Εκτός από το πλήρωμα και τρεις πλούσιους επιβάτες, το σκάφος της Virgin Galactic που εκτοξεύτηκε την Παρασκευή στο όριο του Διαστήματος μετέφερε και κάτι πιο ασυνήθιστο: απολιθώματα δύο προϊστορικών συγγενών του ανθρώπου από την Αφρική.

Το πρώτο ταξίδι προϊστορικών συγγενών μας στο Διάστημα υποτίθεται ότι ήταν μια συμβολική κίνηση με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα παλαιοντολογίας.

Η πτήση όμως προκάλεσε την αντίδραση αρχαιολόγων, παλαιοντολόγων και άλλων ερευνητών, οι οποίοι κάνουν λόγο για ανήθικο επικοινωνιακό τέχνασμα που έθεσε σε κίνδυνο δύο μοναδικά ευρήματα.

«Δεν υπάρχει καμία επιστημονική αξία σε κάτι τέτοιο» δήλωσε στον δικτυακό τόπο του περιοδικού Nature η Ρόμπιν Πίκερινγκ του Πανεπιστημίου του Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική.

Τα απολιθώματα που ταξίδεψαν με το σκάφος USS Unity της Virgin Galactic ήταν μια κλείδα του Australopithecus naledi, ηλικίας 2 εκατομμυρίων ετών, και ένα οστό  αντίχειρα του Homo naledi, ενός προϊστορικού ανθρώπου που έζησε πριν από περίπου 300.000 χρόνια.

«Με τρομάζει το γεγονός ότι έλαβαν άδεια»

Τα δύο μικρά οστά τοποθετήθηκαν σε μια μικρή κυλινδρική θήκη σε σχήμα πούρου, την οποί μετέφερε μαζί του στο ταξίδι ο νοτιοιαφρικανός δισεκατομμυριούχος Τίμοθι Νας, ένας από τους τρεις επιβάτες που πλήρωσαν εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για μια πτήση διάρκειας μίας ώρας.

Ένα από τα απολιθώματα ήταν ένα οστό από χέρι Homo naledi (Lee Roger Berger research team)

Ζητήματα ασφάλειας και ηθικής

Τα απολιθώματα επιλέχθηκαν από τον Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου του Ουιτγουότερσραντ στη Νότια Αφρική, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανακάλυψη των δύο ειδών στη χώρα. Ο Μπέργκερ ζήτησε και έλαβε άδεια για την εκτόξευση των οστών από την νοτιοαφρικανική υπηρεσία πολιτιστικής κληρονομιάς (SAHRA) με το επιχείρημα ότι η πτήση βοηθά στη διάδοση της επιστημονικής γνώσης.

Το επιχείρημα αυτό δεν δικαιολογεί τους κινδύνους της διαστημικής πτήσης και την πιθανότητα καταστροφής των ευρημάτων, είπε η Πίκερινγκ, η οποία ήταν μέλος της ομάδας που χρονολόγησε τα οστά του A.sediba.

Τα οστά ταξίδεψαν τοποθετημένα σε μια θήκη σε σχήμα πούρου (Virgin Galactic)

Πολλοί συμφώνησαν μαζί της. Σε ανάρτησή του στο X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, ο Αλέσιο Βενετσιάνο, συνδιοργανωτής του συνεδρίου AHEAD για την ανθρώπινη εξέλιξη, παρέθεσε τέσσερα ζητήματα που θα έπρεπε να είχαν εξεταστεί πριν από την αποστολή: πρώτον, την απουσία επιστημονικών επιχειρημάρων· δεύτερον, την έλλειψη σεβασμού για ανθρώπινα λείψανα· τρίτον, την προνομιακή πρόσβαση του Λι Μπέργκερ στα απολιθώματα· και τέταρτον, την παραπλανητική παρουσίαση της παλαιοντολογίας.

«Με τρομάζει το γεγονός ότι έλαβαν άδεια. Αυτό ΔΕΝ είναι επιστήμη» συμφώνησε σε άλλη ανάρτηση η Σόνια Ζακρζέφσκι του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανία.

Έκανε επίσης λόγο για αποικιοκρατική νοοτροπία στη χρήση αφρικανικών ευρημάτων.

Μετά τις επικρίσεις, το Πανεπιστήμιο του Ουιτγουότερσραντ όπου φυλάσσονταν τα ευρήματα ανακοίνωσε ότι τα οστά που επιλέχθηκαν έχουν υποβληθεί σε τρισδιάστατη σάρωση και λεπτομερή φωτογράφηση.

Το επιχείρημα ότι μπορεί κανείς να εκθέτει απολιθώματα σε κίνδυνο επειδή είναι καλά τεκμηεριωμένα είναι επικίνδυνο, απάντησε μέσω του Nature η Ρέιτσελ Κινγκ, αρχαιολόγος του University College του Λονδίνου που ειδικεύεται  στις πολιτικές προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Αφρική.

«Αν εγώ τεκμηριώσω ένα από τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Νότιας Αφρικής, μπορούμε τότε να το κατεδαφίσουμε με μπουλντόζες και να χτίσουμε εμπορικό κέντρο;» διερωτήθηκε.

Headlines