Γιάννος Κρανιδιώτης: 24 χρόνια από την πτήση του θανάτου με το πρωθυπουργικό Falcon

Σαν σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου 1999, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Γιάννος Κρανιδιώτης έχανε τη ζωή του στη μοιραία πτήση με το πρωθυπουργικό Falcon μαζί με τον γιο του Νικόλα και άλλους πέντε από τους συνολικά 13 επιβαίνοντες.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 24 χρόνων από το θάνατο του Γιάννου Κρανιδιώτη το υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται στον «άοκνο διπλωμάτη και οραματιστή πολιτικό» και όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, «η πρωτοπόρος σκέψη του παραμένει, μέχρι σήμερα, πυξίδα για την ελληνική διπλωματία, καθώς άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην ελληνική εξωτερική πολιτική».

Αναλυτικά η ανακοίνωση

«Συμπληρώνονται, σήμερα, 24 χρόνια από την τραγική απώλεια του Γιάννου Κρανιδιώτη. Ο Γιάννος Κρανιδιώτης υπήρξε άοκνος διπλωμάτης και οραματιστής πολιτικός. Ως ένας από τους θιασώτες της διεύρυνσης και εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε εργαστεί με διορατικότητα για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία φέρει τη σφραγίδα του. Η πρωτοπόρος σκέψη του Γιάννου Κρανιδιώτη παραμένει, μέχρι σήμερα, πυξίδα για την ελληνική διπλωματία, καθώς άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην ελληνική εξωτερική πολιτική».

Ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών για την επέτειο απώλειας του Γιάννου Κρανιδιώτη

🔗 https://t.co/l9sUa5MZXN pic.twitter.com/cm28PB06Xi

— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) September 14, 2023

Το χρονικό της τραγωδίας του Falcon

Μόλις μία εβδομάδα μετά τον φονικό σεισμό της Πάρνηθας μία δεύτερη τραγωδία βύθισε ακόμα περισσότερο στο πένθος την Ελλάδα. Ήταν βράδυ της 14ης Σεπτεμβρίου του 1999 όταν το πρωθυπουργικό αεροσκάφος τύπου Falcon που μετέφερε τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Γιάννο Κρανιδιώτη στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας προκειμένου να συμμετάσχει σε Διαβαλκανική Διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών.

Είκοσι λεπτά πριν την προσγείωση, το αεροσκάφος έπεσε σε ένα μεγάλο κενό αέρος. Υπέστη σφοδρές αναταράξεις και έχασε απότομα ύψος, κάνοντας «βουτιά» από τα 25.000 στα 5.000 πόδια και σταθεροποιήθηκε στα 3.000 πόδια. Κατά τη διάρκεια της ανεξέλεγκτης καθοδικής πορείας όσοι δεν ήταν δεμένοι στις θέσεις τους χτυπούσαν στα τοιχώματα του αεροπλάνου και στα καθίσματα με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους επτά από τα 13 άτομα που επέβαιναν σε αυτό.

«Αντικείμενα και άνθρωποι που ήταν όρθιοι άρχισαν να χτυπιούνται στα τοιχώματα που αεροσκάφους»

Φωτογραφία από το εσωτερικό του πρωθυπουργικού Falcon, μετά το τραγικό δυστύχημα πάνω από το Βουκουρέστι

Στο δυστύχημα έχασαν τη ζωή τους ο Γιάννος Κρανιδιώτης, ο 23χρονος γιος του Νικόλας, οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ Δημήτρης Πανταζόπουλος και Νίνα Ασημακοπούλου, ο εικονολήπτης της ΕΡΤ Παναγιώτης Πούλος, ο αστυνομικός της προσωπικής ασφάλειας του υπουργού Νίκος Ασημακόπουλος και ο μηχανικός του αεροσκάφους Μιχάλης Παπαδόπουλος.

O Γιάννος Κρανιδιώτης επιβιβάστηκε στο μοιραίο αεροσκάφος την τελευταία στιγμή

Μάλιστα η τραγική ειρωνεία είναι πως ο Γιάννος Κρανιδιώτης επιβιβάστηκε στο μοιραίο αεροσκάφος την τελευταία στιγμή, παίρνοντας τη θέση του τότε υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος επρόκειτο να συμμετάσχει στη Συνδιάσκεψη. Ο γιος του Νικόλας δεν ήθελε να τον συνοδεύσει, αλλά ο πατέρας του τον έπεισε να τον ακολουθήσει.

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης και ο Γιώργος Παπανδρέου

Λίγο πριν από την απογείωση, ο Γιάννος Κρανιδιώτης μιλούσε στο κινητό και έλεγε στον συνομιλητή του, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα ΝΕΑ»: «μετά το Βουκουρέστι σκέφτομαι να μείνω λίγο στην Αθήνα, με έχουν κουράσει όλα αυτά τα αεροπλάνα βρε παιδί μου…».

Οι έξι από τους επτά έχασαν τη ζωή τους ακαριαία από πολλαπλά χτυπήματα στο κεφάλι. Ο εικονολήπτης της ΕΡΤ Παναγιώτης Πούλος τραυματίστηκε βαρύτατα σε κεφάλι και θώρακα και υπέκυψε λίγες μέρες αργότερα. Από τη «βουτιά» του αεροσκάφους τραυματίστηκε σοβαρά ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος, διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος παρέμεινε σε κώμα, αλλά τελικά επέζησε. Πέθανε τον Μάιο του 2015. Πιο ελαφρά, εκτός από τον Αλφόνσο Βιτάλη, τραυματίστηκε η αεροσυνοδός Άννα Βελησσαρίου. Κανέναν σοβαρό τραυματισμό δεν υπέστησαν η ιδιαιτέρα του υπουργού και σύζυγος του εκπροσώπου Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Μπεγλίτη και οι δύο πιλότοι.

Φωτογραφία από το εσωτερικό του πρωθυπουργικού Falcon, μετά το τραγικό δυστύχημα πάνω από το Βουκουρέστι

Οι μαρτυρίες όσων επέζησαν

Ο δημοσιογράφος Αλφόνσος Βιτάλης που επέβαινε στο αεροσκάφος και υπέστη ελαφρά τραύματα, καθώς ήταν δεμένος στη θέση του, περιέγραψε στα «ΝΕΑ» πως το ταξίδι εκτυλίχθηκε σε τραγωδία:

«Συνέβη αφού είχαμε ολοκληρώσει το γεύμα που μας είχε σερβιριστεί. Ο υπουργός βρισκόταν όρθιος και είχε έρθει προς το πίσω μέρος του αεροπλάνου, εκεί όπου βρισκόμασταν με άλλους συναδέλφους για να μας ενημερώσει. Όρθια ήταν και άλλα άτομα και συζητούσαν. Ξαφνικά νιώσαμε να πέφτουμε. Αντικείμενα και άνθρωποι που ήταν όρθιοι άρχισαν να χτυπιούνται στα τοιχώματα που αεροσκάφους».

Φωτογραφία από το εσωτερικό του πρωθυπουργικού Falcon, μετά το τραγικό δυστύχημα πάνω από το Βουκουρέστι

Τα αίτια της τραγωδίας

Η επίσημη έκθεση των ρουμανικών αρχών που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Αύγουστο του 2000 κάνει λόγο για τεχνική βλάβη και λάθος χειρισμούς. Είχε ήδη προηγηθεί η άσκηση δίωξης από την Εισαγγελία Πρωτοδικών σε βάρος των δύο πιλότων του Falcon, καθώς και κατά των τεχνικών που το συντηρούσαν, βάσει άλλου πορίσματος που είχε εκδοθεί από δύο εμπειρογνώμονες που είχε ορίσει η Δικαιοσύνη.

Στο 16σέλιδο πόρισμα των Ρουμάνων ειδικών αναφέρονται ως κύριες αιτίες της τραγωδίας οι λάθος χειρισμοί του κυβερνήτη και του συγκυβερνήτη σε σχέση με τον αυτόματο πιλότο, οι λανθασμένες οδηγίες που είχαν οι πιλότοι για την αντιμετώπιση περιστατικών σε μεγάλες ταχύτητες και το γεγονός ότι οι επιβάτες δεν φορούσαν ζώνες, ενώ το αεροσκάφος βρισκόταν σε πορεία καθόδου για προσγείωση.

Το πόρισμα περιλαμβάνει και συστάσεις προς την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και την Ολυμπιακή για την ευθύνη συντήρησης του Falcon, αναφέροντας ότι πρέπει να αναθεωρήσουν την πολιτική τους σχετικά με τη συντήρηση των αεροσκαφών και τη χρήση των ζωνών ασφαλείας. Για την κατασκευάστρια εταιρεία Dassault αναφέρει ότι θα πρέπει να τροποποιήσει τα εγχειρίδια συντήρησης του αεροσκάφους.

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης ταξίδευε συχνά με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος

Τον Δεκέμβριο του 2000 οι δυο πιλότοι Ιωάννης Ανδρουλάκης και Γρηγόρης Σινέκογλου αφήνονται ελεύθεροι μετά την καταβολή εγγύησης. Τον Ιούλιο του 2002 το Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Αθήνας καταδικάζει τον κυβερνήτη ένοχο και του επιβάλει ποινή φυλάκισης 5 ετών, ενώ αθωώνει τον συγκυβερνήτη και τους τεχνικούς της Ολυμπιακής.

Δυο χρόνια αργότερα οι δικαστές του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών κηρύσσουν ένοχο τον Ιωάννη Ανδρουλάκη για επτά ανθρωποκτονίες από αμέλεια και πρόσκληση δύο σωματικών βλαβών και μειώνουν την ποινή κατά 25 μήνες. Επιβάλλουν στον κυβερνήτη φυλάκιση 35 μηνών με τριετή αναστολή. Σύμφωνα με το σκεπτικό την απόφασης ο κατηγορούμενος πιλότος δεν έδωσε εγκαίρως την εντολή να ανάψει η ένδειξη «προσδεθείτε» ώστε να μην κινδυνεύσουν οι επιβάτες.

Στο μοιραίο πρωθυπουργικό Falcon κατέθεσε μερικά τριαντάφυλλα ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης στη μνήμη του Γιάννου Κρανιδιώτη και της ακολουθίας του.

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης ταξίδευε συχνά με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος. Όργωνε την Ευρώπη για συναντήσεις με υπουργούς και παράγοντες και οι συνεργάτες του έλεγαν πως είχε γίνει δεύτερο σπίτι του. Λίγους μήνες πριν από το τραγικό δυστύχημα το ίδιο αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση στο Καζακστάν μετά από σοβαρό τεχνικό πρόβλημα που παρουσίασε κατά τη διάρκεια πτήσης προς το Τόκιο.