Βόρεια Κορέα: Γιατί προκαλεί παγκόσμιο φόβο τυχόν συνεργασία της για όπλα με τη Ρωσία

Η Πιονγιάνγκ πιθανότατα θ’ αναζητήσει ρωσική τεχνολογία για να προωθήσει τα πυρηνικά και πυραυλικά της προγράμματα σε αντάλλαγμα για τη μεταφορά όπλων στη Μόσχα, η οποία αψηφά τις κυρώσεις του ΟΗΕ (Κιμ Γιονγκ Ουν, αριστερά, και Πούτιν, στη φωτογραφία αρχείου, επάνω, από Yuri Kadobnov / AP).

Ο αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζον Κίρμπι, ανέφερε στις 30 Αυγούστου ότι οι διαπραγματεύσεις για τη μεταφορά όπλων μεταξύ της Βόρειας Κορέας και της Ρωσίας «προχωρούν ενεργά» καθώς ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, επιδιώκει να τροφοδοτήσει την πολεμική του μηχανή.

Είναι πιθανό η Βόρεια Κορέα να ζητήσει τεχνολογία από τη Ρωσία σε αντάλλαγμα για την πώληση όπλων

Ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σόιγκου με τον ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, παρακολουθούν παρέλαση στην Πιονγιάνγκ, φέτος τον Ιούλιο (φωτογραφία EPA-EFE/KCNA)

Στο πλαίσιο μιας σειράς κυρώσεων από τη Δύση, η Ρωσία και ο στρατιωτικός εξωτερικός συνεργάτης της, ο όμιλος Wagner, φέρεται να έχουν ήδη στραφεί στην Πιονγιάνγκ για βλήματα πυροβολικού και γι’ αυτά που αναφέρθηκαν τον περασμένο χρόνο ως «οβίδες και πύραυλοι πεζικού».

Ενώ αυτές οι πωλήσεις και μια διεύρυνση της επιχειρηματικής σχέσης με τη Βόρεια Κορέα μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα πεδία μαχών της Ουκρανίας, η έρευνά μου στα δίκτυα εμπορίας όπλων και προμηθειών της ασιατικής χώρας δείχνει ότι είναι πιθανό σε αντάλλαγμα ν’ αναζητήσει τεχνολογία από τη Ρωσία.

Αυτό θα έδινε μια τεράστια ώθηση στα οπλικά προγράμματα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας (ΛΔΚ, η επίσημη ονομασία της Βόρειας Κορέας) και, ταυτόχρονα, σε μεγάλο βαθμό θα λειτουργούσε σε βάρος του καθεστώτος κυρώσεων του ΟΗΕ που επιδιώκει να τα περιορίσει, γράφει σε ανάλυσή του ο Daniel Salisbury.

Ανθηρή στρατιωτική σχέση

Οι πρόσφατες εξελίξεις υποδηλώνουν μια διογκούμενη εμπορική σχέση όπλων, παρά τις αρνήσεις από τη Βόρεια Κορέα και τον πρόσφατα αποθανόντα ιδιοκτήτη του Ομίλου Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν.

Τον Σεπτέμβριο του 2022, οι ΗΠΑ υπαινίχθηκαν ότι η ΛΔΚ προμήθευε τη Ρωσία με βλήματα πυροβολικού σε «σημαντικό» αριθμό. Και τον Ιανουάριο του 2023 – δύο μήνες αφότου η Βόρεια Κορέα φέρεται να προμήθευσε τον όμιλο Wagner με βαλλιστικούς ή τακτικού πεδίου μάχης πυραύλους – ο Κίρμπι δημοσιοποίησε δορυφορικές εικόνες ενός τρένου στα σύνορα των δύο χωρών που μετέφερε το θανατηφόρο φορτίο.

Τον Μάρτιο, στον Ashot Mkrtychev, έναν σλοβάκο υπήκοο, επιβλήθηκαν κυρώσεις από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επειδή συνεργάστηκε με βορειοκορεάτες αξιωματούχους για να προμηθευτεί η Ρωσία «δύο ντουζίνες είδη όπλων και πυρομαχικών». Αυτό υποδηλώνει ότι οι δύο χώρες έχουν πολλούς τρόπους επαφής.

Τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στον βορειοκορεάτη έμπορο όπλων Rim Yong Hyok για οργάνωση μεταφοράς ακαθόριστων όπλων στον όμιλο Wagner. Μια έκθεση του ΟΗΕ του 2019 αναφέρει ένα άτομο με το ίδιο όνομα ως αναπληρωτή εκπρόσωπο της βορειοκορεατικής εταιρείας εμπορίας όπλων Komid στη Συρία.

Αυτό είναι ένα θέατρο στο οποίο ο όμιλος Wagner δραστηριοποιήθηκε εκτενώς, υποδεικνύοντας ότι μπορεί ν’ αποτελεί τουλάχιστον μία από τις συνδέσεις για εμπορία όπλων.

Σύντροφοι στα όπλα

Ηταν, ωστόσο, η επίσκεψη του Σεργκέι Σόιγκου, υπουργού Αμυνας της Ρωσίας, στην Πιονγιάνγκ το πιο σημαντικό δείγμα μιας ακμάζουσας σχέσης.

Διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι της Βόρειας Κορέας κατά τη διάρκεια παρέλασης στην Πιονγιάνγκ (φωτογραφία KCNA)

Ο Σόιγκου επισκέφθηκε τη βορειοκορεατική πρωτεύουσα στο πλαίσιο των εορτασμών της 70ης επετείου από την ανακωχή του πολέμου της Κορέας και βρέθηκε στο επίκεντρο, παρακολουθώντας μια στρατιωτική παρέλαση και άλλες εκδηλώσεις, επισκιάζοντας την κινεζική αντιπροσωπεία.

Το πιο σημαντικό είναι ότι ξεναγήθηκε σε μια έκθεση όπλων από τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν. Στην έκθεση παρουσιάζονταν διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι, υπερηχητικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς και προηγμένα drones που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα, μεταξύ μιας σειράς άλλων οπλικών συστημάτων.

Οι εξαγωγές όπλων της Βόρειας Κορέας αυξάνονται σταθερά μαζί με την αμυντική της βιομηχανική βάση από τη δεκαετία του 1970.

Πολλές μεταφορές έγιναν σε ιδεολογικούς συμμάχους του Ψυχρού Πολέμου, αλλά η χώρα πουλούσε επίσης όλο και περισσότερο όπλα έναντι σκληρού νομίσματος και ανταλλαγών προκειμένου ν’ απαλύνει τα οικονομικά δεινά της. Το Ιράν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πελάτες της τη δεκαετία του 1980, κατά τη διάρκεια του πολέμου του με το Ιράκ.

Περίπλοκο καθεστώς κυρώσεων

Από το 2006, βρίσκεται κάτω από ένα όλο και πιο περίπλοκο καθεστώς κυρώσεων του ΟΗΕ που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση των προγραμμάτων όπλων μαζικής καταστροφής (WMD) της ΛΔΚ. Τα Ηνωμένα Εθνη από το 2006 απαγόρευσαν την εισαγωγή μεγάλων οπλικών συστημάτων από τη Βόρεια Κορέα και την εισαγωγή όλων των όπλων από το 2009.

Η Ρωσία – μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με δικαίωμα αρνησικυρίας – συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση του καθεστώτος κυρώσεων κατά της ΛΔΚ για περισσότερο από μια δεκαετία, εγκρίνοντας τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το πιο πρόσφατο πακέτο εγκρίθηκε το 2017.

Ωστόσο, η εφαρμογή τους εκ μέρους της – μαζί με την Κίνα, επίσης μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ – απέχει πολύ από το να είναι ισχυρή. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για δράση της ρωσικής κυβέρνησης κατά των δικτύων προμηθειών της Βόρειας Κορέας στο ρωσικό έδαφος.

Στην πραγματικότητα, και οι δύο χώρες χρονοτριβούν όλο και περισσότερο στη διαμόρφωση και έγκριση περαιτέρω κυρώσεων.

Η Πιονγιάνγκ διψάει για τεχνολογία

Σαφώς, η Ρωσία πρόκειται να επωφεληθεί στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία. Αλλά οι αγορές της θα υπονομεύσουν το καθεστώς κυρώσεων κατά της Βόρειας Κορέας και θα βοηθήσουν το καθεστώς Κιμ ν’ αποκτήσει έσοδα. Θα μπορούσαν επίσης να δώσουν ώθηση σε μια ευρύτερη αναγέννηση της επιχείρησης εξαγωγής όπλων της χώρας του.

Ο βορειοκορεάτης ηγέτης παρακολουθεί την εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου (φωτογραφία EPA/KCNA)

Η Βόρεια Κορέα θέλει απεγνωσμένα εμπορεύματα όπως τρόφιμα, πετρέλαιο, λιπάσματα και άλλα αγαθά. Ο Σλοβάκος που αναφέρθηκε παραπάνω, για παράδειγμα, συνεργάστηκε με αξιωματούχους της ΛΔΚ για να προμηθευτεί όπλα με προορισμό τη Ρωσία «σε αντάλλαγμα για υλικά που κυμαίνονται από εμπορικά αεροσκάφη μέχρι πρώτες ύλες και εμπορεύματα».

Αλλά πιο ανησυχητικό από τα εμπορεύματα που υπόκεινται σε κυρώσεις, είναι το ότι η Βόρεια Κορέα βασίζεται εδώ και καιρό στις πωλήσεις όπλων για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του οπλοστασίου της – συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών και των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.

Αυτό έχει ονομαστεί «χρηματοδότηση διάδοσης». Εχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες από την κοινωνία των πολιτών για να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα σ’ όλο τον κόσμο να εφαρμόσουν τις κυρώσεις του ΟΗΕ.

Οι μεταβαλλόμενες συνθήκες

Η Ρωσία διαθέτει ένα τεράστιο στρατιωτικό, πυρηνικό και πυραυλικό βιομηχανικό συγκρότημα, το οποίο – αν και μεγάλο μέρος του αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω των κυρώσεων– θα μπορούσε να προσφέρει στην Πιονγιάνγκ τις απαραίτητες τεχνολογικές βάσεις.

Ενώ οι αποδείξεις για μεταφορές τεχνολογίας όπλων μαζικής καταστροφής που έχουν εγκριθεί από το ρωσικό κράτος είναι ελάχιστες, οι μεταβαλλόμενες συνθήκες θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν αυτή τη συνθήκη.

Η Ρωσία έχει αποδειχθεί ότι είναι μια πλούσια αγορά για προμήθειες από τη Βόρεια Κορέα. Μια έκθεση του ΟΗΕ το 2022 τόνισε τον ρόλο ενός βορειοκορεάτη διπλωμάτη στη Μόσχα για την προώθηση σειράς τεχνολογιών για βαλλιστικούς πυραύλους και ακόμη για την προσπάθεια προμήθειας 3.000 κιλών χάλυβα για το πρόγραμμα υποβρυχίων της Βόρειας Κορέας μεταξύ 2016 και 2021.

Η ειρωνεία του νέου ενδιαφέροντος της Ρωσίας για τα όπλα της Βόρειας Κορέας είναι ότι – ιστορικά, παράλληλα με την Κίνα – ήταν ο κορυφαίος προμηθευτής της πριν την εποχή των κυρώσεων. Ακόμα, χρηματοδότησε ευρύτερα το καθεστώς της μέσω της βοήθειας πριν την κατάρρευση του κομμουνισμού και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Εάν η Μόσχα όντως προχωρήσει προς το να γίνει τακτικός πελάτης για τα υπό καθεστώς κυρώσεων όπλα της ΛΔΚ, αυτό θα βοηθήσει τον Πούτιν να συντηρήσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία.

Αλλά η πιθανή τεχνολογική ανταμοιβή για την Πιονγιάνγκ θα μπορούσε να προκαλέσει μακροπρόθεσμους κινδύνους για τον κόσμο και πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη.