Η άλλη παγκόσμια επισιτιστική κρίση – Τι συμβαίνει μέσα στο νερό

Η επισιτιστική ασφάλεια τέθηκε, δικαίως, ως η πρώτη προτεραιότητα από τις ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον περασμένο μήνα. Η γη φέτος το καλοκαίρι έζησε τον πιο ζεστό μήνα της εδώ και 120.000 χρόνια.

Κύματα καύσωνα, ξηρασίες και πλημμύρες αφανίζουν τις καλλιέργειες στα χωράφια. Μέρη όπως η Αιθιοπία, το Αφγανιστάν και η Αϊτή είναι αντιμέτωπα με την επιδείνωση της πείνας των λαών τους. Σε ένα καθαρό πλήγμα για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, η Ρωσία αποχώρησε πρόσφατα από τη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα, που επέτρεπε στην Ουκρανία να εξάγει εκατομμύρια τόνους κάθε μήνα.

Επισιτιστική κρίση εκτός από το έδαφος και στο νερό

Η γεωπολιτική της φύσης έχει εγκαινιάσει μια εποχή αστάθειας χωρίς προηγούμενο και τα χειρότερα ακόμη δεν έχουν έρθει, με τη φετινή έλευση του Ελ Νίνιο να προβλέπεται ότι θα κρατήσει μέχρι το 2024, γράφει σχετικό άρθρο του Foreign Policy. Για την επίλυση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, οι ηγέτες του κόσμου πρέπει να κοιτάζουν εκτός από το έδαφος και το νερό, που αποτελεί την ξεχασμένη και υποτιμημένη πηγή για τα μπλε τρόφιμα, τα ζώα, τα φυτά και τα φύκια που συλλέγονται από τα γλυκά νερά και τα θαλάσσια περιβάλλοντα, τα οποία προμηθεύουν με πολύτιμες πρωτεΐνες πάνω από 3,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους.

Η πολιτική προσοχή και η χρηματοδότηση των πρωτοβουλιών για τα μπλε τρόφιμα παραμένει χωρίς σημαντική εκπροσώπηση στις εθνικές και παγκόσμιες συζητήσεις για την επισιτιστική ασφάλεια, παρά την τεράστια συμβολή τους στην υγεία των ανθρώπων και των οικονομιών σε όλο τον κόσμο.

Παρότι η παραγωγή ορισμένων μπλε τροφίμων μπορεί να έχει εγγενώς χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε σχέση με τα βοοειδή και άλλα ζώα, όπως οι χοίροι και τα πρόβατα, δεν υπάρχει ατελείωτη προσφορά. Μόνο στους ωκεανούς, περίπου το 92% των ιχθυαποθεμάτων έχουν ήδη υπεραλιευθεί, ενώ και η εικόνα για τα μεταναστευτικά ψάρια του γλυκού νερού, δεν είναι καλύτερη, καθώς έχουν μειωθεί κατά 76% από το 1970 μέχρι σήμερα.

Διπλάσια ζήτηση

Με τη ζήτηση για μπλε τρόφιμα να προβλέπεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050, είναι προφανές ότι το μέλλον της ανθρωπότητας δεν θα έχει σταθερότητα. Η υδατοκαλλιέργεια, η εκτροφή υδρόβιων οργανισμών, είναι ένα σημαντικό μέρος της λύσης, αλλά δεν μπορεί να αναχαιτίσει την κατάρρευση των πληθυσμών των ψαριών των ωκεανών ή να προστατέψει την παγκόσμια οικονομία από τις συνέπειές της.

Παρότι όταν στο τραπέζι πέφτει το θέμα των συγκρούσεων για τους πόρους, η σκέψη απάντων πηγαίνει σε ότι έχει να κάνει με τη γη, δηλαδή πετρέλαιο, ορυκτά ή τις δασικές εκτάσεις, ανάλογες εντάσεις υπήρχαν ανέκαθεν και για τους θαλάσσιους φυσικούς πόρους.

To solve our mounting global food crisis, world leaders must look not only to the land, but to the waters—and to the often-forgotten source of vital nutrition known as blue foods. Read WWF’s Johan Bergenas’ op-ed in @ForeignPolicy. https://t.co/jdal99KOKb

— WWF News (@WWFnews) September 19, 2023

Απόδειξη αυτού είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης, σύμφωνα με το οποίο στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το 25% των στρατιωτικών συγκρούσεων αφορούσαν την αλιεία και από τότε μέχρι σήμερα ο αριθμός αυτών βρίσκεται σε συνεχή άνοδο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από τη δεκαετία του 1990, έχουν εκδηλωθεί περισσότερες από 150 διεθνείς αλιευτικές συγκρούσεις με τη συμμετοχή στρατιωτικών δυνάμεων. Στο 40% αυτών έχουν εμπλακεί πέντε χώρες, με τη Ρωσία και την Κίνα να αποτελούν τις αδιαφιλονίκητες πρωταγωνίστριες τους.

Η δύναμη και τα κέρδη της Κίνας

Στην Κίνα, τη μεγαλύτερη αλιευτική δύναμη στον κόσμο, της οποίας ο πληθυσμός καταναλώνει διπλάσια ποσότητα από τον παγκόσμιο μέσο όρο θαλασσινών κατά κεφαλήν, η αλιευτική οικονομία φέρνει στα ταμεία του κράτους περίπου 200 δισ. δολάρια σε ετήσια βάση και απασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους.

Συνεπώς, τα ψάρια αποτελούν στρατηγικό και κρίσιμο πόρο για το Πεκίνο και η Κίνα χρησιμοποιεί αυξητικά νομοθετικά, οικονομικά και στρατιωτικά μέσα για να έχει πρόσβαση και να ελέγχει τις παγκόσμιες προμήθειες θαλασσινών τα τελευταία 35 χρόνια.

Στο Κέρας της Αφρικής, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σημειώθηκαν περισσότερες από 600 συγκρούσεις, που είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, την αναστάτωση της ζωής πολλών περισσοτέρων και την αχαλίνωτη πειρατεία, που απείλησε την ασφάλεια της θάλασσας.

Όσο τα ψάρια θα γίνεται δυσκολότερο να βρεθούν, τόσο η ειρήνη και η ασφάλεια θα δέχονται καίρια πλήγματα

Νικητές και χαμένοι

Η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώσει όλες αυτές τις τάσεις. Η θέρμανση των υδάτων επηρεάζει την αναπαραγωγή των ψαριών και αυξάνει τη μετανάστευση τους σε πρωτοφανή επίπεδα, δημιουργώντας νέα μέρη πλούσια σε ψάρια και φτωχά σε ψάρια. Μόνο μέσα στα επόμενα επτά χρόνια, το 23% των ιχθυαποθεμάτων, που συνδέονται με τα χωρικά ύδατα, θα μετακινηθούν, συμπεριλαμβανομένων αυτών στα ύδατα κοντά στον Καναδά, τη Βρετανία, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Ιαπωνία.

Θα υπάρξουν νικητές και χαμένοι εξαιτίας αυτών των αλλαγών, προκαλώντας έντονο ανταγωνισμό για τους σπάνιους πια αυτούς πόρους που θα κλιμακώσει τις συγκρούσεις μεταξύ κοινοτήτων και χωρών.

Με απλά λόγια, όσο τα ψάρια θα γίνεται δυσκολότερο να βρεθούν, τόσο η ειρήνη και η ασφάλεια θα δέχονται καίρια πλήγματα σε όλο τον κόσμο. Οι δράσεις που θα αποφασίσει σχετικά η παγκόσμια κοινότητα μέσα στους επόμενους μήνες και χρόνια, θα αποφασίσει και το μελλοντικό μονοπάτι της ανθρωπότητας.