Μια άλλη ερμηνεία για τους Λουδίτες στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Στις 15 Δεκεμβρίου 1811, η εφημερίδα London Statesman εξέδωσε μια προειδοποίηση για την κατάσταση της βιομηχανίας καλτσών στο Νότιγχαμ. Είκοσι χιλιάδες εργάτες κλωστοϋφαντουργίας είχαν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας της εισβολής αυτοματοποιημένων μηχανημάτων. Οι μηχανές πλεξίματος, γνωστές ως «δαντελένιες κορνίζες», επέτρεπαν σε έναν εργαζόμενο να κάνει τη δουλειά πολλών χωρίς τις δεξιότητες που συνήθως απαιτούνταν.

Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι ταλαιπωρημένοι εργάτες είχαν αρχίσει να εισβάλλουν στα εργοστάσια για να σπάσουν τις μηχανές. «Εννιακόσιες κορνίζες δαντέλας έχουν σπάσει», ανέφερε η εφημερίδα. Σε απάντηση, η κυβέρνηση είχε στείλει έξι συντάγματα στρατιωτών στην πόλη, σε μια εγχώρια εισβολή που εξελίχθηκε σε ένα είδος αργόσυρτου εμφυλίου πολέμου των ιδιοκτητών εργοστασίων, υποστηριζόμενων από το κράτος, εναντίον των εργατών.

Το άρθρο ήταν αποκαλυπτικό: «Μόνο ο Θεός ξέρει ποιο θα είναι το τέλος της- τίποτα άλλο παρά καταστροφή».

Photo: Public Domain

Σήμερα, η λέξη «Luddite» χρησιμοποιείται ως προσβολή

Οι εργάτες που κατέστρεφαν τις δαντελένιες κορνίζες ήταν η ομάδα που αυτοαποκαλούνταν Luddites (Λουδίτες), από το όνομα του Ned Ludd, ενός (πιθανότατα φανταστικού) μαθητευόμενου εργάτη πλεκτών κοντά στο Leicester, ο οποίος λέγεται ότι επαναστάτησε εναντίον του αφεντικού του καταστρέφοντας μια κορνίζα με ένα σφυρί.

Σήμερα, η λέξη «Luddite» χρησιμοποιείται ως προσβολή για οποιονδήποτε αντιστέκεται στην τεχνολογική καινοτομία- υποδηλώνει αδαείς, κολλημένους στη λάσπη, εμποδίζοντες την πρόοδο. Όμως ένα νέο βιβλίο, του δημοσιογράφου και συγγραφέα Brian Merchant, με τίτλο «Blood in the Machine», υποστηρίζει ότι ο Λουδισμός δεν αντιτάχθηκε στην τεχνολογία αυτή καθεαυτή, αλλά στα δικαιώματα των εργαζομένων πάνω από την άδικη κερδοφορία των μηχανών. Το βιβλίο είναι μια ιστορική επανεξέταση του κινήματος και μια συναρπαστική αφήγηση της πολιτικής αντίστασης που περιγράφεται σε σύντομες βινιέτες.

Ο ήρωας της ιστορίας είναι ο George Mellor, ένας νεαρός εργάτης από το Huddersfield, ο οποίος εργαζόταν «cropper» όπως λεγόταν, εξομαλύνοντας με ψαλίδια την ανάγλυφη επιφάνεια του τραχιού υφάσματος. Παρατήρησε την αυξανόμενη αυτοματοποίηση της βιομηχανίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν άδικη και αποφάσισε να ενταχθεί στο επαναστατικό κίνημα των Λουδιτών. Μια σωματικά πανύψηλη φιγούρα, οργάνωσε τους συναδέλφους του και ηγήθηκε επιθέσεων σε εργοστάσια.

Δείτε το βίντεο 

«Να πεθάνουν αγωνιζόμενοι ή να ζήσουν ελεύθεροι»

Ένας εργοστασιάρχης που βρέθηκε στο στόχαστρο ήταν ο William Horsfall, ένας τοπικός επιχειρηματίας υφασμάτων. Ο Horsfall απείλησε ότι θα περνούσε με το άλογό του μέσα από το «αίμα των Λουδιτών» προκειμένου να διατηρήσει τα κερδοφόρα εργοστάσιά του, προσέλαβε μισθοφόρους και εγκατέστησε κανόνια για να υπερασπιστεί τις μηχανές του. Στο παρασκήνιο της ιστορίας, προσωπικότητες όπως ο αναποτελεσματικός πρίγκιπας Γεώργιος, ένας συβαριτικός αντιβασιλέας για τον ασθενικό πατέρα του, Γεώργιο Γ’, και ο Λόρδος Βύρων, ο ποιητής, ο οποίος εξέφρασε τη συμπάθειά του για τους Λουδίτες στο Κοινοβούλιο, συζητούν ποια πλευρά να υποστηρίξουν: Τους ιδιοκτήτες ή τους εργάτες. Ο Βύρων προτρέπει τους εργάτες στο ποίημά του «Τραγούδι για τους Λουδίτες» να «πεθάνουν αγωνιζόμενοι ή να ζήσουν ελεύθεροι».

Ο Merchant καταδεικνύει εύστοχα το τρομερό διακύβευμα της κατάστασης των Λουδιτών. Τα επαγγέλματα που συντηρούσαν τα προς το ζην για γενιές εξαφανίζονταν και οι οικογένειές τους λιμοκτονούσαν. Ο εβδομαδιαίος μισθός ενός υφαντουργού στο Lancashire μειώθηκε από είκοσι πέντε σελίνια το 1800 σε δεκατέσσερα το 1811. Η αγορά κατακλυζόταν από φθηνότερα, κατώτερης ποιότητας προϊόντα, όπως τα «cut-ups», κάλτσες φτιαγμένες από δύο κομμάτια υφάσματος ενωμένα μεταξύ τους, αντί να πλέκονται ως ένα συνεχές σύνολο. Η κυβέρνηση επανειλημμένα απέτυχε να παρέμβει υπέρ των εργατών. Η μόνη επιλογή που απέμενε ήταν η επίθεση στο κεφάλαιο του αφεντικού με την αδρανοποίηση των εργοστασίων. Οι μυστικοπαθείς αρχηγοί των λουδιστικών δυνάμεων πήραν το ψευδώνυμο General Ludd ή King Ludd, το οποίο χρησιμοποιούσαν για να γράφουν δημόσιες επιστολές και να υπογράφουν απειλές για επιθέσεις. Το φάσμα της βίας οδήγησε ορισμένους εργοστασιάρχες να εγκαταλείψουν τα σχέδιά τους για αυτοματοποίηση. Επέστρεψαν στη χειρωνακτική εργασία ή έκλεισαν εντελώς τα καταστήματα. Για μια στιγμή, φάνηκε ότι οι Λουδίτες έκαναν βήματα προόδου στην ενδυνάμωσή τους έναντι των μηχανών.

Οι Λουδίτες ζητούσαν εκδίκηση από την καινοτομία που τους κρατούσε ομήρους. Κατά την αφήγηση του Merchant, ήταν ακτιβιστές, πανκ και μασκοφόρες διασημότητες που υπερασπίζονταν την εξειδικευμένη εργατική τάξη, οι διάδοχοι του Ρομπέν των Δασών, ενός άλλου προϊόντος του Νότιγχαμ.

Photo: Public Domain

Ποιος δεν έχει ευχηθεί να σπάσει με ένα σφυρί στο MacBook του;

Το βιβλίο προσφέρει άφθονες ικανοποιητικές εικόνες για τον αναγνώστη του εικοστού πρώτου αιώνα που βιώνει το techlash. Ο Merchant υποστηρίζει ότι το μήνυμα του λουδισμού είναι εξίσου επίκαιρο και σήμερα, καθώς οι ζωές μας εμπλέκονται όλο και περισσότερο με ψηφιακές πλατφόρμες, από το TikTok μέχρι το Uber και το Instagram, που μεταφράζουν την εργασία και την προσοχή μας σε κέρδος, «επικαλύπτοντας ένα είδος ψυχικού εργοστασίου πάνω στις ζωές των εργαζομένων του» -Ποιος δεν έχει ευχηθεί κατά καιρούς να σπάσει με ένα σφυρί στο MacBook του;.

Οι Λουδίτες ζητούσαν εκδίκηση από την καινοτομία που τους κρατούσε ομήρους. Κατά την αφήγηση του Merchant, ήταν ακτιβιστές, πανκ και μασκοφόρες διασημότητες που υπερασπίζονταν την εξειδικευμένη εργατική τάξη, οι διάδοχοι του Ρομπέν των Δασών, ενός άλλου προϊόντος του Νότιγχαμ. Ο «Λουδίτης» με αυτό το μέτρο ακούγεται σαν κομπλιμέντο.

Το βιβλίο «Αίμα στη Μηχανή» δημοσιεύεται ακριβώς τη στιγμή που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα νέο κύμα τεχνολογικής αυτοματοποίησης με επίκεντρο την τεχνητή νοημοσύνη – το οποίο ορισμένοι, συμπεριλαμβανομένης της εταιρείας συμβούλων McKinsey, έχουν ονομάσει «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση». Ο Merchant χρησιμοποιεί αναχρονιστικούς όρους όπως «startup» και «τεχνολογικός τιτάνας» για να περιγράψει τα πρώιμα εργοστάσια και τους επιχειρηματίες, επιδιώκοντας να κάνει παραλληλισμούς με το παρόν. (Οι αναλυτικές ενότητες του βιβλίου είναι πιο αδύναμες από τις αφηγηματικές.)

Το νέο βιβλίο του Brian Merchant, «Blood in the Machine».

Οι κοινωνικοί κανόνες προσαρμόστηκαν

Η «τεχνολογία εξοικονόμησης εργασίας» του σήμερα απειλεί νέες κατηγορίες θέσεων εργασίας: Η εξυπηρέτηση πελατών γίνεται από chatbots- η Amazon πουλάει ηλεκτρονικά βιβλία γραμμένα από ChatGPT. Σχεδιαστές και εικονογράφοι χάνουν δουλειές από γεννήτριες εικόνων- μεταφραστές καλούνται να «καθαρίσουν» μεταγραφές που παράγονται από Α.Ι. Η πληθώρα αμφιβόλου περιεχομένου που παράγεται από Α.Ι. μοιάζει με τις κακοφτιαγμένες κάλτσες του δέκατου ένατου αιώνα. Την εποχή των Λουδιτών, πολλοί ήλπιζαν ότι τα υποβαθμισμένα προϊόντα θα αποδεικνύονταν απαράδεκτα για τους καταναλωτές ή για την κυβέρνηση. Αντ’ αυτού, οι κοινωνικοί κανόνες προσαρμόστηκαν. Τόσο τα προϊόντα μαζικής παραγωγής όσο και οι καθεστωτικές θέσεις εργασίας που τα παρήγαγαν γρήγορα εδραιώθηκαν.

Οι Λουδίτες παρακολουθούσαν τα εκτεταμένα εργοστασιακά κτίρια να υψώνονται πάνω από τις αγροτικές τους πόλεις, συγκεντρώνοντας την εργασία που παραδοσιακά γινόταν ανεξάρτητα στο σπίτι ή σε μικρά εργαστήρια. Οι συνθήκες εργασίας σε αυτά τα εργοστάσια, τα οποία συχνά στελεχώνονταν από παιδιά, ήταν άθλιες- οι ιστορίες τρόμου που προέκυψαν, με τα κατακρεουργημένα άκρα και σώματα, βοήθησαν τελικά να ενθαρρυνθεί η μεταρρύθμιση.

Τα θύματα της αυτοματοποίησης σήμερα είναι λιγότερο άμεσα εμφανή. Οι χρήστες του ChatGPT δεν μπορούν να δουν τους χαμηλά αμειβόμενους συντονιστές περιεχομένου σε χώρες όπως η Κένυα, οι οποίοι υποβαστάζουν την παραγωγή του προγράμματος, εκτελώντας ένα επαχθές ψυχολογικό έργο που μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να προκαλέσει P.T.S.D. (διαταραχή μετατραυματικού στρες).

Δεν υπάρχει ένα μηχάνημα που μπορεί να απενεργοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη. Εάν οι φυσικές φάρμες διακομιστών που φιλοξενούν τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης δεχθούν επίθεση, το λογισμικό θα μπορούσε απλώς να φιλοξενηθεί αλλού. Επιπλέον, τα θεμέλια της τεχνητής νοημοσύνης είναι η πρώτη ύλη για την οποία η ανθρωπότητα έχει ήδη κοπιάσει: Αθροίσματα κειμένων και εικόνων που τα προγράμματα επεξεργάζονται σε μοτίβα και στη συνέχεια αναμειγνύουν σε νέο «περιεχόμενο». Σε αντίθεση με τις μηχανές της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, η Α.Ι. δεν χρειάζεται απαραίτητα περισσότερες εισροές- μπορεί να αυτοσυντηρηθεί. «Οι θέσεις εργασίας σίγουρα θα εξαφανιστούν, τελεία και παύλα» δήλωσε πρόσφατα στο The Atlantic ο Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI.

Photo: Public Domain

Η ανθρώπινη εξέγερση αποδείχθηκε ανεπαρκής

Η τραγωδία των Λουδιτών δεν είναι τόσο το γεγονός ότι απέτυχαν να σταματήσουν την εκβιομηχάνιση όσο ο τρόπος με τον οποίο απέτυχαν. Στο τέλος, το Κοινοβούλιο «τάχθηκε αποφασιστικά με το μέρος των επιχειρηματιών», όπως γράφει ο Merchant, και η παραβίαση των πλαισίων έγινε αδίκημα με ποινή θανάτου. Δεκάδες εργάτες εκτελέστηκαν για λουδιστικές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων, τον Ιανουάριο του 1813, δεκατέσσερις μέσα σε μια βίαιη ημέρα. Ο George Mellor, ο αρχηγός των Λουδιτών, καταδικάστηκε τελικά για τη δολοφονία του Horsfall, του ιδιοκτήτη του εργοστασίου, και απαγχονίστηκε, σε ηλικία είκοσι τριών ετών. Η ανθρώπινη εξέγερση αποδείχθηκε ανεπαρκής απέναντι στην έλξη της τεχνολογικής προόδου.

Το «Αίμα στη μηχανή» υποδηλώνει ότι αν και οι δυνάμεις της μηχανοποίησης μπορεί να αισθανόμαστε ότι είναι πέρα από τον έλεγχό μας, ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνία ανταποκρίνεται σε τέτοιες αλλαγές δεν είναι. Η ρύθμιση της κλωστοϋφαντουργίας θα μπορούσε να είχε προστατεύσει τους λουδίτες εργάτες πριν καταφύγουν στην καταστροφή. Μια πρόταση πρότεινε την επιβολή φόρου σε κάθε μέτρο υφάσματος που κατασκευάζεται με μηχανή. Αφού ένα νομοσχέδιο υπέρ των εργατών απέτυχε να περάσει στη Βουλή των Λόρδων, ο Γκρέιβενερ Χένσον, ένας έργατης πλεκτών που μετατράπηκε σε συνήγορο και ιστορικό, ηγήθηκε μιας ένωσης εργατών που απαιτούσε υψηλότερους μισθούς και εργασιακή προστασία, αν και ένας τέτοιος «συνδυασμός» ήταν παράνομος εκείνη την εποχή στο Η.Β. Τελικά, ο λουδισμός ξεθώριασε σε ένα γενικότερο πολιτικό κίνημα.

Μέχρι τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, η πλειονότητα της παραγωγής δαντέλας στο Νότιγχαμ είχε μηχανοποιηθεί. Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, έχουμε άλλη μια ευκαιρία να αποφασίσουμε αν η αυτοματοποίηση θα δημιουργήσει πλεονεκτήματα για όλους ή αν τα οφέλη της θα εισρεύσουν μόνο στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και τους επενδυτές που επιθυμούν να μειώσουν τις μισθοδοσίες τους. Μια επιστολή των Λουδιτών του 1812 περιέγραφε την αποστολή τους ως αγώνα κατά «όλων των Μηχανημάτων που βλάπτουν την Κοινοτικότητα». Αυτό παραμένει ένα ισχυρό κριτήριο για να κρίνουμε τα τεχνολογικά κέρδη.

*Με στοιχεία από newyorker.com