Ευκαιρία για νέα προσέγγιση

Μέσα από διαδοχικές συναντήσεις κορυφής, Αθήνα και Αγκυρα επανεκκινούν τον ελληνοτουρκικό διάλογο και επιχειρούν να παγιώσουν ένα θετικό κλίμα εκατέρωθεν του Αιγαίου. Σε αυτή την τροχιά επαναπροσέγγισης κινείται και η τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα, με όχημα μια σειρά εκδηλώσεων με αφορμή και τα 100 χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Σε αυτό το πλαίσιο χθες διοργανώθηκε συζήτηση με θέμα τις «σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας από το 1930 ως το 1952, η ιστορική προοπτική της συνεργασίας», με ομιλητές τον Ενίς Τουλτσά, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Γαλατασαράι, τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και συντονιστή της συζήτησης τον Μουσταφά Αϊντίν, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας – και οι τρεις μέλη του Ελληνοτουρκικού Φόρουμ.

Ο τούρκος πρεσβευτής στην Αθήνα, Τσαγατάι Ερτζιγές, επέμεινε στη σημασία του καλού κλίματος μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, αναφερόμενος στις δύο συναντήσεις Μητσοτάκη – Ερντογάν σε Βίλνιους και Νέα Υόρκη, καθώς και στον οδικό χάρτη συναντήσεων που συμφωνήθηκε για τους επόμενους δύο μήνες με ορόσημο το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, τον Δεκέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Οπως είπε, υπάρχει η ευκαιρία και η πολιτική βούληση από τις δύο κυβερνήσεις να οικοδομήσουν μια θετική ατμόσφαιρα και να συμφωνήσουν σε συγκεκριμένα θέματα.

Θετικά παραδείγματα

Ο Μουσταφά Αϊντίν από την πλευρά του υπογράμμισε ότι η ιστορία των ελληνοτουρκικών είναι κάτι πολύ ζωντανό που συνεχίζεται. Και ακόμα ότι τροφοδοτούνται οι αρνητικές πτυχές αυτής της ιστορίας ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα, τα οποία ωστόσο δεν έχουν μελετηθεί αρκετά.

Ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου μιλώντας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μίλησε για στερεότυπα που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ρηχή κατανόηση της πραγματικότητας. Επισήμανε ότι η προσέγγιση δεν μπορεί να θεωρηθεί εύκολη και αυτόματη, αντίθετα αποτελεί πολιτική σκέψη με καθαρό μυαλό. Το στοιχείο που επέτρεψε στους ηγέτες, όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κεμάλ Ατατούρκ, να τις κάνουν να θεωρούνται παράδειγμα. Οπως είπε, το εδαφικό ήταν ένα σημαντικό σημείο διαμάχης, ωστόσο μετά τη σύναψη της Συνθήκης της Λωζάννης έπαψαν οι εδαφικές διεκδικήσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία που είναι ο πλέον δηλητηριώδης παράγοντας στις διπλωματικές σχέσεις.

Ο Ενίς Τουλτσά, εγγονός του επί χρόνια τούρκου πρεσβευτή στην Αθήνα Ενίς Ακαϊγέν, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην προσφορά των διπλωματών εκείνης της περιόδου. Αποκάλυψε δε ότι το 1941 ο Ινονού ζήτησε από τον Ακαϊγέν, που λόγω του πολέμου εγκατέλειπε την Ελλάδα, να εγκατασταθεί στην Αίγυπτο ώστε να συνεχίσει να εργάζεται με την κυβέρνηση των Αθηνών. Σε μια διαφορετική εποχή που Ελλάδα και Τουρκία ακολουθούσαν έναν διαφορετικό βηματισμό, δείχνοντας ότι η προσέγγιση και η συνεργασία είναι εφικτή.