Τα στοιχήματα του νέου ραντεβού στη Νέα Υόρκη

Εμπιστοσύνη, ηρεμία και κανονικότητα που θα μπορέσουν να οδηγήσουν σε λύσεις είναι τα ζητούμενα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως υπογραμμίζουν ανώτατες διπλωματικές πηγές. Σημειώνουν δε ότι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι σαφώς ο ιδανικός προορισμός για την ελληνική διπλωματία όσον αφορά την επίλυση της μιας και μόνης διαφοράς που αναγνωρίζει η Αθήνα στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ωστόσο δεν είναι ούτε εύκολος ούτε γρήγορος.

Οπως λένε, το πιο σημαντικό για να ξεκινήσει ένας επί της ουσίας διάλογος και να μπορέσουν οι δύο πλευρές να θίξουν ζητήματα που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες είναι να χτιστεί η μεταξύ τους εμπιστοσύνη, που χάθηκε στα χρόνια της ακραίας έντασης και των απειλών, αλλά και των μονομερών ενεργειών, καθώς και να υπάρξει η πολιτική βούληση για συμβιβασμούς.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντήσει στις 20 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για δεύτερη φορά εντός του 2023 μετά το πρώτο ραντεβού τους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.

Εχει προηγηθεί και η συνάντηση των ΥΠΕΞ Γεραπετρίτη και Φιντάν, κατά την οποία συμφωνήθηκε ο οδικός χάρτης των επόμενων επαφών των δύο χωρών στο πλαίσιο των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί, του Πολιτικού Διαλόγου, των ΜΟΕ και της θετικής ατζέντας.

Συμβούλιο – ορόσημο

Στη Νέα Υόρκη δεν αναμένεται συζήτηση για τη Χάγη, που ακόμα είναι μακριά, αλλά να επιβεβαιωθεί η αμοιβαία βούληση για ηρεμία στις διμερείς σχέσεις, συνέχεια και συνέπεια στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Στο τραπέζι θα μπουν και οι λεπτομέρειες της συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, που αναμένεται να προγραμματιστεί πριν από το τέλος του χρόνου στη Θεσσαλονίκη. Ενα Συμβούλιο που χαρακτηρίζεται ορόσημο για όσα θα μπορούσαν δυνητικά να ακολουθήσουν και ενδεχομένως να δημιουργήσει και τα κατάλληλα κίνητρα ώστε οι δύο πλευρές να βρουν τον δρόμο των συναινέσεων. Συναινέσεις που δεν είναι αυτονόητες αφού εμπεριέχουν συμβιβασμούς. Η απόφαση δε της Χάγης, όποτε και αν φτάσουμε σε αυτή, δεν θα είναι πλήρης δικαίωση της μιας ή της άλλης πλευράς και θα σημαίνει σαφώς υποχωρήσεις και για την Αθήνα από τις αρχικές της θέσεις.

Τα δεδομένα που δημιουργεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με τεκτονικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η αντιστροφή της ροής των αγωγών ενέργειας από τον Νότο προς τον Βορρά καθώς και η πρόθεση των ΗΠΑ η Τουρκία να μείνει σε δυτική σφαίρα επιρροής, με την ενότητα του ΝΑΤΟ να χαρακτηρίζεται υψίστης σημασίας, ενδεχομένως να εντείνουν το ενδιαφέρον για λύση στην ελληνοτουρκική διαφορά και να δημιουργούν διάθεση για ενθάρρυνση των δύο πλευρών και από την πλευρά της Ουάσιγκτον.

Και αυτά σε μία περίοδο που η Τουρκία διεκδικεί ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις κρατώντας ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας της και με τη Μόσχα. Την ίδια στιγμή συνεχίζει να μην ξεμπλοκάρει την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ενώ η Ουάσιγκτον μπλοκάρει τα τουρκικά F-16. Εξελίξεις που εμμέσως αγγίζουν και την Ελλάδα αφού για λόγους ισορροπίας καθυστερεί και η απάντηση στο ελληνικό αίτημα για τα F-35 που εκτιμάται ότι θα απελευθερωθεί ταυτόχρονα με την έγκριση των τουρκικών F-16.

Σε αυτό το περιβάλλον η ηρεμία στα ελληνοτουρκικά είναι προς το συμφέρον της Αγκυρας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει αλλαγή σε βασικές θέσεις της, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η «Γαλάζια Πατρίδα» και η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μεταξύ άλλων. «Υποχωρήσεις» θα απαιτηθούν και από την πλευρά της Αθήνας.

Η ελληνική διπλωματία πάντως βάζει στόχο, όπως υπογραμμίζουν αρμόδιες πηγές, το ένα βήμα τη φορά, αποτιμώντας εξαιρετικά θετικά την παρατεταμένη ηρεμία και σημειώνοντας την αξία τού «μηδέν υπερπτήσεις – μηδέν παραβιάσεις» στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος διαλόγου.

Ο ρόλος που θα διαδραματίσει στην οικοδόμηση πλαισίου λύσεων η θετική ατζέντα είναι επίσης σημαντικός και χαρακτηρίζεται ως ένα κεφάλαιο που μπορεί να αξιοποιηθεί σημαντικά, προκειμένου να χτιστεί μια κανονικότητα που θα επιτρέπει να προχωρήσουν και στα επόμενα βήματα. Με τις απειλές και την πολεμική ρητορική να δίνουν επί του παρόντος τη θέση τους σε μια συγκρατημένη αισιοδοξία και στις δύο πλευρές που καταβάλλουν προσπάθειες να συγκρατήσουν τις δυνάμεις εκείνες που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το καλό κλίμα.