Μέσα στο σπίτι του Σερζ Γκενσμπούρ και της Τζέιν Μπίρκιν, στο Παρίσι

Η παρισινή κατοικία του μουσικού Σερζ Γκενσμπούρ, στην οποία έζησε με τον μεγάλο του έρωτα, Τζέιν Μπίρκιν, η οποία έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, είναι πλέον επισκέψιμη για το κοινό, μαζί με ένα μουσείο αφιερωμένο στον Γάλλο, ποπ καλλιτέχνη.

Για να αποκτήσετε πρόσβαση στο παρισινό σπίτι του Σερζ Γκενσμπούρ, το οποίο θα ανοίξει για πρώτη φορά για το κοινό στις 20 Σεπτεμβρίου, θα πρέπει πρώτα να περάσετε από μια μεταλλική πόρτα. Στα δεξιά, μια άλλη πόρτα οδηγεί στο σαλόνι. Είναι σαν να μπαίνεις σε έναν χώρο όπου ο χρόνος έχει σταματήσει.

«Είναι σαν όνειρο»

Τα πάντα (ή σχεδόν τα πάντα) μοιάζουν ίδια όπως στις 2 Μαρτίου 1991, την ημέρα που πέθανε ο Γκενσμπούρ, ο ποπ μουσικός και ποιητής που παρήγαγε δεκάδες επιτυχίες και συνεχίζει να αντιπροσωπεύει μια εικόνα της νεωτερικότητας. Ήταν 62 ετών.

Ο αμυδρός φωτισμός, οι μαύροι τοίχοι, το πιάνο Steinway και το όργανο Lowrey, ένα τραπέζι καλυμμένο με αστυνομικά σήματα και χειροπέδες, μια τεράστια φωτογραφία της Μπριζίτ Μπαρντό (μιας από τις διάσημες συντρόφους του), όλα έχουν μια εξωπραγματική αίσθηση.

«Είναι σαν όνειρο» δήλωσε η Τζέιν Μπρίρκιν -σύντροφος του Γκενσμπούρ μεταξύ 1969 και 1980-, στο «Jane by Charlotte», το ντοκιμαντέρ που γύρισε η Σαρλότ Γκενσμπούρ, η κόρη των δύο καλλιτεχνών. Η πρεμιέρα του έγινε το 2021. Η Μπίρκιν πέθανε στις 16 Ιουλίου του 2023. «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτά είναι προϊστορικά πράγματα πρόσθεσε η ίδια στην ταινία. «Όπως η Πομπηία».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Maison Gainsbourg (@maisongainsbourg)

Ένας ναός της ποπ μουσικής

Το 5 Bis Rue Verneuil, ένα διώροφο κτίριο σε έναν ήσυχο δρόμο στη γειτονιά Saint-Germain-des-Près, ήταν, μεταξύ του 1968 και του θανάτου του, η κατοικία του Γκενσμπούρ. Στη συνέχεια, κλείστηκε. Η πρόσοψη καλύφθηκε με γκράφιτι και σχέδια που αποτίουν φόρο τιμής στον δημιουργό του «Je t’aime moi non plus» και του «The Ballad of Melody Nelson».

Η Σαρλότ -ηθοποιός και τραγουδίστρια- επέστρεφε κατά καιρούς. Της πέρασε από το μυαλό να το μετατρέψει σε κατοικία καλλιτεχνών ή να το πουλήσει. Αλλά απέκλεισε αυτές τις επιλογές. Πριν από μερικά χρόνια, σκέφτηκε ένα σχέδιο με τον αρχιτέκτονα Jean Nouvel: Μια βιτρίνα που, από το δρόμο, θα επέτρεπε να βλέπεις το εσωτερικό του, σαν κουκλόσπιτο. Μια άλλη ιδέα που επίσης απορρίφθηκε. Κάποτε, μάλιστα, σκέφτηκε να ξαναζήσει εκεί. Ο σύζυγός της, ο σκηνοθέτης Yvan Attal, χλεύασε: «Αστειεύεσαι;».

Σήμερα, 32,5 χρόνια μετά τον θάνατο του Σερζ Γκενσμπούρ και δύο μήνες μετά τον θάνατο της Τζέιν Μπίρκιν, η Σαρλότ αποκάλυψε το εσωτερικό του σπιτιού («5 Bis», όπως το αποκαλεί). Για χρόνια, ήταν ένας τόπος προσκυνήματος και ένας ναός της ποπ μουσικής, τον οποίο επισκέπτονταν θαυμαστές και περίεργοι. Μέχρι τώρα, έπρεπε να μένουν έξω. Αλλά, σε λίγες μέρες, θα μπορούν να εισέλθουν.

Δείτε ένα βίντεο με εικόνες από τη ζωή της Τζέιν και του Σερζ 

Το νέο μουσείο – Maison Gainsbourg

Είναι σαφές, με το που πατήσεις το πόδι σου μέσα, ότι και ο χώρος αποτελεί μέρος του έργου του Γκενσμπούρ, όπως οι δίσκοι ή τα βιβλία του. Το σπίτι μοιάζει με μουσείο… και ήταν ήδη μουσείο όταν ζούσε εδώ. Το Maison Gainsbourg αποτελείται τόσο από το σπίτι όσο και από έναν χώρο στον ίδιο δρόμο, όπου υπάρχει ένα μουσείο για τον καλλιτέχνη και ένα μπαρ με το όνομα του Gainsbarre, του χούλιγκαν alter ego του.

«Πήγαινα στο σπίτι, αλλά όχι πολύ. Στην αρχή, ήταν πολύ επώδυνο. Στη συνέχεια, λίγο λιγότερο. Αλλά ήταν πάντα αγχωτικό» εξήγησε η Σαρλότ, σε μια ομάδα δημοσιογράφων σε ένα τραπέζι στο Gainsbarre. «Τα πάντα διατηρούνταν χάρη στο γεγονός ότι δεν έμπαινε κανείς και δεν υπήρχε πολύ φως. Για μένα ήταν πολύ σημαντικό να διατηρηθεί η μυρωδιά: Το άρωμα Van Cleef, η μυρωδιά των τσιγάρων Gitanes, το αλκοόλ…».

Στο εσωτερικό, αυτή η μυρωδιά δεν είναι τόσο αισθητή. Ίσως αρχίζει να διαλύεται. Αν και, στη μικροσκοπική κουζίνα, υπάρχουν παλιές κονσέρβες και τα άδεια μπουκάλια κρασιού που άφησε πίσω του ο Σερζ. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων, μόνο δύο άτομα μπορούν να εισέλθουν κάθε φορά και μπορούν να περάσουν το πολύ δέκα λεπτά μέσα. Το σπίτι είναι σχετικά μικρό, αν αναλογιστεί κανείς ότι εκεί έζησε ένας σταρ. Ίσως επειδή τα ταβάνια είναι χαμηλά, οι διάδρομοι και οι σκάλες στενές, ένα μεγάλο μέρος του σπιτιού είναι στρωμένο με χαλιά ή καλυμμένο με χαλιά, ενώ ο χώρος είναι γεμάτος με κάθε είδους αντικείμενα και έπιπλα. Υπάρχει ακόμη και μια φιγούρα ανθρώπου σε φυσικό μέγεθος.

«Έτρωγε πάντα με το ίδιο πιρούνι»

Ο επισκέπτης φοράει ακουστικά και ακούει μια ηχογράφηση της ψιθυριστής φωνής της Σαρλότ, η οποία τον καθοδηγεί. «Βλέπαμε τηλεόραση ενώ τρώγαμε», λέει η φωνή στην κουζίνα. «Έτρωγε πάντα με το ίδιο πιρούνι. Νομίζω ότι το πήρε από το Maxim’s (ένα θρυλικό παριζιάνικο εστιατόριο)». Ο επισκέπτης ανεβαίνει τις σκάλες και ανακαλύπτει τη ντουλάπα με τα ρούχα του Γκενσμπούρ: Τα σακάκια και τις γραβάτες του, τη στολή του με τζιν παντελόνι και τζιν πουκάμισο, τα λευκά παπούτσια Repetto… πάντα χωρίς κάλτσες, ακόμα κι αν χιόνιζε. Δίπλα είναι το δωμάτιο με τις κούκλες – όπου η Σαρλότ και ο Σερζ έπαιζαν βιντεοπαιχνίδια – και το μικροσκοπικό γραφείο όπου ο Σερζ διάβαζε και έγραφε. Υπάρχει ο λευκός υπολογιστής IBM στον οποίο δακτυλογραφούσε, καθώς και μια πραγματεία ιατρικής παθολογίας που του άρεσε να συμβουλεύεται. Και μια λούτρινη αράχνη. Ακολουθούν το μπάνιο και η κρεβατοκάμαρα: Τα πάντα είναι ευδιάκριτα.

Στο τραπέζι των Γκενσμπούρ η Σαρλότ σχολιάζει: «Υπάρχει μια ηδονοβλεπτική πλευρά σε αυτό. Η μητέρα μου είπε: «Δεν πειράζει, ηδονοβλεψία». Δεν ανησυχώ για το τι θα σκεφτόταν γι’ αυτό. Έχω μια ξεδιάντροπη πλευρά. Στην οικογένειά μου έχουμε κάτι σεμνό και, ταυτόχρονα, κάτι πολύ θρασύ. Τέλος πάντων, έχω την εντύπωση ότι όλοι γνωρίζουν τα πάντα γι’ αυτόν. Δεν αισθάνομαι καθόλου ότι αποκαλύπτω μυστικά γι’ αυτόν».

Και όμως, φεύγεις με μια παράξενη αίσθηση αφού κοιτάξεις στο μπάνιο, με την περίτεχνη λάμπα του, ή στην κρεβατοκάμαρα όπου παραμένουν τα αρώματα της Τζέιν Μπίρκιν και η ταπισερί -που είναι καλυμμένη με σκηνές κανιβαλισμού.

Οι τσίχλες Stimorol

Στην ηχογράφηση που ακούει ο επισκέπτης, η Σαρλότ θυμάται ότι, μερικές φορές, όταν πήγαινε στο σχολείο το πρωί, οι γονείς της επέστρεφαν από μια νύχτα ποτού και διασκέδασης σε κλαμπ. Θυμάται επίσης τον θάνατο του πατέρα της στο κρεβάτι του- πώς εκείνη, η αδελφή της Κέιτ και η Μπαμπού -η τότε σύντροφος του Γκενσμπούρ- είχαν ξαπλώσει δίπλα, στο πτώμα. Στο δρόμο, οι θαυμαστές τραγουδούσαν τα τραγούδια του. Όλα είναι άθικτα στο δωμάτιο, ακόμη και οι τσίχλες Stimorol, η γλυκόριζα Florent, τα γλειφιτζούρια και οι σοκολάτες Smarties που είχε ο Γκενσμπούρ στο κομοδίνο του.

Η Σαρλότ, στο τραπέζι του μπαρ, δίνει περισσότερες λεπτομέρειες. Εξηγεί ότι, δύο μέρες πριν πεθάνει ο πατέρας της, την κάλεσε να επιστρέψει να ζήσει μαζί του στο «5 Bis». Σε μια από τις τελευταίες του ατζέντες, σημείωνε: «Δώσε τα κλειδιά στη Σαρλότ». Εκείνη υπέφερε από έναν χωρισμό, εκείνες τις ημέρες. Ο πατέρας της ετοίμασε γι’ αυτήν το δωμάτιο με τις κούκλες. Δίπλα στο κρεβάτι, για την κόρη του -που τότε ήταν 19 ετών- άφησε ένα τασάκι, ένα πακέτο Marlboro Lights και ένα κουτί με αντικαταθλιπτικά. «Αυτό θα σοκάρει πολλούς υπεύθυνους γονείς» χαμογελά η κόρη του.

Εικόνες από το Maison Gainsbourg

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Maison Gainsbourg (@maisongainsbourg)

Το τέλος ενός κεφαλαίου ζωής

Όταν εξηγεί τους λόγους για το άνοιγμα του σπιτιού, η Σαρλότ μιλάει για τα δικά της παιδιά: «Φοβόμουν ότι δεν θα ήξεραν τι να το κάνουν. Για μένα, ήταν ένα βάρος για 32 χρόνια». Και προσθέτει: «Είπα στον εαυτό μου: «Φανταστείτε ότι πεθαίνω, τι θα κάνουν;»».

Η ανάπτυξη του έργου διήρκεσε τέσσερα χρόνια. Ο art director, Anatole Maggiard, και ο επιμελητής Sébastien Merlet -μεταξύ άλλων- έχουν συνεργαστεί με τον Γκενσμπούρ. Για τη Σαρλότ, είναι σίγουρα και το τέλος ενός κεφαλαίου της ζωής της.

Στο ντοκιμαντέρ «Jane by Charlotte», η κόρη σχολίασε στη μητέρα της ενώ επισκέπτονταν το σπίτι: «Νιώθω σαν να αφήνω τα πάντα και να σκέφτομαι ότι αυτό θα συνεχιστεί χωρίς εμένα… θα είναι το τέλος κάποιου κεφαλαίου». Τώρα, έτοιμη να ανοίξει το μουσείο, σχολιάζει: «Αναγνωρίζω ότι, στην πραγματικότητα, είναι το τέλος κάποιου κύκλου… αλλά δεν θέλω να το διατυπώσω έτσι ακόμα».

Δείτε το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ «Jane by Charlotte»

*Με στοιχεία από elpais.com