε εμποδίζουν οι Συνθήκες, είναι ασυνεπές. Πρέπει να αρθεί το εμπόδιο, έχει να κάνει με την κλιματική αλλαγή, το δημοσιονομικό που συνδέεται με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με το πώς θα αποκτήσουμε τις κατάλληλες δεξιότητες για το ψηφιακό μέλλον. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα πει η Φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το τεστ είναι αν θα αναφερθεί σε αλλαγή Συνθηκών διότι αν παραμείνουμε στον ζουρλομανδύα των Συνθηκών δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Είναι πολύ σημαντικό μήνυμα, πρέπει να είναι στο πακέτο λύσεων της Ευρώπης για τα επόμενα χρόνια. Επίσης αναμένω να αναφερθεί στους κινδύνους, στην πιθανότητα εκλογής Τραμπ ίσως έμμεσα, κάνοντας λόγο για μια κατάσταση με λιγότερους συμμάχους, στην ανάγκη να βρει η ΕΕ συμμάχους για να αντιμετωπίσει τα ρίσκα. Επίσης, στο θέμα των δεξιοτήτων για την πράσινη ανάπτυξη, όπου χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις, και αναμένω να δώσει έμφαση στο de-risking, στο ψηφιακό ευρώ, το οποίο έχει γεωπολιτική σημασία».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»