Η Κίνα θα απαγορεύσει τα ρούχα που πληγώνουν τα συναισθήματα των ανθρώπων

Στη δεκαετία του 1980, οι άνθρωποι στην Κίνα μπορούσαν να βρεθούν σε μπελάδες με την κυβέρνηση για τις επιλογές τους στον τομέα της μόδας.

Τα φαρδιά παντελόνια και τα bluejeans θεωρούνταν «περίεργη ενδυμασία». Ορισμένα κυβερνητικά κτίρια απαγόρευαν την είσοδο στους άνδρες με μακριά μαλλιά και στις γυναίκες που φορούσαν μακιγιάζ και κοσμήματα. Περιπολίες που οργανώνονταν στα εργοστάσια και τα σχολεία έκοβαν με ψαλίδι τα μοντέρνα παντελόνια και τα μακριά μαλλιά.

«Πληγώνουν τα αισθήματα του κινεζικού λαού»

Ήταν οι πρώτες μέρες της εποχής της μεταρρύθμισης και του ανοίγματος της Κίνας. Το κομμουνιστικό κόμμα χαλάρωνε σιγά-σιγά τον αυστηρό έλεγχό του στην κοινωνία και το κοινό διερευνούσε τα όρια της αυτοέκφρασης και του ατομικισμού. Η μάχη για το ύψος των γυναικείων τακουνιών και το μήκος των ανδρικών μαλλιών ενσάρκωνε τον αγώνα.

Τώρα η κυβέρνηση προτείνει τροποποιήσεις σε έναν νόμο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κράτηση και πρόστιμα για τη «δημόσια χρήση ρούχων ή συμβόλων που βλάπτουν το πνεύμα του κινεζικού λαού και πληγώνουν τα αισθήματα του κινεζικού λαού». Το τι θα μπορούσε να εκληφθεί ως αδίκημα δεν διευκρινίζεται.

Το σχέδιο έχει επικριθεί ευρέως, με Κινέζους νομικούς, δημοσιογράφους και επιχειρηματίες να εκφράζουν τις ανησυχίες τους την περασμένη εβδομάδα. Αν τεθεί σε ισχύ, υποστηρίζουν, θα μπορούσε να δώσει στις αρχές την εξουσία να αστυνομεύουν οτιδήποτε δεν τους αρέσει. Θα είναι επίσης ένα μεγάλο βήμα προς τα πίσω στη σχέση του κοινού με την κυβέρνηση.

Δείτε το βίντεο 

Η λατρεία στον απόλυτο έλεγχο

«Στην κινεζική ιστορία, οι εποχές κατά τις οποίες δόθηκε σημαντική προσοχή στα ρούχα και τα χτενίσματα συχνά αντιστοιχούσαν σε «κακές στιγμές της ιστορίας»» έγραψε κάποιος που χρησιμοποιεί το όνομα Zhang Sanfeng στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης WeChat. «Η εισαγωγή των τροποποιήσεων δεν ήρθε από το τίποτα. Είναι μια απάντηση σε κάποια περίεργα συναισθήματα που αναδύονται στην κοινωνία μας». Το σχόλιο του κυκλοφόρησε ευρέως πριν εξαφανιστεί από τη λογοκρισία.

Υπό την ηγεσία του κορυφαίου ηγέτη της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, η κυβέρνηση έχει εμμονή με τον έλεγχο – πώς σκέφτονται οι άνθρωποι, τι λένε στο διαδίκτυο και τώρα, τι φορούν.

Η Κίνα έχει οικοδομήσει ένα κράτος επιτήρησης με σύγχρονες τεχνολογίες, λογοκρίνοντας εκτενώς τα ειδησεογραφικά μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απαγορεύοντας ακόμη και την προβολή τατουάζ και ανδρών που φορούν σκουλαρίκια στις οθόνες των σόσιαλ και των τηλεοράσεων.

Ο ιδεολογικός ζουρλομανδύας κλείνει την ιδιωτική σφαίρα

Οι προσωπικές επιλογές, όπως το τι θα φορέσει κανείς, υπόκεινται όλο και περισσότερο στον έλεγχο της αστυνομίας ή των υπερβάλλοντος ζήλου πολιτών.

Τον Ιούλιο, ένας ηλικιωμένος άνδρας σε ένα λεωφορείο έβρισε μια νεαρή γυναίκα, που πήγαινε σε μια έκθεση cosplay – όπου οι άνθρωποι ντύνονται ως χαρακτήρες από ταινίες, βιβλία, τηλεοπτικές εκπομπές και βιντεοπαιχνίδια – επειδή φορούσε ένα κοστούμι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ιαπωνικό στυλ.

Ένας φρουρός ασφαλείας σε εμπορικό κέντρο τον περασμένο μήνα απέρριψε έναν άνδρα που ήταν ντυμένος σαμουράι. Πέρυσι, η αστυνομία στην ανατολική πόλη Suzhou κράτησε προσωρινά μια γυναίκα επειδή φορούσε κιμονό.

Τα επεισόδια αυτά σχετίζονταν με το αντι-ιαπωνικό συναίσθημα που υποκινούσε η κινεζική κυβέρνηση. Αλλά οι αντιπαραθέσεις υπερβαίνουν αυτό το όριο.

Photo: Maud Beauregard / Unsplash

«Ένας άνδρας που φοράει φούστα σε δημόσιο χώρο»

Τον περασμένο μήνα στο Πεκίνο, φρουροί ασφαλείας που καταδίωκαν τις εκδηλώσεις ομοφυλοφιλικής υπερηφάνειας σταμάτησαν ανθρώπους που φορούσαν ρούχα με θέμα το ουράνιο τόξο για να παρακολουθήσουν συναυλία στην οποία συμμετείχε ο Ταϊβανέζος τραγουδιστής Zhang Huimei, πιο γνωστός ως A-Mei.

Επίσης, τον Αύγουστο, άνθρωποι υπέβαλαν παράπονα για μια συναυλία της Ταϊβανέζας τραγουδίστριας Jolin Tsai επειδή οι θαυμαστές της έδειχναν φωτάκια ουράνιου τόξου και ορισμένοι από τους άνδρες θαυμαστές ήταν ντυμένοι με αυτό που περιγράφηκε ως «φανταχτερά γυναικεία ρούχα».

Μόλις την περασμένη εβδομάδα η αστυνομία στη Σενζέν επέπληξε έναν άνδρα που έκανε livestreaming φορώντας μίνι φούστα. «Ένας άνδρας που φοράει φούστα σε δημόσιο χώρο, νομίζετε ότι είστε θετική ενέργεια;!» φώναξε η αστυνομία στον άνδρα.

Εάν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις, οι οποίες είναι ανοικτές για δημόσια σχόλια έως τις 30 Σεπτεμβρίου, εγκριθούν από το εθνικό νομοθετικό σώμα, τέτοια περιστατικά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πρόστιμα έως 680 δολάρια και έως 15 ημέρες κράτησης από την αστυνομία.

Ο νόμος θα μπορούσε να τοποθετήσει την Κίνα στις τάξεις των πιο κοινωνικά συντηρητικών χωρών.

Στο έλεος των μεμονωμένων Υπαλλήλων

«Η αστυνομία της ηθικής είναι στα πρόθυρα να μπουκάρει» έγραψε στο Weibo ένας δικηγόρος ονόματι Guo Hui. «Πιστεύετε ότι μπορείτε ακόμα να κοροϊδεύετε το Ιράν και το Αφγανιστάν;».

Οι άνθρωποι δημοσίευσαν την περασμένη εβδομάδα φωτογραφίες Ιρανών και Αφγανών γυναικών που φορούσαν μίνι φούστες και άλλα ρούχα δυτικού τύπου τη δεκαετία του 1970, πριν οι χώρες τους καταληφθούν από αυταρχικούς θρησκευτικούς ηγέτες.

Πολλοί ανησυχούν ότι η πρόταση δεν διευκρινίζει τι θα συνιστά αδίκημα. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί – ρούχα ή σύμβολα που είναι «επιζήμια για το πνεύμα του κινεζικού έθνους και πληγώνουν τα αισθήματα του κινεζικού λαού» – ακολουθεί εκφράσεις που χρησιμοποιούν το υπουργείο Εξωτερικών και τα επίσημα μέσα ενημέρωσης για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους προς τις δυτικές χώρες και τους δυτικούς ανθρώπους. Κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνουν.

«Ζήτησα από τον Ernie, το chatbot τεχνητής νοημοσύνης που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη μεγαλύτερη εταιρεία διαδικτυακής αναζήτησης της Κίνας, την Baidu, να ορίσει το «πλήττει τα αισθήματα του κινεζικού λαού». Ο Ernie είπε ότι δεν ήξερε την απάντηση και με προέτρεψε να προχωρήσω σε άλλα θέματα» γράφει η δημοσιογράφος των New York Times, η Li Yuan.

Χωρίς σαφή ορισμό, η εφαρμογή του νόμου θα εξαρτιέται από την ερμηνεία των μεμονωμένων υπαλλήλων.

Photo: Yiran Ding / Unsplash

Σκοτεινές μνήμες

«Εάν οι υπάλληλοι μπορούν να επεκτείνουν αυθαίρετα τις ερμηνείες και τις εφαρμογές του νόμου με βάση τις προσωπικές προτιμήσεις και τις ιδεολογικές πεποιθήσεις, μπορεί να μην απέχουμε πολύ από την έννοια του «αν θέλεις να κατηγορήσεις κάποιον, μπορείς πάντα να βρεις μια πρόφαση»»» έγραψε ο Ζάο Χονγκ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πολιτικών Επιστημών και Δικαίου της Κίνας στο Πεκίνο, σε άρθρο που αναρτήθηκε στον ειδησεογραφικό ιστότοπο The Paper.

Αναφέρθηκε σε διαδικτυακά σχόλια ανθρώπων που ανησυχούσαν ότι αν το να φοράει κανείς κιμονό μπορεί να ερμηνευτεί ως βλάβη του εθνικού πνεύματος, τότε τι γίνεται με το να τρώει ιαπωνικό φαγητό, να παρακολουθεί anime ή να σπουδάζει την ιαπωνική γλώσσα; Άλλοι σημείωσαν ότι η απαγόρευση θα μπορούσε να επεκταθεί και στη χρήση κοστούμι και γραβάτας, ή xizhuang στα κινεζικά, που σημαίνει ρούχα από τη Δύση.

Είναι δύσκολο να αναπολήσει κανείς την εποχή πριν από τη δεκαετία του 1980, όταν οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν κουπόνια με δελτίο για να αγοράζουν ρούχα, κυρίως σε μπλε και γκρι χρώμα. Η μόδα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση της οικονομίας της Κίνας.

Το 1979, όταν ο Γάλλος σχεδιαστής Pierre Cardin διοργάνωσε την πρώτη επίδειξη μόδας στην Κίνα μετά την Πολιτιστική Επανάσταση, η αντίθεση μεταξύ των μοντέλων με υψηλή ραπτική και του κοινού που φορούσε κυρίως σκουρόχρωμα κοστούμια του Μάο αντανακλούσε ένα τρανταχτό χάσμα. Υπήρχε ένας πλούσιος, ζωντανός ανεπτυγμένος κόσμος και υπήρχε μια φτωχή, καταπιεστική Κίνα.

Η Κίνα έπρεπε να αλλάξει. Πρώτα έπρεπε να επιτρέψει στους ανθρώπους να φορούν ό,τι τους αρέσει.

Η μόδα του δυτικού τύπου

«Το μήκος των μαλλιών κάποιου, το μέγεθος των μανικιών του παντελονιού του και η ηθική των σκέψεών του δεν σχετίζονται απαραίτητα» έγραψε ένα επίσημο περιοδικό λίγους μήνες μετά την επίδειξη μόδας.

Παρόλα αυτά, για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1980, η μόδα ήταν ένα πεδίο μάχης για τον αγώνα εξουσίας μεταξύ των μεταρρυθμιστών ηγετών και των συντηρητικών.

Το 1983, ο γενικός γραμματέας του ρεφορμιστικού κόμματος Hu Yaobang αναγκάστηκε να παροτρύνει τους συναδέλφους του να μην «παρεμβαίνουν στις ενδυματολογικές επιλογές των ανθρώπων και να αποφεύγουν τη χρήση του όρου «περίεργα ρούχα»».

Η μόδα δυτικού τύπου μάλλον δεν επικράτησε μέχρι το 1987, όταν ο νέος επικεφαλής του κόμματος, ο Zhao Ziyang, ντυμένος με ένα δίπτυχο μπλε κοστούμι με ριγέ, γοήτευσε τον διεθνή Τύπο συνομιλώντας και απαντώντας σε δεκάδες ερωτήσεις χωρίς φίλτρο. Έδειχνε την ετικέτα μιας κινεζικής μάρκας μέσα στο κοστούμι του στους δημοσιογράφους που ήταν δύσπιστοι για την τοπική προέλευσή του, σύμφωνα με ένα απόσπασμα των Times από το Πεκίνο.

Και οι δύο ηγέτες εκκαθαρίστηκαν αργότερα, αλλά, όπως οραματίστηκαν, οι ντουλάπες του κινεζικού λαού έγιναν πιο γεμάτες και πιο πολύχρωμες. Η Κίνα έγινε ο κορυφαίος κατασκευαστής μόδας στον κόσμο και αποτελεί πλέον μια σημαντική αγορά για αγαθά πολυτελείας.

«Η ανάπτυξη και η ευημερία της Κίνας»

Για πολλούς Κινέζους, είναι προφανές ότι ο προτεινόμενος νόμος, αν εφαρμοστεί, θα μπορούσε να διαβρώσει τον προσωπικό χώρο που ανέκτησαν τις τελευταίες δεκαετίες.

Η νομοθεσία είναι τόσο αντιδημοφιλής που ακόμη και ορισμένα επίσημα μέσα ενημέρωσης γράφουν για την κατακραυγή.

Ο Hu Xijin, πρώην συντάκτης της επίσημης φυλλάδας The Global Times, ζήτησε να διευκρινιστεί η πρόταση. Πολλοί Κινέζοι, έγραψε, ανησυχούν μήπως κάνουν ή πουν λάθος πράγματα. Ο νόμος θα πρέπει να παρέχει στους ανθρώπους βεβαιότητα και αίσθημα ασφάλειας, έγραψε.

«Η ανάπτυξη και η ευημερία της Κίνας» έγραψε «απαιτούν ένα περιεκτικό και χαλαρό κοινωνικό περιβάλλον».

*Με στοιχεία από nytimes.com