Ελληνοτουρκικά: Τα όρια της ελληνικής κυριαρχίας στον αέρα – Το αβάσιμο των τουρκικών ισχυρισμών

Στο υπ’ αριθμόν 325 φύλλο (Τεύχος Α’) της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως που εκδόθηκε και κυκλοφόρησε πριν από 92 ακριβώς χρόνια, στις 18 Σεπτεμβρίου 1931 (ΦΕΚ A 325/1931), δημοσιεύτηκε ένα σημαντικότατο Προεδρικό Διάταγμα που φέρει τις υπογραφές των Αλέξανδρου Ζαΐμη, τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, και Α. Ζάννα, τότε υπουργού επί της Αεροπορίας.

Το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα καθορίζει το εύρος του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου και —ως εκ τούτου— αφορά ένα από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεδομένου ότι η εξ ανατολών γείτων, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, έθεσε σταδιακά σε εφαρμογή μια συστηματική πολιτική αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.

Πρωταρχικός στόχος της πολιτικής αυτής είναι η μεταβολή αφενός του εδαφικού status quo και αφετέρου του νομικού καθεστώτος στο θαλάσσιο και τον εναέριο χώρο του Αιγαίου, όπως αυτό πηγάζει από το Διεθνές Δίκαιο και δη το Δίκαιο της Θάλασσας.

Το Προεδρικό Διάταγμα του Σεπτεμβρίου του 1931

Στο υπό εξέταση Προεδρικό Διάταγμα, που είχε υπογραφεί στις 6 Σεπτεμβρίου 1931, ορίζονται επακριβώς τα ακόλουθα:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ’ όψιν τα άρθρα 2 και 9 του νόμου 5017 «περί Πολιτικής Αεροπορίας» δημοσιευθέντος εις το υπ’ αρ. 158 της 13-6-31 φύλλον της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (Τεύχος Α’), ως και το άρθρον 1 του νόμου 2569 της 19-4-21 «περί κυρώσεως της Διεθνούς Συμβάσεως Αεροπορίας» δημοσιευθέντος εις το υπ’ αρ. 68 φύλλον της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως της 26-4-21, προτάσσει του Ημετέρου επί της Αεροπορίας Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:

Ορίζομεν το πλάτος της ζώνης των χωρικών υδάτων της αναφερομένης εν τω άρθρω 2 του νόμου 5017 εις 10 ναυτικά μίλλια από των ακτών της Επικρατείας.

Εις τον Ημέτερον επί της Αεροπορίας Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος.

Εν Δεκελεία τη 6 Σεπτεμβρίου 1931

Τα όρια της ελληνικής κυριαρχίας στον αέρα – Το αβάσιμο των τουρκικών ισχυρισμών

Βάσει των ανωτέρω, η κυριαρχία της Ελλάδας στον εναέριο χώρο (ζητήματα αεροπορίας και αστυνομεύσεως αυτής) ασκείται εντός 10 ν.μ. από τις ακτές της — στη θάλασσα η Ελληνική Δημοκρατία επέλεξε να ασκεί κυριαρχία μέχρι τα 6 ν.μ.

Η Τουρκία, από το 1931 και επί σειράν δεκαετιών, δεν υπέβαλε καμία ένσταση ως προς το εύρος του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, το οποίο αναγνώριζε και σεβόταν πλήρως. Η αποδοχή αυτή του εύρους των 10 ν.μ. του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, χωρίς καμία αμφισβήτηση ή διαμαρτυρία όσον αφορά τη νομική βάση του προαναφερθέντος Προεδρικού Διατάγματος, θεμελιώνει κατά το Διεθνές Δίκαιο σιωπηρή αποδοχή.

Η πρώτη αμφισβήτηση από τουρκικής πλευράς εκδηλώθηκε το 1975. Έκτοτε η τουρκική πλευρά δεν έχει παύσει να θέτει υπό αμφισβήτηση το εύρος του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, προβαίνοντας σε συνεχείς και βίαιες παραβιάσεις αυτού από –συχνότατα οπλισμένα– μαχητικά αεροσκάφη της, και μάλιστα υπεράνω κατοικημένων νησιών, δημιουργώντας κινδύνους και για την Πολιτική Αεροπορία.

Ο τουρκικός ισχυρισμός περί αντιθέσεως του εύρους του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου προς το Διεθνές Δίκαιο είναι αβάσιμος, καθώς η άσκηση κυριαρχίας στον εναέριο χώρο μέχρι τα 10 ν.μ. είναι απολύτως νόμιμη, αφού δεν υπερβαίνει τα 12 ν.μ. που ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας ως ανώτατο όριο του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης και του εθνικού εναέριου χώρου («ο δικαιούμενος το μείζον, δικαιούται και το έλασσον»).

Πέραν τούτου, η Ελλάδα, τηρώντας τις διεθνείς διαδικασίες, έχει προβεί σε κάθε αναγκαία διεθνή γνωστοποίηση της νομοθεσίας περί του εθνικού εναέριου χώρου της (οι σχετικοί χάρτες που έχουν γνωστοποιηθεί στην CINA – Commission Internationale de Navigation Aérienne, στον ICAO – International Civil Aviation Organization κ.α. αποτυπώνουν το εξωτερικό όριο του ελληνικού εναέριου χώρου στα 10 ν.μ.).