Μπορεί ένα έργο τέχνης να θεωρηθεί πορνό;

Η διευθύντρια ενός σχολείου στη Φλόριντα αναγκάστηκε να παραιτηθεί αφού οι γονείς ισχυρίστηκαν ότι τα παιδιά τους είχαν εκτεθεί σε πορνογραφία όταν τους δόθηκαν φωτογραφίες του γλυπτού Δαβίδ – της φιγούρας από τη βίβλο- του ζωγράφου της Αναγέννησης, Μιχαήλ Άγγελου, πολλοί σε όλο τον κόσμο έπεσαν από τα σύννεφα.

Από τη «γέννηση» του γυμνού μαρμάρινου αγάλματος ύψους 5 μέτρων, με έτος δημιουργίας το 1504, το αριστούργημα του Μιχαήλ Άγγελου κατηγορήθηκε για απρέπεια.

Πριν ακόμα από το τέλος του 16ου αιώνα, οι «υπερασπιστές του ήθους» είχαν τοποθετήσει τραγελαφικά εσώρουχα από μεταλλικά φύλλα στο άγαλμα, ώστε να μην θεωρείται «άτιμο».

Photo: Wikimedia Commons

Σεμνότυφοι και πουριτανοί

Μόλις στα μέσα του 20ου αιώνα, τα  φύλλα – εσώρουχα αφαιρέθηκαν από τη βουβωνική χώρα ενός πιστού αντιγράφου του διάσημου αγάλματος που βρίσκονταν ως έκθεμα στο Μουσείο Victoria & Albert στο Λονδίνο, το οποίο είχε δοθεί στη βασίλισσα Βικτώρια το 1857.

Η αμφιλεγόμενη στάση του διοικητικού συμβουλίου του Tallahassee Classical School, να αναγκάσει τη διευθύντρια Hope Carrasquilla να παραιτηθεί, αποτελεί την τέλεια αφορφμή ώστε να  αναλογιστούμε ποια έργα της σύγχρονης ιστορίας, αν και θεωρούνται από κάποιους – πολλές φορές σεμνότυφους και πουριτανούς – , έχουν αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και επεξεργαζόμαστε την τέχνη.

«Η Τζούντι Σικάγο τα κάνει όλα για το εγώ της και όχι για τις γυναίκες που υποτίθεται ότι τιμάει».

Photo: Marc Quinn, Self, 1991 (Credit: Marc Quinn)

Κάθε πέντε χρόνια, για πέντε μήνες, ο εκκεντρικός Βρετανός καλλιτέχνης Marc Quinn αφαιρούσε 5 λίτρα από το αίμα του και τα έχυνε σε ένα ημιδιαφανές, ψυγμένο καλούπι του προσώπου του. Ορισμένοι θεώρησαν ότι η συνεχιζόμενη σειρά Self του Quinn δεν ήταν τίποτα άλλο πέρα από ένα προϊόν φρίκης.

Για άλλους, το έργο ενσαρκώνει μια εσωτερική και συγχρόνως τολμηρή συνεισφορά στην παράδοση της  αναπαράστασης,  στην οποία έχουν συνεισφέρει σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως ο Ρέμπραντ, ο Βαν Γκογκ και η Σίντι Σέρμαν. Τα έργα θεωρήθηκαν μέσο ώστε να  ώστε να αναδειχθεί η ευθραυστότητα της ύπαρξης.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη La Chiqui (@chiquiartificial)

Allen Jones, Chair, 1969

Ο Βρετανός καλλιτέχνης της ποπ Allen Jones, κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιούσε τις γυναίκες ως αντικείμενα και τα αντικείμενα ως γυναίκες. Το έργο Chair όπως και τα συνοδευτικά κομμάτια Hatstand and Table, μετέτρεψε τα αδύνατα γυναικεία σώματα μανεκέν σε πολυτελή έπιπλα. Τον Μάρτιο του 1986, κατά τη διάρκεια των αγώνων για τη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, το έργο βανδαλίστηκε από ένα ζευγάρι ακτιβιστών, οι οποίοι ήταν σοκαρισμένοι από την σοβινιστική «ματιά» του καλλιτέχνη.  Το οξύ κατέστρεψε το πρόσωπο και το λαιμό των καλλιτεχνημάτων.

Ο λόγος που κηρύχθηκε άτυπος πόλεμος με το έργο, ήταν οι πεταλούδες σε σχήμα αιδοίου, που κοσμούσαν τα πορσελάνινα πιάτα του έργου.

Photo: Flickr

Piero Manzoni, Merda d’Artista, 1961

Το 1961, ο Ιταλός καλλιτέχνης της avant-garde Piero Manzoni (ο οποίος, ένα χρόνο νωρίτερα, άφησε τους παρατηρητές άναυδους όταν παρουσίασε ένα μπαλόνι γεμάτο με τη δική του ανάσα ως έργο τέχνης), έκανε ακριβώς αυτό – γεμίζοντας 90 τενεκεδένια δοχεία, με 2700 γρ. από τα δικά του κόπρανα. Το έργο πιστεύεται ότι είναι μια έμμεση απάντηση σε ένα χλευαστικό σχόλιο που του έκανε κάποτε ο πατέρας του, ο οποίος είχε ένα εργοστάσιο κονσερβοποίησης, παρομοιάζοντας τη δουλειά του με περιττώματα. Το 2016, ένα από τα κουτάκια του γιου του πουλήθηκε σε δημοπρασία για 275.000 ευρώ.

Photo: Judy Chicago, The Dinner Party, 1974–79,(Brooklyn Museum)

Judy Chicago, Dinner Party, 1979

Αποτελούμενο από 39 καθίσματα που αντιπροσωπεύουν συμβολή σπουδαίων γυναικών στην ιστορία του πολιτισμού, (από τη Σαπφώ έως τη Βιρτζίνια Γουλφ), το τριγωνικό τραπέζι που παραπέμπει σε συμπόσιο, της Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Τζούντι Σικάγο έχει χαρακτηριστεί ως πρωτοποριακό και ρηξικέλευθο. Δεν έλειψαν ωστόσο και οι σκληρότατες κριτικές καθώς από πολλούς θεωρήθηκε χυδαίο.

Ο λόγος που κηρύχθηκε άτυπος πόλεμος με το έργο, ήταν οι πεταλούδες σε σχήμα αιδοίου, που κοσμούσαν τα πορσελάνινα πιάτα του έργου.

Η Βρετανίδα καλλιτέχνης Cornelia Parker, αποκήρυξε το έργο, λέγοντας στη Guardian: «Η Τζούντι Σικάγο τα κάνει όλα για το εγώ της και όχι για τις γυναίκες που υποτίθεται ότι τιμάει».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη CULTURED (@cultured_mag)

Paul McCarthy, Tree, 2014

Τον Οκτώβριο του 2014, το τεράστιο φουσκωτό γλυπτό του Αμερικανού καλλιτέχνη Paul McCarthy, το οποίο είχε στηθεί ως χριστουγεννιάτικη έκθεση στην Place Vendôme στο Παρίσι, καταστράφηκε από βάνδαλους και στη συνέχεια ξεφουσκώθηκε. Μόλις κάποιοι από το πλήθος άρχισαν να αντιδρούν επειδή διέκριναν η στενή ομοιότητα του γλυπτού με το σχήμα ενός σεξουαλικό βοήθημα, άρχισε η καταστροφή, καθώς δεν υπήρχε προστασία. Η επίθεση δεν περιορίστηκε στο έργο. Το μίσος «μεταφέρθηκε» και στον ίδιο τον καλλιτέχνη. Ένας αγανακτισμένος παρευρισκόμενος χτύπησε τον αντιμετώπισε τον καλλιτέχνη τρεις φορές στο πρόσωπό του, με σκοπό να πέσει σαν «βόμβα» μέσα στο πλήθος.

Tracey Emin, My Bed, 1998

Παρόλο που το κρεβάτι σαν αντικείμενο, έχει κοσμίσει πολλά έργα τέχνης, όπως στην Αφροδίτη του Ουρμπίνο, το κρεβάτι της Tracey Emin, παραδόξως, είχε πολλούς εχθρούς. Το 1998, η  δημόσια οργή για την εγκατάσταση«My Bed» της Βρετανίδας καλλιτέχνιδας Tracey Emin ήταν τεράστια. Το κρεβάτι αντικατοπτρίζει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή της καλλιτέχνιδας. Μέσα από τις στοίβες από σκουπίδια και αντικείμενα διαφένεται μια εν τρικυμία ψυχή. Οι υπερασπιστές του έργου δεν μπορούσαν να πιστέψουν το γεγονός ότι περισσότερα από 80 χρόνια μετά το ουρητήριο του Marcel Duchamp, ένα βρώμικο κρεβάτι μπορούσε να προκαλέσει τέτοια οργή και αναρωτήθηκαν μήπως η πραγματική αντίρρηση τους έγκειται στο γεγονός ότι η καλλιτέχνιδα ήταν γυναίκα.

Δείτε το βίντεο

*Με πληροφορίες από BBC | Κεντρική φωτογραφία θέματος:  Allen Jones, Chair, 1969