OSIRIS-REx: Πολύτιμο δείγμα αστεροειδή πέφτει από τον ουρανό στα χέρια της NASA

Την ερχόμενη Κυριακή, η NASA περιμένει παράδοση από την άλλη άκρη του Ηλιακού Συστήματος.

Έπειτα από ταξίδι επτά ετών και έξι δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, το σκάφος OSIRIS-REx πλησιάζει τη Γη για να απελευθερώσει μια κωνική κάψουλα που θα πέσει σε πεδίο βολής στη Γιούτα των δυτικών ΗΠΑ.

Μέσα της εκτιμάται ότι βρίσκονται περίπου 250 γραμμάρια σκόνης και βότσαλων από τον αστεροειδή Bennu, ποσότητα πολύ μεγαλύτερη από τα δείγματα που είχε φέρει η Ιαπωνία από δύο άλλους αστεροειδής.

Ο Bennu εκτιμάται ότι περιέχει οργανικά υλικά που δεν αποκλείεται να έπαιξαν ρόλο στην εμφάνιση ζωής στη Γη

Για τη NASA θα είναι η πρώτη φορά. Η ανάλυση των δειγμάτων αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για τον σχηματισμό των πλανητών και τα οργανικά υλικά στο Ηλιακό Σύστημα.

Η κάψουλα θα εισέλθει στη ατμόσφαιρα με ταχύτητα 43.000 χλμ ανά ώρα (NASA).

Χρονοκάψουλα

Οι περισσότεροι διαστημικοί βράχοι βρίσκονται στη λεγόμενη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία. Όχι όμως και ο Bennu, ένας κατάμαυρος βράχος με διάμετρο γύρω στα 500 μέτρα, ο οποίος που βαφτίστηκε προς τιμήν μιας αιγυπτιακής θεότητας.

Ανήκει στην κατηγορία των «κοντινών στη Γη αντικειμένων» και θεωρείται δυνητικά επικίνδυνος, με τη NASA να εκτιμά ότι υπάρχει 1 πιθανότητα στις 1.800 να χτυπήσει ο αστεροειδής τη Γη κάποια στιγμή τον 22^ο αιώνα, με τον κίνδυνο να μεγιστοποιείται στις 24 Σεπτεμβρίου 2182.

Ο Bennu εκτιμάται ότι ίσως είναι θραύσμα ενός μεγαλύτερου σώματος που σχηματίστηκε πριν από περίπου 4,5 δισ. χρόνια, όταν το Ηλιακό Σύστημα είχε ηλικία μόλις 10 εκατομμυρίων ετών.

Έκτοτε παραμένει ουσιαστικά αναλλοίωτος, κάτι σαν χρονοκάψουλα που ίσως κρύβει πολύτιμα στοιχεία για την εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος. Ο Bennu αποτελείται κυρίως από άνθρακα και πιστεύεται ότι περιέχει οργανικά υλικά που δεν αποκλείεται να έπαιξαν ρόλο στην εμφάνιση ζωής στη Γη.

Μέχρι πρόσφατα, το μόνο που μπορούσαν να κάνουν οι επιστήμονες για να μελετούν τη σύσταση των αστεροειδών ήταν να αναλύουν μετεωρίτες που πέφτουν στη Γη, οι οποίοι συχνά αλλοιώνονται κατά την κάθοδό τους στην ατμόσφαιρα.

Αυτό άλλαξε την περασμένη δεκαετία με τις ιαπωνικές αποστολές Hayabusa και Hayabusa2, οι οποίες έφεραν δείγματα από τους αστεροειδείς Itokawa και Ryugu.

Αντίγραφο της κάψουλας σε πρόβα της NASA για την περισυλλογή των δειγμάτων (NASA/Keegan Barber)

Μετεωρική κάθοδος

Το OSIRIS-REx -Rex, μια αποστολή κόστους 1 δισ. δολαρίων, εκτοξεύτηκε το 2016 και δύο χρόνια αργότερα έφτασε στον Bennu, γύρω από τον οποίο τέθηκε σε τροχιά για δύο χρόνια,

Τον Απρίλιο του 2019 χρησιμοποίησε μια «ηλεκτρική σκούπα» σε σχήμα ραβδιού για να ρουφήξει υλικό από τη μαύρη επιφάνεια.

Έκτοτε το σκάφος ταξιδεύει προς τη Γη, πριν συνεχίσει το ταξίδι για τον επόμενο αστεροειδή, τον αστεροειδή Apophis, ο οποίος επίσης θεωρείται δυνητικά επικίνδυνος.

Αν όλα πάνε καλά, η κωνική κάψουλα με τα δείγματα θα απελευθερωθεί από το σκάφος την Κυριακή στις 13.42 ώρα Ελλάδας σε απόσταση 100.000 χιλιάδων χιλιομέτρων από τη Γη. Η εντολή αποδέσμευσης θα σταλεί από το κέντρο ελέγχου της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed Martin στο Κολοράντο.

Τέσσερις ώρες αργότερα, η κάψουλα θα εισέλθει στη ατμόσφαιρα με ταχύτητα μετεωρίτη, περίπου 43.000 χιλιόμετρα ανά ώρα.

Αφού επιβραδυνθεί αρκετά από την αντίσταση της ατμόσφαιρας θα ανοίξει διαδοχικά δύο αλεξίπτωτα για να πέσει μαλακά στην έρημο της Γιούτα.

Στη συνέχεια θα μεταφερθεί με ελικόπτερο σε πρόχειρο εργαστήριο που στήθηκε σε μικρή απόσταση και στη συνέχεια θα μεταφερθεί σε Διαστημικό Κέντρο «Τζόνσον» της NASA στο Χιούστον.

Το εργαστήριο που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την ανάλυση των δειγμάτων βρίσκεται στο Κτήριο 31, στο οποίο kai φυλάσσονται τα δείγματα των αποστολών Apollo από τη Σελήνη.

Πιθανότατα θα χρειαστούν χρόνια για την ανάλυση των νέων δειγμάτων, τα οποία απαιτούν ειδικούς χειρισμούς για να αποφευχθεί επιμόλυνση με γήινο υλικό.

Αντίγραφο της κάψουλας έπεσε στη Γιούτα ως πρόβα για την επιχείρηση της Κυριακής (NASA/Keegan Barber)

Φθινόπωρο των Αστεροειδών

Η NASA γιορτάζει φέτος το «Φθινόπωρο των Αστεροειδών», καθώς εκτός από άφιξη των δειγμάτων του OSIRIS-Rex θα υπάρξουν εξελίξεις σε δύο άλλες αποστολές.

Για τις 5 Οκτωβρίου προγραμματίζεται η αναχώρηση του σκάφους Psyche («Ψυχή») με προορισμό τον ομώνυμο αστεροειδή, ο οποίος εκτιμάται ότι περιέχει μέταλλα αξίας δέκα εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ένα μήνα αργότερα, η αποστολή Lucy, η οποία εκτοξεύτηκε το 2021,  θα φτάσει τον πρώτο προορισμό της, τον αστεροειδή Dinkinesh στη Ζώνη των Αστεροειδών.

Στη συνέχεια θα εξερευνήσει τους λεγόμενους Τρωικούς Αστεροειδείς, οι οποίοι ακολουθούν τον Δία στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο.