«Παριστάνει τη μετριοπαθή, αλλά κλείνει το μάτι στην ακροδεξιά» – Τα πολλά πρόσωπα της Μελόνι

Παλαιότερα ήταν δύσκολο να βρεις έναν Ιταλό που να παραδέχεται ότι του αρέσει η Τζόρτζια Μελόνι.

Ακόμα και μετά τη θριαμβευτική επικράτηση του κόμματός της «Αδέφια της Ιταλίας» στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου, που ανέδειξε την πιο σκληροδεξιά κυβέρνηση της χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο τρόμος ήταν τέτοιος που κάποιοι από αυτούς που την ψήφισαν ντρέπονταν να το ομολογήσουν ανοιχτά, σημειώνει χαρακτηριστικά η βρετανική εφημερίδα The Guardian.

Ένα χρόνο μετά, αυτό το πέπλο ντροπής έχει πέσει. Η Μελόνι, η οποία αρχικά παρουσίαζε τον εαυτό της ως το «αουτσάιντερ», που πάλεψε ενάντια στις αντιξοότητες για να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας, έχει μεταμορφωθεί σε μία από τις πιο ισχυρές πολιτικούς της Ευρώπης.

Ρωτήστε πολλούς Ιταλούς τι σκέφτονται τώρα γι’ αυτήν – και δεν υπάρχουν πια οι αναφορές στις σχέσεις της στο παρελθόν με τον νεοφασισμό ή το… «βιτριόλι» που έχυνε για τους μετανάστες, τους ΛΟΑΤΚΙ+ πολίτες ή οποιονδήποτε άλλον αμαύρωνε το αυτοαποκαλούμενο χριστιανικό, πατριωτικό όραμά της για την Ιταλία.

Μετριοπαθής μεταμόρφωση αλλά και σύσφιξη ακροδεξιών σχέσεων

«Με τον καιρό έχει μαλακώσει», δήλωσε η Matilde Palazzo, ιδιοκτήτρια μικρής επιχείρησης στη Ρώμη, στον Guardian. «Ναι, περιβάλλεται από κάποιους αμφισβητήσιμους χαρακτήρες, αλλά οι άνθρωποι έχουν παρατηρήσει κάτι άλλο – μετά από χρόνια άχρηστων κυβερνήσεων, βλέπουν κάποια σταθερότητα. Έχω ακόμη και αριστερούς πελάτες που μου λένε: ‘Συνολικά, μου αρέσει αρκετά’».

Παρόλα αυτά, καθώς η δημοτικότητά της ξεπερνά τα όρια της ακροδεξιάς βάσης της, η εμφανής μεταμόρφωση της Μελόνι δεν ήταν ξεκάθαρη, αφήνοντας πολλούς να παλεύουν να αποκρυπτογραφήσουν ποια πραγματικά είναι.

Η 46χρονη Μελόνι έχει παρουσιάσει έναν καθησυχαστικό, ρεαλιστικό τόνο στην υπόλοιπη Ευρώπη και όχι μόνο. Ήταν αμετακίνητη στην υποστήριξή της προς την Ουκρανία, ενώ τοποθετήθηκε ως υπέρμαχος μεγάλων συμφωνιών στην Αφρική, είτε πρόκειται για την ενέργεια είτε, πιο αμφιλεγόμενα, για τη μετανάστευση.

Οπαδός κάποτε του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντίμιρ Πούτιν, η Μελόνι βρήκε νέους φίλους στο πρόσωπο του Τζο Μπάιντεν και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Έχει δεθεί με τον Ρίσι Σουνάκ, βρίσκεται σε πιο εγκάρδιες σχέσεις με τον Εμανουέλ Μακρόν και την βλέπουμε συχνά να συνεργάζεται με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Σφυροκόπημα» της κυβέρνησης Μελόνι στα δικαιώματα

Ταυτόχρονα, όμως, η Μελόνι σφυρηλατεί βαθύτερες σχέσεις με τους ακροδεξιούς συμμάχους της στην Ευρώπη. Συσπείρωσε το κόμμα Vox πριν από τις ισπανικές εκλογές του Ιουλίου – «ήρθε η ώρα των πατριωτών», όπως είπε.

Την περασμένη εβδομάδα, συναντήθηκε με τον Ούγγρο ομόλογό της και σύμμαχό της, Βίκτορ Όρμπαν, στη Βουδαπέστη, όπου μίλησε για την υπεράσπιση της «παραδοσιακής» οικογένειας και του Θεού για χάρη της ανθρωπότητας.

«Σφυροκόπημα» της κυβέρνησης στα δικαιώματα

Στην πατρίδα της, ο κυβερνητικός συνασπισμός τής Μελόνι έχει περικόψει τα επιδόματα σε άτομα με χαμηλά εισοδήματα ή ανέργους, έχει θεσπίσει αυστηρούς κανόνες κατά των πλοίων διάσωσης των ΜΚΟ και των γονέων του ίδιου φύλου και έχει επεκτείνει την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας για να ποινικοποιήσει τους Ιταλούς που επιδιώκουν τη ρύθμιση αυτή στο εξωτερικό.

Η Luisa Rizzitelli, φεμινίστρια και LGBTQ+ ακτιβίστρια, δήλωσε ότι η «αλλαγή προσώπου» της Meloni παρέσυρε τους ανθρώπους να ξεχάσουν το πιο ακραίο παρελθόν της.

«Έχει έναν τρόπο να κάνει τα πράγματα πολύ έξυπνα, ακόμη και αν παραμένει πιστή στα φυσικά της ένστικτα», τόνισε η Rizzitelli, προσθέτοντας, όμως, πως «ο αντίκτυπος των πολιτικών της είναι επικίνδυνος, καθώς εξομαλύνει τα πράγματα. Το στυλ της έχει αλλάξει εντελώς, εμφανίζεται λιγότερο επιθετική και περισσότερο σαν μια ήπια δεξιά – αυτό της δίνει τη δύναμη να επηρεάζει την κοινή γνώμη για πολιτικές που είναι πραγματικά επικίνδυνες».

«Στην πραγματικότητα, είναι μια πολύ ακροδεξιά ηγέτιδα»

Ο Sandro Gozi, ευρωβουλευτής και πρώην υπουργός Ευρώπης της Ιταλίας, δήλωσε ότι η Μελόνι ήρθε στην εξουσία με δύο σημαντικές «σωσίβιες γραμμές».

Η πρώτη ήταν μια δομή του προϋπολογισμού, που είχε ως επί το πλείστον διαμορφωθεί από τον πρώην πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, η οποία ηρέμησε τις χρηματοπιστωτικές αγορές, τουλάχιστον για το 2023. Η δεύτερη ήταν η υποστήριξή της στην Ουκρανία, μια θέση που καθησύχασε τις ΗΠΑ, παρά τις διχογνωμίες για το θέμα με τους εταίρους της στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Επιπλέον, η Μελόνι πρέπει να βαδίσει προσεκτικά με τις Βρυξέλλες, για να διασφαλίσει ότι η Ιταλία θα λάβει τα δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ μετά την κρίση. Η Ιταλία εξασφάλισε το μεγαλύτερο μερίδιο του κονδυλίου το 2020, παρά τις έντονες αντιδράσεις των κρατών μελών της βόρειας Ευρώπης.

«Η Μελόνι είναι μία πολύ έξυπνη πολιτικός, αλλά και πολύ περήφανη. Χρειάζεται αναγνώριση στη διεθνή σκηνή, αλλά ενεργεί σαν παγκόσμιος ηγέτης μόνο όταν πρέπει. Αυτό είναι διακοσμητικό της βιτρίνας. Κάθε άλλη φορά δείχνει ποια πραγματικά είναι – μια ιδεολόγος πολύ ακροδεξιά ηγέτιδα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο ευρωβουλευτής Gozi.

Κέρδισε συμπάθειες στην κεντροαριστερά, αλλά ο κύκλος της «αγαπάει» ακροδεξιά

«Δίνει τον εαυτό της ολοκληρωτικά σε όλα»

Γεννημένη στη Ρώμη το 1977, η Μελόνι χάραξε την πολιτική της πορεία από την παραδοσιακά αριστερή, εργατική συνοικία Garbatella, όπου σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε στην πτέρυγα νεολαίας του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (MSI), ενός νεοφασιστικού κόμματος που ιδρύθηκε το 1946 από εναπομείναντες υποστηρικτές του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι.

Έγραψε στη βιογραφία της, «Io Sono Giorgia» (Είμαι η Τζόρτζια), ότι ενστικτωδώς την τράβηξε η ομάδα όπου βρήκε αλληλεγγύη σε μια στενή, αν και περιθωριοποιημένη, κοινότητα αγωνιστών, που συχνά απεικονίζονται ως κακοί ή βίαιοι και που αφιέρωναν όλο τους το χρόνο στην πολιτική, αντί να πηγαίνουν σε κλαμπ ή για ψώνια όπως οι συνομήλικοί τους.

Εκεί γνώρισε τον Nicola Procaccini, που σήμερα είναι ευρωβουλευτής των «Αδελφών της Ιταλίας» και αναπληρωτής της στο κόμμα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR).

«Δεν έχω γνωρίσει ποτέ κανέναν που να μελετάει τόσο σκληρά – την αποκαλούμε αστειευόμενοι… σπασίκλα», ανέφερε. «Δίνει τον εαυτό της ολοκληρωτικά σε όλα, υπάρχει πάντα μια αίσθηση σαν να είναι η νύχτα πριν από μια εξέταση που θα δώσει το πρωί. Αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας της. Είναι ένα άτομο που πατάει γερά στο έδαφος – ξεπερνάει μια πρόκληση, αλλά έχει πάντα επίγνωση των μεγαλύτερων προκλήσεων που έρχονται».

Κέρδισε συμπάθειες και στην κεντροαριστερά

Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της διακυβέρνησής της, η Μελόνι επαινέθηκε ακόμη και από έναν αριστερό αντίπαλό της, τον Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργό και πρώην ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος (PD), ο οποίος την χαρακτήρισε «καλύτερη από ό,τι αναμενόταν».

Ο Στέφανο Μπονατσίνι, πρόεδρος της περιφέρειας Εμίλια – Ρομάνα, επικρίθηκε από μέλη του PD, αφού αναγνώρισε στη Μελόνι ότι είναι «ικανή».

Ο Μπονατσίνι απέκτησε από πρώτο χέρι την εμπειρία της συνεργασίας με την Μελόνι, όταν η περιοχή του, μία από τις λίγες στην Ιταλία που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό αριστερή διακυβέρνηση, καταστράφηκε από πλημμύρες τον Μάιο. «Χτίσαμε μια πολύ ειλικρινή, εγκάρδια και, επιπλέον, σεβαστή σχέση», όπως είπε.

Και ενώ αναγνωρίζει την ηγετική ικανότητα της Μελόνι, είναι επιφυλακτικός για τη συνολική επάρκεια της κυβέρνησής της.

Επιπλέον, τα πρόσωπα του στενού της κύκλου προκαλούν ανησυχία. Πέρυσι, καθώς ακροβατούσε στα πρόθυρα της εξουσίας, η Μελόνι δήλωσε ότι το κόμμα της «παρέδωσε τον φασισμό στην ιστορία πριν από δεκαετίες».

Ο κύκλος της όμως συμπαθεί την ακροδεξιά

Ωστόσο, ο Φραντσέσκο Λολομπρίτζιντα, υπουργός Γεωργίας της Ιταλίας και γαμπρός της Μελόνι, κατηγορήθηκε φέτος για απόψεις περί υπεροχής των λευκών, όταν είπε ότι οι Ιταλοί κινδυνεύουν από «εθνοτική υποκατάσταση». Τα σχόλια έγιναν στο πλαίσιο μιας συζήτησης σχετικά με τη μετανάστευση και τη μείωση των γεννήσεων στην Ιταλία.

Ο Ignazio La Russa, πρόεδρος της Γερουσίας της Ιταλίας, είναι συλλέκτης φασιστικών κειμηλίων, ενώ πολλά άλλα στελέχη του κόμματος προέρχονται από την εποχή που η Μελόνι ήταν μαχήτρια της νεολαίας του MSI. Το λογότυπο των «Αδελφών της Ιταλίας», άλλωστε, περιλαμβάνει τη φασιστική τρίχρωμη φλόγα του MSI.

Οι δημοσιογράφοι που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση έχουν στοχοποιηθεί με νομικές ενέργειες. Η Μελόνι δεν έχει δώσει σχεδόν καμία συνέντευξη Τύπου από τις αρχές Μαρτίου, λίγες ημέρες αφότου τουλάχιστον 94 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ναυάγιο στα ανοικτά του Κάτρο της Καλαβρίας. Αντ’ αυτού, αποφεύγει τις «ανακρίσεις» των μέσων ενημέρωσης επικοινωνώντας κυρίως μέσω βίντεο.

Ικανή Μελόνι… ανίκανη διακυβέρνηση

Η Μελόνι ήρθε στην εξουσία υποσχόμενη να «σταματήσει την εισβολή» ανθρώπων μέσω ναυτικού αποκλεισμού στη Μεσόγειο. Αντ’ αυτού, ο αριθμός των ανθρώπων που έφτασαν στην Ιταλία υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2022. Είπε ότι δεν θα επιτρέψει στην Ιταλία να γίνει «το στρατόπεδο προσφύγων της Ευρώπης», μετά την αύξηση των αφίξεων στο νησί Λαμπεντούζα την περασμένη εβδομάδα.

Η επίφαση σταθερότητας της ιταλικής κυβέρνησης οφείλεται, εν μέρει, στο γεγονός ότι διαθέτει μεγάλη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, αλλά και στο γεγονός ότι η αντιπολίτευση είναι αδύναμη. Αλλά μέχρι στιγμής έχουν επιτευχθεί ελάχιστα αξιόλογα πράγματα.

Η κυβέρνηση αποτυγχάνει στις μεταναστευτικές της δεσμεύσεις. Η οικονομία επιβραδύνεται, ενώ τίποτα, λένε οι επικριτές της, δεν γίνεται για τη θέσπιση αλλαγών που θα οδηγούσαν σε ανάπτυξη.

Στις Βρυξέλλες επικρατεί έντονος σκεπτικισμός σχετικά με την ικανότητα της Ιταλίας να δαπανήσει με επάρκεια το μερίδιό της από το Ταμείο Αανάκαμψης του Covid.

Η κυβέρνηση δεν έχει σαφή στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, παρά το γεγονός ότι η Ιταλία είναι από τις πιο ευάλωτες στην Ευρώπη σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η επιστροφή μιας σκληροπυρηνικής, εθνικιστικής στάσης;

Σε μια ομιλία της το 2019, που έγινε viral, η Μελόνι «χτύπησε όλες τις νότες» του τότε πολιτικού της soundtrack. «Είμαι η Τζόρτζια, είμαι γυναίκα, είμαι μητέρα, είμαι Ιταλίδα, είμαι χριστιανή», φώναξε. «Δεν μπορείτε να μου το πάρετε αυτό».

Καθώς η προσοχή στρέφεται στις ευρωεκλογές του επόμενου έτους, μπορεί να δούμε μια επιστροφή αυτής της πολεμοχαρούς ρητορικής τους επόμενους μήνες. Η Μελόνι είναι πρόεδρος του ECR από το 2020, μια θέση που έχει χρησιμοποιήσει για να καλλιεργήσει μια πιο μετριοπαθή εικόνα, ακόμη και αν η ομάδα αποτελείται κυρίως από ακροδεξιούς εξτρεμιστές.

«Η Μελόνι παριστάνει την μετριοπαθή, αλλά κλείνει το μάτι σε εκείνους που δεν είναι καθόλου μετριοπαθείς», δήλωσε η Αλεσάντρα Λατέρζα, ιδιοκτήτρια του «Le Torri», ενός βιβλιοπωλείου στην Tor Bella Monaca, μια φτωχή συνοικία στα περίχωρα της Ρώμης.

Η Λατέρζα ζει υπό αστυνομική προστασία, αφού δέχτηκε καταιγισμό επιθετικών απειλών στο διαδίκτυο, επειδή αρνήθηκε να πουλήσει το βιβλίο της Τζόρτζια Μελόνι.

«Η Μελόνι δεν καταδίκασε ποτέ αυτή τη συμπεριφορά», δήλωσε η ίδια. «Αυτός είναι ο φόβος… Ενώ τα Αδέλφια της Ιταλίας θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που ζητάει η Ευρώπη από εμάς, θα κάνουν εκστρατεία με τρόπο που να επιτρέπει στους ανθρώπους να βγάλουν το μίσος τους – και αυτό είναι που τους βοηθάει να περάσουν».

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση Μελόνι απολαμβάνει μια μεγαλύτερη περίοδο χάριτος από ό,τι συνήθως, αλλά αυτό δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο, προειδοποιούν.