Γούντι Αλεν: «Στο μόνο που δεν θα είμαι τυχερός είναι ο θάνατος»

Μπαίνοντας στην αίθουσα του ξενοδοχείου Grande Bretagne για αυτή την έκτη συνάντησή μου με τον Γούντι Αλεν, τον βλέπω σηκωμένο όρθιο, με το επιτελείο των βοηθών του να νομίζει ότι θέλει να κάνει ένα διάλειμμα. Ηταν φυσικό να είναι κουρασμένος. Ολο το πρωινό του περασμένου Σαββάτου ο Αλεν, που τον Νοέμβριο κλείνει τα 88, μιλούσε σε εκπροσώπους του ελληνικού Τύπου με αφορμή τη συναυλία του το βράδυ της ίδιας ημέρας στο Θέατρο Ηρώδου Αττικού αλλά και τη νέα ταινία του «Γυρίσματα της τύχης» (Coup de chance), που την προηγουμένη είχε κάνει την πανελλήνια πρεμιέρα της στην Αίγλη Ζαππείου με τον Αλεν παρόντα για να την προλογίσει (η ταινία ανοίγει στην Ελλάδα στις 24 Σεπτεμβρίου από τη Σπέντζος Φιλμ).

Ομως ο Γούντι Αλεν, που φορούσε στραβά ένα καπέλο και ήταν ντυμένος με ένα απλό λινό παντελόνι και καφέ πουκάμισο, ήθελε απλώς να ξεμουδιάσει.

«Σας έρχομαι, σας έρχομαι» είπε για να καθίσει ξανά στην πολυθρόνα με εμένα απέναντί του. Αποφασίζω να αρχίσω την κουβέντα από τη δουλειά του ως συγγραφέα. «Ω Θεέ, μου τι μου θυμίζετε» μου λέει όταν του δείχνω μια ελληνική έκδοση από τη συλλογή διηγημάτων του «Χωρίς φτερά» (Without feathers) που εκδόθηκε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Οδυσσέας στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ο Αλεν ξεφυλλίζει τρυφερά το βιβλίο και όταν του επισημαίνω ότι είναι στα ελληνικά, θα πει, «ναι, είναι ελληνικά και για εμένα».

Σενάρια και αυτοσχεδιασμοί

Και αρχίζω τη σύντομη αυτή συνομιλία θυμίζοντάς του μια παλιά δήλωσή του για τον κινηματογράφο σε σχέση με το γράψιμο. Ο Αλεν, που σκηνοθετεί στο σινεμά από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 (τα «Γυρίσματα της τύχης» είναι η 50ή ταινία του), είχε πει ότι πολλές φορές βαριέται στα γυρίσματα μιας ταινίας διότι, γνωρίζοντας πολύ καλά το κείμενο, ξέρει ακριβώς τι και πώς θα ειπωθεί. Αντιθέτως, στο διάστημα που γράφει το σενάριο μιας ταινίας, όπου όλα είναι ακόμα παρθένα και άγνωστα, η χαρά και ο ενθουσιασμός είναι βαθιά μέσα του. «Ισχύει», απαντά ο Γούντι Αλεν, «και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν συνηθίζω να διαβάζω πολλές φορές το σενάριο που έχω γράψει. Γιατί διαβάζοντάς το ξανά μετά τις δυο-τρεις φορές το σενάριο αρχίζει να γίνεται βαρετό, να μην είναι και τόσο αστείο, να μην έχει ενδιαφέρον. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους επιτρέπω στους ηθοποιούς μου να αυτοσχεδιάζουν. Για να διατηρούν το ενδιαφέρον στο σετ και να μη λένε απλώς αυτά που είναι ήδη γραμμένα. Αυτό βοηθά επίσης τη ζωντάνια της παράστασης του κάθε ηθοποιού».

Για μια ακόμα φορά ο παράγοντας της τύχης παίζει μεγάλο ρόλο όπως βλέπουμε στην τελευταία ταινία του. Τα «Γυρίσματα της τύχης» είναι η ιστορία ενός παντρεμένου ζευγαριού παριζιάνων αστών (Λου Ντε Λαζ – Μελβίλ Πουπό), του οποίου η ζωή ανατρέπεται όταν «εισβάλλει» σε αυτήν ένας παλιός συμμαθητής (Νιλς Σνάιντερ) της γυναίκας, ο οποίος την φλερτάρει επίμονα. Ο σύζυγος αποφασίζει να πάρει ακραία μέτρα και έτσι ξεδιπλώνεται μια ταινία στην οποία, με φόντο αποκλειστικά το Παρίσι και γλώσσα τα γαλλικά, ο Αλεν επεξεργάζεται θέματα που απασχολούν όλο το έργο του. «Σε όλη μου τη ζωή υπήρξα τυχερός» είπε ο Αλεν, που μιλώντας για το θέμα της τύχης στη Βενετία ανέφερε το γεγονός ότι τον μεγάλωσαν δύο υπέροχοι γονείς, ότι είχε πάντα καλούς φίλους, έναν καλό γάμο και ότι «ενώ σε λίγο θα γίνω 88 χρονών, δεν μπήκα ποτέ στο νοσοκομείο, δεν είχα ποτέ είχα κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας».

«Ημουν πάντα τυχερός»

Συμφωνεί με το ότι ο παράγοντας της τύχης παίζει σημαντικό ρόλο στις ταινίες του. «Είναι αρκετές περιπτώσεις που αυτό συμβαίνει πολύ έντονα, όπως στο «Match point»» είπε. «Είναι ένα θέμα που επανέρχεται μέσα μου γιατί γνωρίζω πολύ καλά τι σημαίνει τύχη. Οταν έκανα το δεύτερο θεατρικό έργο μου στο Μπρόντγουεϊ, πριν από πολλά χρόνια, που ήταν επίσης το πρώτο στο οποίο έπαιζα, το «Play it again Sam», ονόμασα τον κεντρικό ήρωα Αλαν Φίλιξ, και Φίλιξ (Felix) σημαίνει τύχη. Γιατί ήμουν πάντα γνώστης του τι σημαίνει τύχη και πόσο τυχερός ήμουν εγώ ο ίδιος. Τα πράγματα πήγαιναν πάντα θαυμάσια στη ζωή μου. Στο μόνο θέμα που, όπως κανείς, δεν θα υπάρξω ποτέ τυχερός είναι ο θάνατος. Μια κακιά συμφωνία που όλοι πρέπει να κάνουμε από τη στιγμή που ζούμε».

Επιστρέφω στην ταινία και τον ρωτώ τι σημαίνει για αυτόν το Παρίσι. «Για κάθε Νεοϋορκέζο το Παρίσι είναι παράδεισος» απάντησε. «Είναι μια πόλη λαμπρά φωτεινή τη νύχτα και υπέροχη κάθε εποχή τη μέρα. Για έναν Αμερικανό καθετί γύρω από το Παρίσι είναι μυθολογικό και εμβληματικό, ως πόλη βγάζει έναν ρομαντισμό όπου και αν την κοιτάξεις. Και είναι, επίσης, Ιστορία. Είμαι λάτρης της Μπελ Επόκ και πιστεύω ότι εκείνη η εποχή υπήρξε ένα ταβάνι πολιτισμού. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο γύρισα το «Μεσάνυχτα στο Παρίσι». Η Νέα Υόρκη, την οποία επίσης αγαπώ, είναι κι αυτή μια σπουδαία πόλη, αλλά δεν έχει την ομορφιά και το ρομάντζο του Παρισιού».

Το πρωινό του Σωκράτη

Και πώς βλέπει την Αθήνα; Ο Αλεν γουρλώνει τα μάτια του. «Η Αθήνα είναι μια σπουδαία πόλη γιατί όλος ο κόσμος μεγάλωσε μαθαίνοντας τα πάντα για αυτή. Θα σας φανεί αστείο, αλλά σήμερα το πρωί, ενώ έπαιρνα το πρωινό μου και έπινα την πορτοκαλάδα μου σκεφτόμουν ότι ο Σωκράτης έπινε την ίδια πορτοκαλάδα με εμένα! Κάπου εδώ κοντά ίσως. Γιατί όλοι αυτοί οι Ελληνες, με τους οποίους όλοι μεγαλώσαμε, κάπου εδώ γύρω ήταν» είπε δείχνοντας με τα χέρια του τον χώρο. «Ολοι αυτοί οι ευφυείς θεατρικοί συγγραφείς και ποιητές, οι φιλόσοφοι, ο Αισχύλος, ο Ευριπίδης, ο Σοφοκλής, όλοι οι εκείνοι οι απίστευτοι άνθρωποι που είπαν τα πάντα πρώτοι».