Σεισμός Καλαμάτας: Το φονικό χτύπημα του εγκέλαδου το 1986

«Μέγας σεισμός μεγέθους 6,7 ρίχτερ συγκλόνισε χθες, λίγο πριν από τις 9 το βράδυ, τη νοτιοδυτική Πελοπόννησο και οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Καλαμάτα θρηνεί νεκρούς»

Με αυτές τις γραμμές «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 14^ης Σεπτεμβρίου 1986 ενημέρωνε το αναγνωστικό του κοινό για τον μεγάλο σεισμό της Καλαμάτας το βράδυ της 13^ης Σεπτεμβρίου, που τελικά θα η ισχύς του θα υπολογιζόταν στα 6,2 ρίχτερ. Όπως και να ‘χει, από τις πρώτες κι όλας πληροφορίες γινόταν φανερό ότι το πλήγμα από τον σεισμό ήταν ισχυρότατο.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 14.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

«Την πληροφορία για την ύπαρξη των νεκρών και τραυματιών επιβεβαίωσε στο “Bήμα” ο διευθυντής του Γενικού Νοσοκομείου Καλαμάτας κ. Γ. Καρκατζούλης. Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες στην Καλαμάτα κατέρρευσαν πολλά κτίρια, μεταξύ των οποίων μία πολυκατοικία στην περιοχή Αγίας Αικατερίνης και ένα εργοστάσιο.

»Οι κάτοικοι της Καλαμάτας και των άλλων πόλεων της Πελοποννήσου βγήκαν πανικόβλητοι στους δρόμους. Τον πανικό επέτεινε η διακοπή του ηλεκτρικού σε πολλές πόλεις, οι δυσχέρειες στις τηλεφωνικές επικοινωνίες καθώς και οι μετασεισμικές δονήσεις που συνεχίζονταν για αρκετή ώρα μετά τον αρχικό σεισμό.

»Σύμφωνα με στοιχεία του Αστεροσκοπείου Αθηνών το επίκεντρο του σεισμού εντοπίζεται στη θαλάσσια περιοχή έξω από τον κόλπο της Καλαμάτας».

Oι νεκροί τελικά θα φτάσουν τους 20, ενώ οι τραυματίες θα ξεπεράσουν τους 300. Εκατοντάδες σπίτια θα καταρρεύσουν ή θα κριθούν ακατάλληλα. Το μικρό χωριό Ελαιοχώρι θα δεχθεί το σφοδρότερο χτύπημα.

«ΤΑ ΝΕΑ», 15.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Οι συνέπειες του σεισμού

Σύμφωνα με «ΤΑ ΝΕΑ» της 15ης Σεπτεμβρίου 1986:

«Πολυώροφα κτίρια ισοπεδώθηκαν και μέχρι στιγμής 112 σπίτια έχουν υποστεί μερική ή ολική καταστροφή, ενώ το 70% των κτιρίων της πόλης έχουν υποστεί επικίνδυνα ρήγματα.

»Το μικρό χωριό Ελαιοχώρι, 15 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, “διεγράφη” από το χάρτη της περιοχής.  Το σύνολο σχεδόν των σπιτιών ισοπεδώθηκαν. Από τα 120 κτίρια της κοινότητας, τα 117 δεν υπάρχουν πλέον.

»Μέχρι στιγμής, έχουν καταμετρηθεί στα γύρω χωριά 160 σπίτια, που κρίνονται ακατάλληλα, μετά τις ζημιές που υπέστησαν από τη δόνηση. (…)

Θα υπήρχαν πολλαπλάσια θύματα

«Είναι σίγουρο ότι τα θύματα του σεισμού θα ήταν πολύ περισσότερα αν δεν υπήρχαν δύο παράγοντες:

–       Τη στιγμή που έγινε ο σεισμός 4.000 περίπου Καλαματιανοί βρίσκονταν στο λιμάνι της πόλης για να παρακολουθήσουν τα εγκαίνια της νέας ακτοπλοϊκής γραμμής Καλαμάτας – Κρήτης.

–       Ο Εγκέλαδος δεν “έπιασε στον ύπνο” τούς κατοίκους της Καλαμάτας, αφού την ώρα που “χτύπησε” oι περισσότεροι έλειπαν από τα σπίτια τους, στην καθιερωμένη σαββατιάτικη έξοδο.

«ΤΑ ΝΕΑ», 15.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Μαρτυρίες

«Ήταν 8.25 το βράδυ, όταν η ήσυχη πόλη της Καλαμάτας μετατράπηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, σε κόλαση. Το βουητό και η ισχυρή και παρατεταμένη σεισμική δόνηση που το συνόδευε, σκόρπισαν τον πανικό στους κατοίκους της.

»Έντρομοι, πετάχτηκαν στους δρόμους, ενώ η βλάβη στο δίκτυο της ΔΕΗ βύθισε την πόλη στο σκοτάδι και τα κτίρια άρχισαν να καταρρέουν σαν τραπουλόχαρτα.Παράλληλα, ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης σηκώθηκε, δημιουργώντας αποπνικτική ατμόσφαιρα.

»Λίγα λεπτά αργότερα, στους δρόμους της πόλης προκλήθηκε κυκλοφοριακό κομφούζιο, αφού χιλιάδες κάτοικοι προσπάθησαν να απομακρυνθούν από την περιοχή προς την ύπαιθρο με τα αυτοκίνητά τους.

»Όσοι έμειναν, κατέφυγαν στα πάρκα, τις πλατείες και τους ανοικτούς χώρους, όπου και διανυκτέρευσαν.

«ΤΑ ΝΕΑ», 15.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Απεγκλωβισμοί

»Οι προσπάθειες διάσωσης επικεντρώθηκαν από την πρώτη στιγμή σε δύο κτίρια της πόλης: στην πολυκατοικία της οδού Αριστείδου, που είχε καταρρεύσει και εγκλωβίσει αρκετούς ενοίκους της, καθώς και σε διώροφο παλιό κτίριο της οδού Κολοκοτρώνη 8, όπου είχαν εγκλωβιστεί στα συντρίμμια οι δύο αδελφές Δήμητρα, 16 χρονών και Βούλα Μασουρίδου, 13 χρονών, οι οποίες μετά από πολύωρες σώθηκαν.

(…)

»Μόλις έγινε γνωστή η κατάρρευση της πολυκατοικίας, πυροσβεστικά οχήματα, ασθενοφόρα, γερανοί, εκσκαφείς και ισχυρές δυνάμεις της Αστυνομίας, του Στρατού και της Πυροσβεστικής έφτασαν στην περιοχή.

(…)

»Σχετικά εύκολος ήταν ο απεγκλωβισμός τεσσάρων ατόμων, αμέσως μετά την κατάρρευση, ενώ μέχρι χτες το απόγευμα, τα σωστικά συνεργεία είχαν καταφέρει να απελευθερώσουν μέσα από τους σωρούς των ερειπίων ακόμα επτά ενοίκους. (…)

»Δεν ήταν όμως το ίδιο εύκολη η επιχείρηση διάσωσης των ενοίκων των άλλων ορόφων. Η προσπάθεια των σωστικών συνεργείων στράφηκε κατ’ αρχήν στον εντοπισμό των εγκλωβισμένων. Στο μεταξύ, έξω από την πολυκατοικία είχαν μαζευτεί συγγενείς, φίλοι, γείτονες, αλλά και περίεργοι, οι οποίοι όμως συχνά αντί να βοηθούν εμπόδιζαν τη διάσωση.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η μοιραία πολυκατοικία της Αριστοδήμου

»Κλαίγοντας ο Γιώργος Μπάκας αφηγείται τις δραματικές στιγμές που πέρασε αυτός και η οικογένειά του.

“Ακούστηκε μια δυνατή βοή. Σαν να έπεσε ατομική βόμβα στην πόλη. Η πολυκατοικία μας κατέρρευσε σαν να ήταν χάρτινη. Από τον τέταρτο όροφο βρεθήκαμε στο ισόγειο. Δεν πρόλαβα να πατήσω το πόδι μου στο κατώφλι του διαμερίσματος της πολυκατοικίας που έμενα στην οδό Αριστοδήμου 27 και μας χτύπησε η συμφορά.

“H πολυκατοικία διπλώθηκε στα δύο. Πάνω μας έπεσαν τα μπάζα από την ταράτσα. Άκουγα τα παιδιά μου να ουρλιάζουν από το φόβο τους και δεν μπορούσα να τα βοηθήσω. Τα πόδια μου είχαν πλακωθεί από τις πέτρες.

“Έκανα προσπάθειες να μετακινήσω τα μπάζα αλλά δεν τα κατάφερα. Τρεις ώρες μείναμε στο σκοτάδι καταπλακωμένοι από τις πέτρες και τα χώματα. Τρεις ώρες, που για μας ήταν αιώνας.

“Kάθε λεπτό που περνούσε, η αγωνία μου μεγάλωνε. Δεν φοβόμουνα για τον εαυτό μου αλλά για τα παιδιά μου. Ο αέρας λιγόστευε. Δεν μπορούσαμε να ανασάνουμε. Αν αργούσαν λίγη ώρα οι στρατιώτες θα πεθαίναμε από ασφυξία. Τέτοιος δυνατός σεισμός δεν είχε ξαναχτυπήσει την Καλαμάτα. Ήταν κάτι τρομερό».

«ΤΑ ΝΕΑ», 16.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Τρεις ημέρες αργότερα, στις 15 Σεπτεμβρίου ένας δεύτερος σεισμός χτυπά την περιοχή, επιδεινώνοντας την έτσι κι αλλιώς ιδιαίτερα επιβαρυμένη κατάσταση στην Καλαμάτα.

Όπως γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 16^ης Σεπτεμβρίου 2023 «η εγκαρτέρηση, η υπομονή και η ψυχραιμία που έδειξαν οι κάτοικοι της Καλαμάτας μετά τον σεισμό του σαββατόβραδου, σκόρπισαν χτες στις 2.40 το μεσημέρι, όταν η πόλη σείστηκε από το νέο μεγάλο σεισμό, που γκρέμισε δεκάδες ετοιμόρροπα κτίρια.

»Μαζί με το σύννεφο της σκόνης από τα ερείπια απλώθηκε πάνω από τη βαριά τραυματισμένη πόλη και ο τρόμος που τις επόμενες ώρες μετατράπηκε σε ομαδική φυγή.

«ΤΑ ΝΕΑ», 16.9.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Όλα έγιναν πολύ ξαφνικά – και την ώρα που άνθρωποι και πόλη άρχισαν να ελπίζουν ότι το μεγάλο κακό πέρασε. Πρώτα ακούστηκε ένα μουγκρητό μέσα από τα έγκατα της γης. Και μετά ήρθε ο σεισμός, μεγάλος, παρατεταμένος, καταστροφικός.

»Τα ετοιμόρραπα κτίρια σωριάστηκαν στους δρόμους. Οι άνθρωποι πανικόβλητοι, αλαφιασμένοι έτρεχαν ανάμεσα στα ερείπια κραυγάζοντας, ουρλιάζοντας, ζητώντας – από πού;- βοήθεια.

»Όταν ο κουρνιαχτός και η υστερία κόπασαν, ένα μεγάλο καραβάνι αναχωρητών πλημμύρισε το δρόμο Καλαμάτας – Τρίπολης. Όλοι έφευγαν χτες το απόγευμα από την Καλαμάτα, αφήνοντας πίσω τους ερείπια και καταστροφή».