Η Ισπανία στον «χορό» των αυτονομιστών

Η φετινή πορεία στη Βαρκελώνη υπέρ της  απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία έκρυβε μικρές «πικρές» αλήθειες…

Αν και αποτελεί παράδοση κάθε 11η Σεπτεμβρίου -επίσημη αργία στην αυτόνομη περιφέρεια στα βορειοανατολικά της χώρας, τιμής ένεκεν μιας μάχης στη διάρκεια του Πολέμου της Ισπανικής Διαδοχής, στις αρχές του 18ου αιώνα- δεν είχε αυτή τη φορά μέγα πλήθος και πάθος.

Ενώ λοιπόν το 2012 είχε συγκεντρώσει 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους, υπό το σύνθημα «Καταλονία, ένα νέο κράτος της Ευρώπης», φέτος η συμμετοχή έφτασε μετά βίας τα 115.000 άτομα, σύμφωνα με την αστυνομία.

Δεν ήταν η πρώτη χρονιά που η προσέλευση ήταν μειωμένη στις εκδηλώσεις για την Εθνική Ημέρα της Καταλονίας, γνωστή ως La Diada.

Από το 2017, μετά το παράνομο -όπως έκρινε το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας- δημοψήφισμα για ανεξαρτητοποίηση της περιφέρειας της Καταλονίας, η απήχηση του αποσχιστικού κινήματος έχει μειωθεί.

Στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του Καταλανικού Κέντρου για την Κοινή Γνώμη (CEO), τον περασμένο Ιούλιο, το 52% των ερωτηθέντων δήλωνε αντίθετο με την ανεξαρτητοποίηση της ισπανικής περιφέρειας.

Το 42% ήταν υπέρ. Ένα 6% δεν εξέφρασε γνώμη.

Πρόκειται για μια σταθερή τάση από το 2019, παρατήρησε ο διευθυντής του κέντρου, Τζόρντι Μούνιοζ.

Κάτι που αποτυπώθηκε και στις μετέπειτα κάλπες των πρόωρων εκλογών της 23ης Ιουλίου.

Τα δύο αυτονομιστικά κόμματα της Καταλονίας, το δεξιό Junts και το κεντροαριστερό ERC, συγκέντρωσαν το 28,1% των ψήφων, εκλέγοντας καθένα από επτά βουλευτές.

Σε σύνολο, είναι εννιά λιγότεροι από όσους είχαν στην προηγούμενη σύνθεση του σώματος.

Παρ’ όλα αυτά, είναι ακριβώς αυτοί οι 14 βουλευτές -σε σύνολο 350 στην ομοσπονδιακή Βουλή στη Μαδρίτη- που θα καθορίσουν μέσα στο επόμενο διάστημα την τύχη της Ισπανίας.

Για την ακρίβεια εάν και ποιόν επόμενο πρωθυπουργό θα αποκτήσει η χώρα ή εάν αντίθετα θα οδηγηθεί και πάλι σε εκλογές…

Στιγμιότυπο από τη φετινή πορεία για την Εθνική Ημέρα Καταλονίας

«Σκληρό πόκερ»

Η Ισπανία βρήκε από τις κάλπες του Ιουλίου διχασμένη και χωρίς ξεκάθαρο νικητή.

Υπό τον Αλμπέρτο Νιούνεθ Φεϊχόο, το δεξιό Λαϊκό Κόμμα κατήγαγε πύρρειο νίκη.

Ήρθε πρώτο σε ψήφους, χωρίς όμως να μπορεί να σχηματίσει μόνο του κυβέρνηση.

Ο ακροδεξιός οιονεί εταίρος του, το κόμμα Vox, είδε τα ποσοστά του να μειώνονται, αδυνατώντας να κλείσει την «ψαλίδα».

Ως μπλοκ -με την υποστήριξη μικρότερων κομμάτων- υπολείπονται τριών εδρών από τις 176 που απαιτούνται για την αυτοδυναμία.

Η συμμαχία των Σοσιαλιστών του νυν υπηρεσιακού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ με το αριστερό κόμμα Sumar της Γιολάντα Ντίαθ συγκεντρώνει 170 έδρες, με τη στήριξη του ERC και δύο εθνικιστικών κομμάτων των Βάσκων.

Υπό αυτό το πρίσμα, η στήριξη των 7 βουλευτών του καταλανικού Junts είναι κρίσιμη για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Σε μια ειρωνεία της τύχης, κομβικός είναι ο ρόλος του ο Κάρλες Πουτζντεμόν.

Ο ιδρυτής του Junts, πρώην επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας και νυν ευρωβουλευτής δεν βρίσκεται καν επί ισπανικού εδάφους.

Ζει αυτοεξόριστος στο Βέλγιο, καταζητούμενος στη Μαδρίτη για την αποτυχημένη απόπειρα απόσχισης το 2017, που βύθισε τη Ισπανία σε συνταγματική κρίση.

Τώρα ο ίδιος «φλερτάρει» με μια νέα, καθώς θέτει σκληρούς όρους για μια πολιτική σύμπραξη του Junts.

Ο Φεϊχόο τους έχει χαρακτηρίσει «πολιτικό εκβιασμό».

Στο «κάδρο» παραμένει ο Σάντσεθ.

Ως προϋπόθεση για την έναρξη συνομιλιών, ο Πουτζντεμόν αξιώνει τη χορήγηση γενικής αμνηστίας, με νόμο, σε όλους όσοι έχουν ήδη καταδικαστεί ή διώκονται για το παράνομο δημοψήφισμα υπέρ της ανεξαρτησίας το 2017.

Ζητά αναγνώριση και σεβασμό της «δημοκρατικής νομιμότητας» του κινήματος ανεξαρτησίας της Καταλονίας και τη δημιουργία ενός «μηχανισμού επαλήθευσης» μελλοντικών πολιτικών συμφωνιών με τη Μαδρίτη.

«Είμαστε προετοιμασμένοι για εκλογές αλλά και για διαπραγματεύσεις που θα μπορούσαν να τελειώσουν με μια ιστορική συμφωνία», διεμήνυσε από τις Βρυξέλλες.

Δεν έθεσε ωστόσο τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος ως όρο των συνομιλιών.

Ο Κάρλες Πουτζντεμόν

Οι ελιγμοί του Σάντσεθ

Έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από τότε που η Ισπανία έδωσε αμνηστία με πολιτικό χαρακτήρα.

Ήταν το 1977, στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, έπειτα από τα «πέτρινα» χρόνια της δικτατορίας Φράνκο.

Όμως το τότε με το τώρα απέχει παρασάγγας, χρονικά και πολιτικά.

Το δε ισπανικό Σύνταγμα του 1978 αφήνει το τοπίο «θολό», χωρίς σαφή αναφορά σε έναν αντίστοιχο «γρίφο».

Κοινοβουλευτική έκθεση του 2021 είχε χαρακτηρίσει αντισυνταγματική την χορήγηση γενικής αμνηστίας στους αποσχιστές Καταλανούς.

Ήταν την ίδια χρονιά που ο Σάντσεθ είχε δώσει χάρη σε εννέα στελέχη τους, που είχαν καταδικαστεί για το χαοτικό δημοψήφισμα του 2017.

Ο ίδιος έχει αποκλείσει στο πρόσφατο παρελθόν το ενδεχόμενο χορήγησης αμνηστίας.

Μέσω ωστόσο της αριστερής εταίρου του, Γιολάντα Ντίαθ, βρίσκεται πλέον σε διαπραγματεύσεις με τον Πουτζντεμόν.

Δεν έχει απαντήσει ξεκάθαρα στους όρους του, που προκαλούν οξείες αντιδράσεις ακόμη και στο εσωτερικό των Σοσιαλιστών.

Στην παρούσα φάση, δείχνει να ροκανίζει χρόνο, κινούμενος διερευνητικά.

Στο «ζύγι» μπαίνουν το πολιτικό κόστος, οι δημοσκοπήσεις σε περίπτωση προκήρυξης νέων εκλογών και το ενδεχόμενο ανόδου της Ακροδεξιάς στην εξουσία, «αγκαζέ» με τον Φεϊχόο.

Ρίχνοντας «γέφυρες», οι Σοσιαλιστές και το Sumar ανακοίνωσαν ότι θα βοηθήσουν το Junts και το ERC να σχηματίσουν κοινοβουλευτικές ομάδες, «δανείζοντας» δικούς τους βουλευτές που εκλέχθηκαν στην Καταλονία.

Η δε πρόσφατη εκλογή της σοσιαλίστριας Φρανθίνα Αρμενγκόλ στην προεδρία της νέας Βουλής, με τη στήριξη του Junts, αποτέλεσε για τον Σάντσεθ μια πρώτη πολιτική νίκη.

Η επιλογή της ήταν ένα «κλείσιμο του ματιού» στους αυτονομιστές, δεδομένου ότι η Αρμενγκόλ κυβερνούσε μέχρι πρότινος μαζί με εθνικιστικά κόμματα στην περιφέρεια των Βαλεαρίδων Νήσων.

Η ίδια προώθησε ήδη τη χρήση εφεξής στην ισπανική Βουλή των επίσημων γλωσσών της Καταλονίας, της Γαλικίας και της Χώρας των Βάσκων.

Η δέσμευση πάντως του Σάντσεθ να τις καταστήσει επίσημες γλώσσες και γλώσσες εργασίας στην ΕΕ, μεσούσης της εξάμηνης προεδρίας της Ισπανίας, προσκρούει σε αντιδράσεις.

Τα διλήμματα αυξάνονται για τον Πέδρο Σάντσεθ

Αντίστροφη μέτρηση

Προσώρας τα βλέμματα όλων στρέφονται στις 26 και 27 του μήνα.

Ως εντολοδόχος πρωθυπουργός, ο Φεϊχόο δεν έχει πιθανότητες να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης με απόλυτη πλειοψηφία στην πρώτη ψηφοφορία.

Θεωρείται ωστόσο απίθανο να εξασφαλίσει έστω και την απλή πλειοψηφία στη δεύτερη, με αποχή των εθνικιστικών κομμάτων.

Τη σιωπηρή στήριξή τους καθιστoύν σχεδόν απαγορευτική διάφοροι παράγοντες.

Η σύμπραξη του Φεϊχόo με το ακροδεξιό Vox.

Η διακήρυξή του ότι θα φτάσει μέχρι και το Ανώτατο Δικαστήριο για να ακυρώσει τυχόν νόμο περί αμνηστίας.

Επίσης το σόου πολιτικής πόλωσης που στήνουν αυτό το Σαββατοκύριακο και στις αρχές Οκτωβρίου το Λαϊκό Κόμμα και το Vox, με πρώιμες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Μαδρίτη και στην ίδια τη Βαρκελώνη.

Ο χρόνος εν τω μεταξύ θα έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα για τον Σάντσεθ, που αναμένεται να πάρει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Φελίπε.

Η διορία του θα είναι μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

Εάν δεν τα καταφέρει, η Ισπανία θα οδηγηθεί ξανά σε εκλογές, εντός του Ιανουαρίου.

Προσώρας κρατά ακόμη κλειστά τα «χαρτιά» του, «ποντάροντας» και στην πολιτική φθορά του Φεϊχόο.

Σε μια σιβυλλική δήλωση, πάντως, τόνισε τις προάλλες ότι έχει έρθει η ώρα να «γυρίσει σελίδα» στην πολιτική σύγκρουση με την Καταλονία.

Η κατάσταση στην τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης σκιαγραφείται από πολλούς ως «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα».

Το ενδεχόμενο νέων εκλογών και ανόδου των επιγόνων του Φράνκο, ήτοι του Vox, στην εξουσία είναι εφιαλτικό και για την Ισπανία, και για την Ευρώπη, παραμονές των ευρωεκλογών του Ιουνίου.

Παράλληλα εκφράζονται φόβοι ότι τυχόν σημαντικές παραχωρήσεις στους Καταλανούς αποσχιστές θα ενισχύσουν εκ νέου τα αυτονομιστικά κινήματα στην Ισπανία, ενόψει των περιφερειακών εκλογών του 2025.

Τυχόν χορήγηση αμνηστίας, προειδοποίησε με άρθρο του στην κεντροαριστερή εφημερίδα El País ο ιδρυτής και πρώην εκδότης της, Χουάν Λουίς Θεμπριάν, θα μπορούσε να «σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της δημοκρατίας μας».