ΗΠΑ: Πώς η γεροντοκρατία απειλεί την δημοκρατία

Ένα από τα μείζονα θέματα στην αμερικανική πολιτική σκηνή είναι η γήρανση της πολιτικής ηγεσίας. Αρχής γενομένης από τον αμερικανό πρόεδρο, στις Ηνωμένες Πολιτείες κυριαρχούν ιδιαίτερα ηλικιωμένοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι, γεγονός που καθιστά τους βουλευτές, ένα από τα πιο ηλικιωμένα επαγγέλματα της χώρας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με άρθρο των New York Times, η τάση αυτή έχει προκαλέσει εκκλήσεις για την θέσπιση ανώτατων ορίων θητείας, υποχρεωτική συνταξιοδότηση, ακόμη και υποχρεωτικές εξετάσεις διανοητικής επάρκειας για όσους είναι άνω των 75 ετών. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Τζον Τζέιμς εισήγαγε νομοθεσία που θα απαγορεύει σε όσους είναι άνω των 75 ετών, να θέσουν υποψηφιότητα, κατά την διάρκεια της θητείας του για πρόεδρος, αντιπρόεδρος ή μέλος του Κογκρέσου.

Το παράδειγμα της Πελόζι

Όταν η Νάνσι Πελόζι ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει άλλη μια θητεία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η είδηση αντιμετωπίστηκε με μεγάλη δυσπιστία. Αν και ορισμένοι Δημοκρατικοί απολαμβάνουν την προοπτική να εργαστούν για δύο ακόμη χρόνια με μια έμπειρη πολιτική προσωπικότητα, όπως η πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, άλλοι πολιτικοί παράγοντες ήταν λιγότερο ενθουσιασμένοι.

Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η επίτιμη πρόεδρος, όπως είναι πλέον γνωστή η Pelosi, θα είναι 84 ετών όταν θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές στις ΗΠΑ και η απόφασή της έρχεται σε μια εποχή που η γήρανση των υποψηφίων έχει γίνει μείζον θέμα στην αμερικανική πολιτική.

Ιδιαίτερα αυξημένη η μέση ηλικία στο Κογκρέσο

Μη αντιπροσωπευτική δημοκρατία

Η δήλωση της Πελόζι και η αναμενόμενη αντίδραση του κοινού ήταν αυτό που πυροδότησε ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την γεροντοκρατία στις ΗΠΑ. Η ανακοίνωση αυτή, από ένα μέλος που εξελέγη για πρώτη φορά το 1987, ενισχύει τις ανησυχίες για την υγεία των ηλικιωμένων γερουσιαστών, μεταξύ των οποίων ο Ρεπουμπλικανός Μιτς Μακόνελ, 81 ετών, και η 90χρονη γερουσιαστής της Καλιφόρνιας Νταϊάν Φάινστιν.

Ο ογδοντάχρονος Μακόνελ πάγωσε πρόσφατα δύο φορές κατά την διάρκεια της ομιλίας του, γεγονός που προκάλεσε διαβούλευση με έναν γιατρό του Κογκρέσου και τη «νευρολογική ομάδα» του γερουσιαστή.

Η Φάινσταϊν, το γηραιότερο μέλος της αίθουσας, πήρε παρατεταμένη άδεια απουσίας φέτος μετά από μια κρίση έρπη ζωστήρα. Ως αποτέλεσμα, δυσκόλεψε τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι διαθέτουν μια ισχνή πλειοψηφία στη Γερουσία, να προωθήσουν διορισμούς και νομοθεσία. Αν και η Φάινσταϊν θα παραιτηθεί το 2024, έχει αντισταθεί στις εκκλήσεις να αποσυρθεί νωρίτερα, εν μέσω μακροχρόνιων ανησυχιών για τη μνήμη της.

Οι ανησυχίες για την υγεία του έχουν επίσης ταλαιπωρήσει τον Τζο Μπάιντεν, τον γηραιότερο πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ, ο οποίος στα 80 του χρόνια διεκδικεί την επανεκλογή του σε μια πιθανή ρεβάνς με τον επικρατέστερο Ρεπουμπλικανό Ντόναλντ Τραμπ, 77 ετών. Και οι δύο άνδρες έχουν προτρέπεται από τον πρώην υποψήφιο πρόεδρο Μιτ Ρόμνεϊ, 76 ετών, να «κάνουν στην άκρη» και να δώσουν χώρο στην επόμενη γενιά.

Διττή η ανησυχία για την γεροντοκρατία

Ωστόσο, η ανησυχία για τη γεροντοκρατία της Αμερικής είναι διττή: η μία πλευρά είναι η φυσική κατάσταση και η διανοητική επάρκεια. Όμως μια πολιτική τάξη στην οποία κυριαρχούν ηλικιωμένοι έχει και άλλες συνέπειες.

Παρόμοια με άλλες μειονοτικές ομάδες, η σοβαρή υποεκπροσώπηση των νέων σημαίνει πιθανώς ότι τα συμφέροντά τους δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, υποστηρίζουν οι κοινωνικοί επιστήμονες, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει στην πολιτική απάθεια μεταξύ των νέων. Τα νομοθετικά σώματα θα πρέπει «να μοιάζουν κάπως με τον πληθυσμό για να λαμβάνουν αποφάσεις που μοιάζουν με αυτό που θέλει ο συνολικός πληθυσμός», λέει ο Stockemer.

Στις ΗΠΑ, ωστόσο, η μέση ηλικία, τόσο της Γερουσίας, όσο και της Βουλής των Αντιπροσώπων έχει γενικά αυξηθεί από τις αρχές του αιώνα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη Γερμανία, όπου η διάμεση ηλικία της Μπούντεσταγκ έχει μειωθεί από το 2013, αν και οι τάσεις παρέμειναν λίγο πολύ σταθερές τα τελευταία χρόνια στα κάτω σώματα των βρετανικών και γαλλικών κοινοβουλίων, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οτάβα.

Αυξάνεται η μέση ηλικία στο Κογκρέσο

Ο μέσος όρος των ηλικιών της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, είναι αρκετά μεγαλύτερος από τους αντίστοιχους των άλλων χωρών της G7 και της Ρωσίας, με μέσο όρο ηλικίας τα 58 έτη. Στη Γερουσία, ο μέσος όρος εκτοξεύεται στα 65 έτη, πράγμα που σημαίνει ότι οι μισοί γερουσιαστές βρίσκονται ή έχουν ξεπεράσει την ηλικία που συχνά συνδέεται με τη συνταξιοδότηση.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηλικίες αυτές υπολογίζονται σε σχέση με την έναρξη των συνόδων του Κογκρέσου, οι εν ενεργεία γερουσιαστές θα είναι ακόμη μεγαλύτεροι όταν ολοκληρώσουν τη θητεία τους. Με μόνο το 7% περίπου του Κογκρέσου να είναι κάτω των 40 ετών, αυτό μπορεί να μην αποτελεί καλό οιωνό για την εκπροσώπηση και την ψήφιση νόμων για θέματα που ενδιαφέρουν τους νέους Αμερικανούς, όπως η μεγαλύτερη δράση για το κλίμα.

Οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι συμπεριφέρονται διαφορετικά κατά τη διάρκεια των νομοθετικών συζητήσεων ανάλογα με την ηλικία τους και «πιθανότατα και κατά την εφαρμογή της πολιτικής», λέει ο Jon Fiva, καθηγητής της Νορβηγικής Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων, ο οποίος έχει μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο η ηλικία, το φύλο, το ταξικό υπόβαθρο και η εκπροσώπηση μεταξύ πόλης και υπαίθρου επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις.

Μάχη των αιώνων

Η ηλικία αναδεικνύεται σε νέα πολιτική διαχωριστική γραμμή που μπορεί μερικές φορές να ξεπεράσει ακόμη και την κομματική πίστη. Μια έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Ρεπουμπλικανοί της γενιάς Z αποκλίνουν από τους μεγαλύτερους σε ηλικία ομολόγους τους και σε άλλα θέματα, όπως η αναγνώριση της φυλετικής αδικίας και η προτίμηση σε μεγαλύτερη κυβερνητική συμμετοχή για την επίλυση ζητημάτων αντί να τα αφήνουν στις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες.

Αν και το χάσμα μεταξύ της ηλικίας των νομοθετών και του γενικού πληθυσμού είναι ιδιαίτερα έντονο στις ΗΠΑ, η υποεκπροσώπηση των νέων στη χάραξη πολιτικής αποτελεί ζήτημα παγκοσμίως. Σύμφωνα με νέα στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης, ενός διεθνούς οργανισμού εθνικών κοινοβουλίων, μόλις το 2,8% των νομοθετών παγκοσμίως είναι κάτω των 30 ετών. Συγκριτικά, περίπου το 18% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι μεταξύ 18 και 29 ετών.

Πολλές προκλήσεις εμποδίζουν τους νεότερους επίδοξους νομοθέτες να εισέλθουν στο αξίωμα: η έλλειψη πολιτικών διασυνδέσεων και επιδοκιμασιών, η περιορισμένη δύναμη συγκέντρωσης κεφαλαίων και οι θεσμοθετημένοι περιορισμοί ελάχιστης ηλικίας. Για να βοηθήσουν τους νέους να ξεπεράσουν αυτά τα εμπόδια, ομάδες όπως το Run for Something εμφανίστηκαν πρόσφατα για να προσφέρουν εκπαίδευση, καθοδήγηση και χρηματοδότηση.

Υποχωρούν τα ποσοστά δημοτικότητας του Μπάιντεν λόγω ηλικίας

Σε δημοσκοπήσεις του A.P.-norc Center, της Wall Street Journal και του CNN, πάνω από το εβδομήντα τοις εκατό των ερωτηθέντων πρότειναν ότι ο Μπάιντεν είναι πολύ μεγάλος για να είναι αποτελεσματικός σε μια δεύτερη θητεία.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του CBS News/YouGov που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, μόνο το τριάντα τέσσερα τοις εκατό των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων πιστεύει ότι ο Μπάιντεν θα ολοκλήρωνε μια δεύτερη θητεία- το ποσοστό για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είναι μόλις τρία χρόνια νεότερος, είναι πενήντα πέντε τοις εκατό.