Σωτήρης Σκίπης: Ο γνήσιος ελληνικός ενθουσιασμός

Ο ποιητής των «Τσιγγανοθέων», που απέθανε μακρυά από την ελληνική πατρίδα του, υπήρξε ένας πραγματικός ποιητής. Γιατί δεν ήταν μόνο το πλούσιο και πολύμορφο ποιητικό και λογοτεχνικό γενικώτερα έργο που ανεδείκνυαν τον Σωτήρη Σκίπη ως έναν από τους καλλιτέρους ποιητάς της προπολεμικής εποχής, αλλ’ ήταν ποιητής και ως άνθρωπος. Ένας καλλιτεχνικός παλμός δονούσε διαρκώς την ψυχή και την ζωή του ολόκληρη και κάθε εκδήλωσι του εσωτερικού και του εξωτερικού του ακόμη κόσμου την τοποθετούσε μέσα σε μια ατμόσφαιρα που απέπνεε το άρωμα και την πνοή μιας εξαιρετικής λεπτότητος και ευγενείας. Ο Σκίπης ήταν ποιητής στην σκέψι, την ψυχή και την εκδήλωσι της ζωής του. Και όλο το πολύμορφο έργο του είχε την σφραγίδα της καλλιτεχνικής ψυχής και της ευγενείας του ποιητή.

Η γαλλική πρωτεύουσα, που υπήρξε μια δεύτερη πατρίς του και ένα δεύτερο πνευματικό λίκνο, τον έφερε από τα πρώτα νεανικά του χρόνια σε ψυχική επαφή με κορυφαίους του γαλλικού πνεύματος και της γαλλικής νοοτροπίας. Ο Ζαν Μωρεάς, ο Πωλ Φωρ υπήρξαν από τους στενωτέρους και πλέον αχώριστους φίλους του. Παρά την επίδρασι όμως των ποιητικών τάσεων της εποχής εκείνης και παρά την στενή επικοινωνία του με το γαλατικό πνεύμα, ο Σκίπης δεν απομακρύνθηκε ούτε και προς στιγμήν από το αγνό ελληνικό πνεύμα. Η φωτεινή ακτινοβολία του έμενε πάντοτε αμετάβλητη και αναλλοίωτη. Και κάτω από την ακτινοβολία του ελληνικου πνεύματος αναπηδούσε και εκινείτο και έπαιρνε την τελειωτική της καθαρώς ελληνική μορφή η έμπνευσις του ποιητή, που ως το 1897 έμεινε εις την Λάρισα. Η Ελλάς, το τοπίο της, το φως της του ουρανού της, η φωτόχαρη ελληνική αρμονία συνέθεταν τον οραματισμό που, καθώς περνούσε φευγαλέος έστω κάποιες φορές, έδινε την ωραιότερη πτήσι στα φτερά τα ποιητικά του Σκίπη.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 30.9.1952, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η ελληνική ύπαιθρος στο πρόσωπο του ποιητή, που δεν υπάρχει πλέον εις την ζωή, εύρισκε έναν από τους πλέον αριστοτέχνας ζωγράφους. Με παλέτα τον ελληνικό ποιητικό του παλμό και με χρωστήρας την αγάπη και την νοσταλγία του προς κάθε τι το ελληνικό, εφιλοτεχνούσε πάντοτε σε στίχους ή και σε πρόζα τους πίνακας της ελληνικής φύσεως. Και την τραγουδούσε την φύσι αυτή με συγκίνησι στην «Αιολική άρπα» του, στα «Γαλάζια μεσημέρια» του, στους «Μικρούς περιπάτους» του και σε πλείστα άλλα έργα του συγκεντρωμένα και σε πολλά άλλα κατεβατά, σκορπισμένα σε εφημερίδες και σε περιοδικά. Το θέατρο ήταν μία από τις μεγαλύτερες αδυναμίες και εξορμήσεις του. Ένα θέατρο όμως με ποιητικόν περιεχόμενον, που τις περισσότερες φορές εκυμαίνετο μεταξύ πραγματικού θεάτρου και ονειροδράματος. Ο «Γύρος των Ωρών», η «Νύχτα της Πρωτομαγιάς», η «Αγία Βαρβάρα» ήταν από τα πρώτα έργα του που, αν δεν είδαν το φως του προσκηνίου, απεκάλυψαν όμως ένα βαθύ και ευρύ ποιητικό και δραματικό ταλέντο του ποιητού. Κομμάτια απ’ την «Αγία Βαρβάρα» μελοποιηθέντα από τον μουσουργό Μάριο Βάρβογλη συνεκίνησαν βαθειά τους συγχρόνους ακροατάς του.

Αλλά το έργο του Σκίπη, που έκαμε την εμφάνισί του το 1901 με την «Σερενάτα των Λουλουδιών», είναι τόσο ογκώδες, ώστε η απαρίθμησις των τίτλων των ποιητικών συλλογών και των άλλων βιβλίων του να είναι δύσκολη. Ο ποιητής του «Απέθαντου», καθώς κάθε πραγματικός ποιητής, είτε στην Ελλάδα ευρισκόμενος είτε στην δεύτερη πατρίδα του, την Γαλλία, όπου εδημιούργησε την οικογένειά του, δεν έμεινε ποτέ ξένος προς τα μεγάλα γεγονότα και τα δράματα της πατρίδος του. Οι «Πέρσαι της Δύσεως», που εγράφηκε στην γαλλική και που επαίχθηκε σε αρκετά επαρχιακά ιδίως θέατρα της Γαλλίας, ήταν η εκδήλωσις του πόνου του για την βαρβαρότητα που εγνώρισε ο ευρωπαϊκός κόσμος κατά τον πρώτον παγκόσμιο πόλεμο. Οι «Προσφυγικοί καϋμοί» ήταν η έκρηξις της οδύνης του της ελληνικής και η συμμετοχή του στον πανελλήνιο σπαραγμό για το δράμα που εδημιούργησε η Μικρασιατική συμφορά. Από τα νεώτερα θεατρικά έργα η «Κυρά Φροσύνη», που επαίχθη το 1930 από την κ. Κυβέλη, είχε την μεγαλύτερη επιτυχία και το «Χριστός Ανέστη» ήταν ένα δραματικό έργο πραγματικής πνοής. Αυτή η πνοή που μαρτυρούσε τον καλλιτέχνη και τον ποιητή ήταν διάχυτη και σ’ αυτά τα ελαφρότερα έργα του όπως τα «Ξεφαντώματα», η επιθεώρησίς του που επαίχθη το 1913 στο παληό θέατρο της «Αλάμπρας» και που παρ’ ολίγο να του στοιχίση την ζωή από μέρους του ανισορρόπου Κουλουβάτου, που ισχυρίσθη ότι η πατρότης του έργου ήταν δική του.

Στο κέντρο της φωτογραφίας, μεταξύ των καθημένων, ο Σωτήρης Σκίπης το 1938

Ο Σκίπης εν τούτοις και απέναντι των εχθρών του ήταν ευγενής και ανεξίκακος. Έτσι ευγενικός και λεπτός, με τον καλλιτεχνικό παλμό του ποιητού και με το γάντι του πολιτισμένου πνευματικού ανθρώπου, ο Σκίπης έζησε και μέχρι της τελευταίας του στιγμής. Ακαδημαϊκός, τιμημένος με το αριστείον των Γραμμάτων, ο ποιητής των «Κολχίδων» δεν έπαυσε να είναι και ο ακάματος δημοσιογράφος. Από την ατμόσφαιρα την ποιητική η ζωή του μετεφέρετο στα γραφεία των εφημερίδων, όπου ειργάζετο ως χρονογράφος με τον ίδιον ενθουσιασμό. Αυτός ο ενθουσιασμός για το καθετί που ήταν συνυφασμένο με την ζωήν του υπό οιανδήποτε εκδήλωσιν ήταν χαρακτηριστικό του Σκίπη. Και ασφαλώς αυτός ο γνήσιος ελληνικός ενθουσιασμός μαζί με την λεπτότητα και την ευγένεια απετέλεσαν την «παλληκαριάν» με την οποίαν έκλεισε τα μάτια του σε ηλικία εβδομήντα ενός ετών ο Έλλην τραγουδιστής και βαθύς και αισθητικός ποιητής.

Πηγή: ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (www.elia.org.gr)

*Κείμενο με το οποίο η εφημερίδα «Το Βήμα» αποχαιρέτησε το λογοτέχνη και ακαδημαϊκό Σωτήρη Σκίπη την επαύριον του θανάτου του στην Προβηγκία της Γαλλίας, την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 1952.

Ο Σωτήρης Σκίπης, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1881 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Λάρισα (ο πατέρας του, Ευάγγελος, υπηρετούσε εκεί ως στρατιωτικός), υπήρξε αξιοπρόσεκτος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής.