Πολυκατοικίες χτισμένες πάνω σε… ρέματα!

Τρία είναι τουλάχιστον τα σημεία σε γειτονιές της Αθήνας με ανοιχτά ρέματα, τα οποία εντοπίζει η ομάδα «Γεωμυθική» να περνούν κάτω από πολυκατοικίες, απειλώντας άμεσα τους κατοίκους και τις περιουσίες τους, τόσο εξαιτίας της αναπόφευκτης διάβρωσης των υλικών κατασκευής των κτισμάτων που βρίσκονται ακριβώς από πάνω όσο και λόγω αυξημένου κινδύνου πλημμυρικών φαινομένων, σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, που θα αντιμετωπίσει ολόκληρη η γύρω περιοχή από την υπερχείλιση των ρεμάτων.

Στο κανάλι της ομάδας (η οποία συστάθηκε το 2006 με στόχο, μεταξύ άλλων, την τεκμηρίωση τοπογραφίας γεωγραφικών περιοχών και υδάτινων ρευμάτων σε διάφορες χρονικές περιόδους) στο Youtube, ένα από τα μέλη της, ο 42χρονος αγρονόμος και τοπογράφος – μηχανικός Δημήτρης Θεοδοσόπουλος – που συνόδευσε «ΤΑ ΝΕΑ» σε αυτοψία στο μεγαλύτερο, κάτω από πολυκατοικία, ανοιχτό ρέμα μήκους 200 μέτρων, το οποίο διατρέχει 3 οικοδομικά τετράγωνα στο Πολύγωνο και επηρεάζει τουλάχιστον 20 κατοικίες  – καταγράφεται να πραγματοποιεί οδοιπορικά σε αντίστοιχα ανοιχτά ρέματα σε Ριζούπολη και Ιλιον. Οπως σημειώνει ο ίδιος, πρόκειται για καταστάσεις που η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία.

«Υπάρχει ένα ρέμα που εντάσσεται στο δίκτυο του Αγίου Στυλιανού και πιο κάτω ενώνεται με τον περίφημο Κυκλοβόρο. Ολα αυτά τα νερά καταλήγουν στην οδό Μάρνη. Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι έχουν αφήσει το ρέμα ανοιχτό να περνά κάτω από πολυκατοικίες, μέσα από ακάλυπτους, μπροστά από αυλές και πόρτες σπιτιών»

Παλιό ρέμα έγινε δρόμος

Ξεκινώντας από το Ιλιον και την αρχή της οδού Ξάνθου, στην οποία παρατηρούνται συχνά πλημμυρικά φαινόμενα, για να φτάσει στο τέρμα της που καταλήγει στο Περιστέρι, ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος δείχνει στους ακολούθους του φρεάτια που δεν επαρκούν για τη συλλογή ομβρίων υδάτων. Οπως εξηγεί ο ίδιος, πρόκειται για παλιό ρέμα που έγινε δρόμος χωρίς τις αντίστοιχες αντιπλημμυρικές μελέτες με αποτέλεσμα όλα τα νερά της γειτονιάς να καταλήγουν στην οδό Φιλιππιάδος.

Εκεί, κάτω από ένα διώροφο, υπάρχει υπόγειο τεχνικό έργο από όπου περνά το νερό, το οποίο εκβάλλει στην οδό Φιγαλείας, εκεί όπου ενώνεται με την οδό Χίου. Ακόμα ένα σημείο με ανοιχτό ρέμα (το οποίο καταλήγει στον Ποδονίφτη) κάτω από τριώροφη πολυκατοικία, παρουσιάζει η ομάδα του 42χρονου στη Ριζούπολη. Εκεί, με σημείο εκκίνησης τον Προφήτη Ηλία και κατηφορίζοντας επί του εξαφανισμένου πλέον ρέματος της Θερμίδας, ακολουθώντας τον πεζόδρομο της Λάρνεως, στη συμβολή με την οδό Ταναΐδος, υπάρχει υπερυψωμένος αγωγός κάτω από πολυκατοικία για να περνούν νερά τα οποία καταλήγουν στο Πάρκο Θερμίδας όπου βρίσκεται και το 22ο Λύκειο Αθηνών.

Ξεπερνά τη λογική

«Υπάρχει ένα ρέμα που εντάσσεται στο δίκτυο του Αγίου Στυλιανού και πιο κάτω ενώνεται με τον περίφημο Κυκλοβόρο. Ολα αυτά τα νερά καταλήγουν στην οδό Μάρνη. Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι έχουν αφήσει το ρέμα ανοιχτό να περνά κάτω από πολυκατοικίες, μέσα από ακάλυπτους, μπροστά από αυλές και πόρτες σπιτιών», αναφέρει ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος καθώς βηματίζουμε προς τον κάθετο στην οδό Μπαταριά πεζόδρομο, στο Πολύγωνο, από όπου ξεκινά το ανοιχτό ρέμα, μήκους 200 μέτρων, κάτω από τα θεμέλια μιας πολυκατοικίας. «Εχουν αφήσει τα θεμέλια στον αέρα για να περνά το ρέμα από κάτω. Εδώ είναι η πιλοτή που έφτιαξε ο μηχανικός και από πάνω μένουν άνθρωποι. Στην «κοιλιά» του πρώτου ορόφου έχει φύγει το τσιμέντο και το έχουν μπαλώσει με ξύλα», λέει φωτίζοντας πάνω από τα κεφάλια μας με τον φακό, σε μια ατμόσφαιρα πνιγηρή, με τα κουνούπια να κατακλύζουν το οπτικό μας πεδίο. Ακριβώς από πίσω κι ένα επίπεδο πάνω, ο δρόμος. «Εδώ μαζεύονται τα νερά από όλους τους πάνω δρόμους και περνούν κάτω από το συγκεκριμένο σπίτι. Είναι κάτι που ξεπερνά τη λογική. Υπάρχουν περίπου 10 περιπτώσεις τέτοιες στην Αθήνα, σε Χαϊδάρι, Καματερό, Πετρούπολη, Αγία Βαρβάρα, αλλά αυτή εδώ στο Πολύγωνο είναι μακράν η πιο εντυπωσιακή γιατί δεν μιλάμε για μια πολυκατοικία αλλά για τρία οικοδομικά τετράγωνα», εξηγεί ο ίδιος.

Απορείς πώς πήραν άδεια

Βγαίνοντας από το ρέμα, μια σειρά κάγκελα μπροστά από ένα αγωγό – ο οποίος περνά υπογείως για να βγει πάλι στην επιφάνεια στο επόμενο οικοδομικό τετράγωνο – έχουν τον ρόλο της συγκράτησης φερτών υλικών. «Αν κατεβάσει πολύ νερό, υπάρχει πρόβλημα επικινδυνότητας για το κτίριο. Είναι να απορείς πώς πήραν άδεια, αν πήραν, και με ποια λογική κτίστηκε έτσι. Αυτό πρέπει να μας το απαντήσει η Πολεοδομία», σχολιάζει πριν συνεχίσουμε το κατηφορικό οδοιπορικό μας προς το τέρμα του ανοιχτού ρέματος, ανάμεσα από παρατημένα στο έδαφος κλαδιά, προϊόν πρόσφατου κλαδέματος από τα γύρω δέντρα.

Παρακάτω, το ανοιχτό ρέμα συνεχίζει την πορεία του δίπλα από αυλές σπιτιών. «Εδώ υπάρχει πλημμυρικός κίνδυνος γιατί είμαστε σε μία γούβα. Αν βουλώσει αυτός ο σωλήνας, τα νερά θα μπουν στα σπίτια. Βλέπετε πόσο έντονη είναι η κατηφόρα. Ολο το νερό θα πέσει με ορμή. Μιλάμε για κόκκινη ζώνη από πλευράς πλημμυρικού κινδύνου. Κι οι αυλές των σπιτιών είναι δύο μέτρα κάτω από το ρέμα. Εδώ η γειτονιά δεν είναι αν θα πλημμυρίσει, το θέμα είναι το πότε. Και θα συμπαρασύρει το νερό και φερτά υλικά και παρκαρισμένα αμάξια», σχολιάζει. Στο επόμενο οικοδομικό τετράγωνο, το ρέμα συνεχίζει κάτω από μια πολυκατοικία που είναι κατά το ήμισυ στον αέρα. «Το πιο εντυπωσιακό είναι πώς τελειώνει όλο αυτό. Εμείς που έχουμε δει τα πάντα, με αυτό εδώ μας έπεσε το σαγόνι. Και αναδεικνύουμε αυτά τα θέματα γιατί ξέρουμε ότι οι πλημμύρες είναι φυσικό φαινόμενο, όμως οι καταστροφικές συνέπειες έχουν να κάνουν με τις ανθρώπινες επεμβάσεις», αναφέρει και, διασχίζοντας το τελευταίο υπόγειο κομμάτι του ανοιχτού ρέματος, φτάνουμε μπροστά στον άκρον άωτον του παραλογισμού. «Δείτε», λέει ο 42χρονος. «Τελειώνει εδώ στα κάγκελα. Εχει μαζέψει όλο αυτό το νερό και μαζί με τα φερτά υλικά τερματίζει εκεί, σε αυτόν τον μικρό σωλήνα. Δεν χρειάζεται να είσαι μηχανικός για να καταλάβεις ότι εδώ είναι θέμα χρόνου το πότε θα πλημμυρίσουν. Θα έρθει όλο αυτό το νερό για να περάσει από ένα χωνί 40 πόντων. Εμείς, μόλις το είδαμε, είπαμε, «ΟΚ, εδώ η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά»».

«Βασική αιτία των προβλημάτων οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει εδώ και δεκαετίες»

Εχοντας λάβει γνώση του οπτικού υλικού από την αυτοψία που πραγματοποίησαν «ΤΑ ΝΕΑ» στο Πολύγωνο, ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ, ειδικός στη Διαχείριση, Εκμετάλλευση και Προστασία Υδροφορέων, Ανδρέας Καλλιώρας σημειώνει σχετικά: «Το λεκανοπέδιο της Αττικής αποτελεί μια περιοχή με ένα αρκετά πυκνό υδρογραφικό δίκτυο, εξαιτίας των έντονων μορφολογικών της χαρακτηριστικών. Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου οι ανθρώπινες παρεμβάσεις που έχουν γίνει εδώ και δεκαετίες είναι η βασική αιτία των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η περιοχή και όχι οι υδροκλιματικές συνθήκες. Πρόκειται για ένα υδρογραφικό δίκτυο ιδιαίτερα καταπονημένο εξαιτίας της έντονης αστικοποίησης, με ελλιπή σχεδιασμό όσον αφορά τις επιπτώσεις που έχει αυτό στους επιφανειακούς, υδατικούς πόρους. Υπογειοποιήσεις, εγκιβωτισμοί και καταπατήσεις, είναι τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν ένα μωσαϊκό ευάλωτων περιοχών όσον αφορά ενδεχόμενες πλημμύρες εξαιτίας έντονων – όχι απαραίτητα ακραίων – καιρικών φαινομένων. Τα προβλήματα αυτά αφορούν υποδομές διαφορετικής κλίμακας, από πεζοδρόμια, οδικό δίκτυο κ.ά. έως κατοικίες που μπορεί να πληγούν ανά πάσα στιγμή».