Οι θεωρίες των άκρων

Το βίντεο είναι σοκαριστικό. Το πηγαίνεις πίσω – μπρος για να βεβαιωθείς ότι έτσι έγινε, δεν πρόκειται για μοντάζ ούτε για κάτι που δεν καλοβλέπεις. Συνέβη στην Ιρλανδία ύστερα από επιδείξεις ενόργανης γυμναστικής στις οποίες συμμετείχαν κορίτσια όχι μεγαλύτερα από δώδεκα ετών. Παιδιά δηλαδή.

Στο τέλος, κάποια κυρία βραβεύει συμβολικά όλα τα κορίτσια που συμμετείχαν με κάτι σαν παράσημο. Εκείνα στέκονται στη σειρά, χαρούμενα, χαμογελαστά, με τα πλουμιστά ρούχα του αθλήματός τους, για κάποια από αυτά μπορεί να είναι και η πρώτη βράβευση της ζωής τους. Η κυρία περνάει τα μετάλλια στον λαιμό τους, τα κοριτσάκια είναι ακόμη πιο χαρούμενα, τα περιεργάζονται, τα δείχνει το ένα στο άλλο.

Μέχρι που προσπερνά ένα παιδί, χωρίς λόγο, χωρίς να σταθεί κάπως μπροστά του, να του εξηγήσει κάτι. Σαν να ήταν αόρατο. Το προσπερνά και συνεχίζει με το επόμενο σαν μη συνέβη τίποτα. Εκείνο κοιτάζει αριστερά – δεξιά, δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει, το ίδιο απορούν και οι συναθλήτριές του.

Ενα μικρό παιδί απογοητευμένο, να προσπαθεί να συγκρατήσει τα δάκρυά του και τα άλλα, αμήχανα γύρω του, να μην ξέρουν πώς να το παρηγορήσουν. Δεν υπάρχει πια γιορτή. Και το κοριτσάκι, βεβαίως, δεν ήταν αόρατο. Απλώς ήταν μαύρο… Η Ρόζα Μπαρκς, η Αφροαμερικανίδα που φυλακίστηκε επειδή δεν έδωσε τη θέση της στο λεωφορείο σε κάποιον λευκό, είναι εδώ. Ερχεται τσιφ από το 1955 κι ας νομίζουμε ότι μέσα σε αυτά τα εβδομήντα, σχεδόν, χρόνια έχουν αλλάξει πολλά.

Το όνομα του κοριτσιού από την Ιρλανδία, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα το μάθουμε ποτέ. Ξέρουμε όμως το όνομα της Zyahna Bryant η οποία είναι ακτιβίστρια από τα πρώιμα χρόνια της εφηβείας της και ηγετικό μέλος του κινήματος Black Lives Matter. Πριν από αρκετούς μήνες κατήγγειλε τη λευκή φοιτήτρια Morgan Bettinger για ακραία ρατσιστικά σχόλια. Η Morgan έπεσε στα δόντια τα διαδικτυακής κουλτούρας της ακύρωσης. Εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο στο οποίο φοιτούσε, οι δικοί της άνθρωποι λένε ότι καταστράφηκε η ζωή της.

Τότε η Zyahna ψέλλισε ότι μπορεί να είχε παρακούσει ή να μην είχε καταλάβει καλά τα λόγια της Morgan. Ξέρουμε όμως ότι η «λάσπη» του Διαδικτύου μπορεί να αποδειχθεί χειρότερη και από τις λάσπες στον Παλαμά. Δεν ξεπλένεται, δεν καθαρίζεται, δεν φεύγει. Η Morgan συνέχισε ακάθεκτη την ακτιβιστική της πορεία. Επιλέχθηκε, μάλιστα, λόγω των πολλών παραπανίσιων της κιλών, ως πρέσβειρα υπέρ του πάχους (fat liberation ambassador το λένε στα σύγχρονα) από μεγάλη εταιρεία προϊόντων περιποίησης.

Η παράθεση των δύο περιπτώσεων μου θυμίζει αυτές τις ταμπέλες με το «ανοιχτό» – «κλειστό» στις πόρτες των καταστημάτων. Τις γυρίζεις από τη μία, τις γυρίζεις από την άλλη, υποδηλώνουν κάτι εντελώς διαφορετικό κάθε φορά αλλά, στην πραγματικότητα, για την ίδια ακριβώς ταμπέλα πρόκειται.

Προσπαθούμε να αποτινάξουμε στερεότυπα για να παραδοθούμε στην αντίθετή τους όψη, στην άλλη πλευρά της ταμπέλας. Κολλάμε στο τι είναι ο άλλος και όχι στο ποιος είναι. Υπάρχουν, για παράδειγμα, ΛΟΑΤΚΙ άτομα πολύ συντηρητικά και μισαλλόδοξα και στρέιτ οικογενειάρχες εξαιρετικά προοδευτικοί και φιλικοί με το διαφορετικό. Αμόρφωτοι με ιδιαίτερη κουλτούρα και μορφωμένοι ντουγάνια. Νέοι που σκέφτονται σαν γέροι και γέροι με την αύρα έφηβου. Και βέβαια, «αριστεροί» που πράττουν ως «δεξιοί» και «δεξιοί» με νοοτροπία «αριστερού».

Μάθε παιδί μου γράμματα

Αναρωτιέμαι τις τελευταίες μέρες αν μπορεί να διδαχτεί η πολιτική σκέψη και να καλλιεργηθούν πολιτικά αντανακλαστικά, έστω και με τους καλύτερους δασκάλους, σε ηλικίες άνω των τριάντα. Η ταπεινή μου γνώμη είναι πως όχι. Διότι η πολιτική δεν είναι γνώση. Είναι νοοτροπία και «κούρδισμα» μυαλού και καρδιάς, ένα είδος καλλιέργειας που αρχίζει από τα πολύ παιδικά χρόνια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ γνωστός σήμερα πολιτικός, όταν πήγαινε στη Β’ Δημοτικού, τις μέρες της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, ζωγράφισε στο μάθημα της Ιχνογραφίας τον «Λαμπράκη στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ». Και στην ΣΤ’ Δημοτικού, στην κλασική έκθεση για την αποταμίευση, αντέγραψε άρθρο του Αδαμάντιου Πεπελάση από το «Βήμα» το οποίο ήταν μάλιστα κατά της αποταμίευσης.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»