Blue Horizon: Να διερευνηθούν ρατσιστικά κίνητρα πίσω από την δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη

Η δολοφονία του 36χρονου Αντώνη Καρυώτη από το πλήρωμα του Blue Horizon, αντιμετωπίστηκε κάθε άλλο παρά «ησύχως». Συνελήφθησαν οι υπαίτιοι και ο καπετάνιος, το πλοίο αποσύρθηκε από την γραμμή και παραιτήθηκε ο υπουργός Ναυτιλίας, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.

Όμως, το συγκλονιστικότερο κομμάτι δεν έχει ακόμη διερευνηθεί. Γνωρίζουμε πως ο Αντώνης Καρυώτης ήταν ανάπηρος, με νοητική υστέρηση, «εμφανή», όπως είπαν κάποιοι που τον γνώριζαν. Οι κατηγορίες που αποδόθηκαν στους υπαίτιους, αφορούν στην ανθρωποκτονία από πρόθεση, αλλά δεν διευρύνονται και στο ρατσιστικό, μισαναπηρικό κινητρο. Η οργάνωση Μηδενική Ανοχή, γνωστή για την κινηματική της δράση, κατέθεσε αίτημα για τη διερεύνηση του μισαναπηρικού κινήτρου.

Η διάταξη 82Α του Νέου Ποινικού Κώδικα φέρει τον τίτλο «Έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά» και αφορά σε εγκλήματα που γίνονται εις βάρος ατόμων που φέρουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά

Ο Αντώνης πνίγεται αφού μέλη του πληρώματος τον έσπρωξαν στη θάλασσα

Η ανακοίνωση

Κατατέθηκε σήμερα 11/09/2023 στην εισαγγελέα ποινικής δίωξης Πειραιά από την συλλογικότητα ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ μέσω της πληρεξούσιας δικηγόρου Έφης Μουγκαράκη αίτημα διερεύνησης του ρατσιστικού (μισαναπηρικού) κινήτρου των δραστών κατ άρθρο 82Α ΠΚ στις ασκηθείσες διώξεις για κάθε πράξη (ανθρωποκτονία από κοινού, θανατηφόρα έκθεση κ.ά.) που τελέστηκαν εις βάρος του συνανάπηρου μας δολοφονηθέντος Αντώνη Καρυώτη ώστε να διευρυνθεί η ποινική δίωξη και να ασκηθεί συμπληρωματικά και για παραβίαση των διατάξεων αυτών.

Το αίτημά μας έχουμε ήδη εκθέσει από την περασμένη Παρασκευή αναλυτικά και ενώπιον της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, κ. Αδειλίνη, η οποία δήλωσε ότι τα δικαιώματα των ευάλωτων αποτελούν για εκείνη προτεραιότητα, καθώς και από το περασμένο Σάββατο ενώπιον της Γ ανακρίτριας Πειραιά, που διενεργεί την ανάκριση της υπόθεσης.

Η αίτηση μας μαζί με τα 13 συνημμένα σχετικά συσχετίσθηκε με την ποινική δικογραφία που εκκρεμεί στην Γ’ ανακρίτρια Πειραιά.

Με την αίτηση μας αποδεικνύεται ότι το θύμα υπέστη διακριτική μεταχείριση λόγω της βλάβης του και ότι επελέγη ως θύμα ακριβώς εξαιτίας αυτής.

Στην συγκεκριμένη υπόθεση ο ρατσισμός – μισαναπηρισμός αναδεικνύεται κυρίαρχος σε κάθε πράξη από τον εντοπισμό του θύματος, τη διάπραξη της ανθρωποκτονίας και σε κάθε επόμενη πράξη και παράλειψη που καταδίκασε το θύμα σε βέβαιο θάνατο, αλλά και στον τρόπο που θεώρησαν οι δράστες ότι θα ξεφύγουν από οποιαδήποτε αναφορά στις αρχές και λογοδοσία στην ανθρώπινη κοινωνία.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα, οι δικαστικές αρχές έχουν παραλείψει να ασκήσουν την ποινική δίωξη σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 82Α ΠΚ δηλαδή να αποδώσουν το ρατσιστικό – μισαναπηρικό κίνητρο στους δράστες.

Η παράλειψη αυτή είναι ουσιώδης καθώς θα οδηγήσει σε συσκότιση των αιτίων της ειδεχθούς πράξης των δραστών, σε αποπροσανατολισμό των δικαστικών αρχών από την αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, θα καταστήσει το ρατσιστικό κίνητρο αόρατο και τελικά δεν θα αποδοκιμάσει ρητά και σαφώς το ρατσιστικό – μισαναπηρικό έγκλημα ενώπιον – όχι του ίδιου του Αντώνη πια – αλλά του κοινωνικού συνόλου.

Τι συνεπάγεται για τους δράστες

Η διάταξη 82Α του Νέου Ποινικού Κώδικα φέρει τον τίτλο «Έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά» και αφορά σε εγκλήματα που γίνονται εις βάρος ατόμων που φέρουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (θρησκεία, καταγωγή, σεξουαλικό προσανατολισμό, σωματικές ή ψυχικές βλάβες -αναπηρία).

Οι ποινές που προβλέπονται, ως προσαύξηση στην τέλεση του ίδιου του αδικήματος (εν προκειμένω, της ανθρωποκτονίας), έχουν ως εξής:

α) στην περίπτωση πλημμελήματος, που τιμωρείται με φυλάκιση έως ενός έτους, η ποινή δέχεται προσαύξηση έξι μηνών. Για φυλάκιση άνω του ενός έτους, προσαυξάνεται κατά ένα επιπλέον έτος

β) σε περίπτωση κακουργήματος, το ελάχιστο όριο της ποινής αυξάνεται κατα δύο έτη.

Η διάταξη 82Α υπογραμμίζεται και από την ευρωπαϊκή δέσμευση, που προβλέπει ότι «τα κράτη μέλη επιβεβαιώνουν πως κάθε ανθρώπινο ον έχει το εγγενές δικαίωμα στη ζωή και αναλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσουν στα ΑμεΑ την αποτελεσματική απόλαυση του δικαιώματος σε ίση βάση με τους άλλους».

Γιατί δολοφονήθηκε ο Καρυώτης;

Χωρίς να κάνουμε δίκη προθέσεων, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι (και) στην Ελλάδα οι ανάπηροι και οι ανάπηρες έχουν πολύ χαμηλότερη ποιότητα ζωής. Με πρώτο χαρακτηριστικό στοιχείο, την ορατότητα, τον τρόπο που ζούνε στον αστικό ιστό, την ύπαρξη κολαστηρίων, όπως τα Λεχαινά, την φτωχοποίηση και, φυσικά, το ευρύτερο κοινωνικό μπούλινγκ.

Ο «χαζός» και ο «τρελός» είναι τα πιο εύκολα θύματα. Ίσως περισσότερο κι από τα άτομα με κινητικές βλάβες. Και ο Αντώνης Καρυώτης είχε νοητική υστέρηση με ορατές βλάβες στην ομιλία (εκφορά και άρθρωση του λόγου – λεκτική δυσχέρεια) και υπερκινητικότητα. Ο ίδιος είχε κριθεί ως ανάπηρος από την αρμόδια επιτροπή ΚΕΠΑ και το έτος 2015 διέμενε σε Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης για άτομα με μέτρια έως βαριά νοητική Υστέρηση στο νομό Λασιθίου.

Αυτό σημαίνει αφενός ότι τα χαρακτηριστικά της αναπηρίας του ήταν ταυτοτικά και αμετάβλητα, δηλαδή δεν είχαν περιοδικό χαρακτήρα και πως, ακόμη και αν δεν τον γνώριζαν ήδη τα μέλη του πληρώματος, στα λίγα λεπτά της συνομιλίας τους, έγιναν απολύτως εμφανή.

Αλλά, όπως έχει γίνει γνωστό, λόγω των συχνών του μετακινήσεων, ο Αντώνης ήταν φυσιογνωμία γνώριμη στο πλήρωμα. Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα «ο Αντώνης απολαμβάνει και τις τελευταίες στιγμές στο λιμάνι του Πειραιά… πριν το πλοίο αναχωρήσει για την Κρήτη ο 36χρονος παρατηρεί την κίνηση των αυτοκινήτων, τις νταλίκες που φορτώνονται, την φασαρία του λιμανιού… αλλάζει διαρκώς θέση στον ντόκο, κάθεται για λίγο στις δέστρες των πλοίων, συνομιλεί με το πλήρωμα και εργαζόμενους του λιμανιού… κάποια στιγμή μάλιστα συνδράμει στο λύσιμο του κάβου…Όταν η διαδικασία φόρτωσης ολοκληρώνεται και το Blue Horizon είναι πια έτοιμο να αναχωρήσει, τρέχει να επιβιβαστεί… μόλις πατάει στον καταπέλτη του πλοίου οι άνθρωποι που μέχρι πριν μερικά λεπτά συνομιλούσαν μαζί του τον σπρώχνουν για να τον κάνουν φύγει».

Μάρτυρας – υπάλληλος της εταιρείας αναφέρει επί λέξει: «[…] τον αναγνώρισα τη στιγμή του διαπληκτισμού, ήταν ο Αντώνης. Είναι ένα πρόσωπο γνωστό στο χώρο του λιμανιού και έκανε τακτικές επισκέψεις από την Κρήτη στην Αθήνα. Τον αναγνώρισα σε επίπεδο που τον χαιρετούσα και με χαιρετούσε όπως τον γνώριζαν και αρκετά μέλη πληρώματος της γραμμής Πειραιάς-Ηράκλειο. Είχε δυσκολία στην ομιλία, ήταν όντως υπερκινητικός και γενικά ήταν ένα πρόσωπο με ιδιαίτερη συμπεριφορά ως το σημείο της παρεξήγησης.»

Ομοίως και ο ψυχίατρος κ. Εμμανουήλ Καναβάκης, υπεύθυνος της μονάδας ψυχικής υγείας Λασιθίου, ανέφερε στη Lifo μεταξύ άλλων πως η κοινωνική υπηρεσία είχε από καιρό ενημερώσει το λιμεναρχείο της Κρήτης για την περίπτωση του Αντώνη Καρυώτη –«εμείς επειδή γνωρίζαμε ποιος είναι ο Αντώνης πρέπει να σας πω πως είχαμε ενημερώσει και το λιμεναρχείο να τον προσέχουν».

Επίσης, ο ίδιος κατέτεινε ότι ήταν ρατσιστικό το κίνητρο, καθώς διαπίστωσε ότι: «Η διαφορετικότητα παράγει συμπεριφορές οι οποίες σκοτώνουν».

Άλλη μάρτυρας λέει, επί της ουσίας, αυτό που ζητά η Μηδενική Ανοχή να διερευνηθεί: «Δεν τον ήθελαν και τον έσπρωξαν στην θάλασσα».

Δικαίωση για τον Αντώνη

Η δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη χαρακτηρίστηκε από πολλά μέλη της αναπηρικής κοινότητας ως «επιβεβαίωση των μεγάλων μας φόβων». Είτε πρόκειται για ανάπηρα άτομα, είτε για ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για ανάπηρα άτομα, ειδικά για άτομα με νοητική υστέρηση, ή εν πάση περιπτώση, αυτό που αποκαλεί ο κόσμος «χαζό» ή «τρελό».

Εν ολίγοις, η δολοφονία του Αντώνη είναι η απόδειξη της αναλωσιμότητας των αναπήρων. Οι πρώτοι νεκροί της πανδημίας, οι πρώτοι άνεργοι κάθε κρίσης, οι πρώτοι εξαθλιωμένοι της φτώχειας.

Η διερεύνηση του ρατσιστικού κινήτρου και, αν τελικά γίνει αποδεκτό, η εφαρμογή του στην ποινή, θα είναι μία μεγάλη δικαίωση για τον ίδιο τον Αντώνη Καρυώτη και ένα ορόσημο για ολόκληρη την αναπηρική κοινότητα.

Δεν είναι ο πρώτος νεκρός, σίγουρα όχι το πρώτο θύμα ρατσιστικής βίας. Αλλά ο Αντώνης Καρυώτης είναι σύμβολο της εποχής της αγριότητας. Η δική του δικαίωση θα σημαίνει περισσότερη ελπίδα.