Πολιτικοί αρχηγοί σε κομβικό σταυροδρόμι

Ενας Πρωθυπουργός που κέρδισε πριν από δύο μήνες με μεγάλη διαφορά από τους αντιπάλους του την παραμονή της ΝΔ στην κυβέρνηση.

Ενας φρέσκος αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης που ανέτρεψε τα προγνωστικά και ανέλαβε την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο πριν 30 μέρες καλά καλά δεν γνώριζε.

Ενας πρόεδρος που εξελέγη με σύνθημα την ανανέωση και επί των ημερών του το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε ξανά με διψήφιο ποσοστό. Μετά το πέρας των εσωκομματικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ, τα πρόσωπα είναι πλέον γνωστά και ετοιμάζονται για την επόμενη μάχη που θα δώσουν.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Στέφανος Κασσελάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι διαφορετικοί πολιτικοί, αλλά βρίσκονται στο ίδιο κομβικό σταυροδρόμι.

Το διάστημα μέχρι το κλείσιμο του εκλογικού κύκλου, στις ευρωεκλογές του επόμενου καλοκαιριού, δεν θα είναι εύκολο για κανέναν από τους τρεις.

Εχουν, δείχνουν οι πρώτες δημοσκοπήσεις, καθαρά διακυβεύματα: αν στόχος του πρώτου είναι να επικυρώσει γι’ άλλη μια φορά την επιρροή του στον ευρύτερο χώρο του πολιτικού κέντρου χωρίς να δώσει περιθώριο κινήσεων στους σχηματισμούς που παλεύουν εκ δεξιών του, για τους υπόλοιπους σημασία έχει, πρώτα απ’ όλα, η ηγεμονία στον προοδευτικό χώρο.

Κεντροδεξιές ισορροπίες εν μέσω κρίσεων

Με στροφή στις μεταρρυθμίσεις και στα καθημερινά προβλήματα των πολιτών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί να προβάλει και πάλι ως η πιο κατάλληλη επιλογή για τη διαχείριση των αλλεπάλληλων κρίσεων – η μόνη επιλογή, αυτή τη στιγμή, με κυβερνητική εμπειρία, που είναι έτοιμη να δώσει λύσεις, απηχώντας τις ανάγκες του κεντρώου χώρου.

Αυτή η στρατηγική, σε κάθε περίπτωση, επιβάλλει και κρίσιμες διορθωτικές κινήσεις στον κρατικό μηχανισμό, γιατί η εμπειρία δεν αποτυπώνεται μόνο στα λόγια, αλλά και στο πεδίο. Ενδεχομένως τα πράγματα για τη ΝΔ να ήταν δημοσκοπικά χειρότερα μετά τη Θεσσαλία, όμως το γκάλοπ της Metron Analysis έδειξε πως οι απώλειες μίκρυναν μετά την εκλογή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ, ανεβαίνοντας από το 28,4% στο 30,9% στην πρόθεση ψήφου μόλις μέσα σε λίγες μέρες.

Με άλλα λόγια, οι αριθμοί αποδεικνύουν πως ο Μητσοτάκης έχει πεδίο κινήσεων, συνεχίζοντας να κερδίζει όσους ανησύχησαν με τα αντισυστημικά στοιχεία της εκλογής Κασσελάκη και δεν βρίσκουν στο ΠΑΣΟΚ επαρκή λύση, παρά τις αδυναμίες που αναγνωρίζουν στην κυβέρνηση – και σε κινήσεις, όπως οι αντικαταστάσεις στην ΑΔΑΕ, που βρίσκουν αντίθετους πασοκογενείς ψηφοφόρους που στράφηκαν στη ΝΔ ως «μοναδική λύση» στις τελευταίες εκλογές.

Τα ίδια αντισυστημικά στοιχεία, ωστόσο, μπορεί να δημιουργήσουν και φυγόκεντρες τάσεις – ειδικά για ποσοστά οργισμένων ψηφοφόρων, που δεν αποδίδουν στον νέο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ τις ίδιες ευθύνες που απέδιδαν στον προηγούμενο, αλλά κυρίως για πρώην ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που ενδεχομένως, αν ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει ανοίγματα που μέχρι σήμερα δίσταζε, να αρχίζουν να εμφανίζονται πιο ανοιχτοί στην «επιλογή Κασσελάκη».

Το κύριο πρόβλημα, ωστόσο, για τον Μητσοτάκη είναι η δεξιά του πτέρυγα – η οποία στις ερχόμενες ευρωεκλογές, γνωρίζοντας πως δεν ψηφίζει για κυβέρνηση, μπορεί να επιλέξει να στείλει ένα πιο ιδεολογικό μήνυμα.

Τις μουρμούρες στον χώρο της Δεξιάς για τις κεντρώες επιλογές Μητσοτάκη προσπαθούν πλέον να προσεταιριστούν τρία κοινοβουλευτικά κόμματα, με το μέγεθος των ακροδεξιών ρευμάτων να μεγαλώνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Υπάρχουν παρεμβάσεις που η κυβέρνηση προωθεί, όπως οι νέες ταυτότητες και η αναγνώριση δικαιώματος γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, που διαμορφώνουν και τις σχετικές ισορροπίες – βρίσκουν στήριξη στα κεντροαριστερά κόμματα της αντιπολίτευσης και σθεναρές αντιστάσεις ακόμα και από την πιο δεξιά πτέρυγα του ίδιου του κυβερνώντος κόμματος.

Οι καραμπόλες, η ενότητα και ο Πολάκης

Τι είναι τελικά ο Στέφανος Κασσελάκης, ο έλληνας Μπέπε Γκρίλο ή ο Κένεντι από την Κρήτη; Λίγες μέρες μετά την εκλογή του, ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μόλις που ξεκινάει να αντιλαμβάνεται τι ισορροπίες υπάρχουν εντός του κόμματός του.

Το επόμενο διάστημα η βασική του επιλογή αφορά το τι θα κάνει με αυτές – θα επιλέξει να τις διατηρήσει, όπως ο προκάτοχός του, ευνοώντας πότε τη μία και πότε την άλλη πλευρά; Ή θα πάρει την απόφαση οριστικής ρήξης με την προηγούμενη κατάσταση, γνωρίζοντας πως έτσι ρισκάρει την ενότητα του κόμματός του;

Οι πρώτες γρήγορες αντικαταστάσεις στελεχών έδειξαν πως ο Κασσελάκης δεν φοβάται να πάρει αποφάσεις, δεν αργεί να κάνει τις επιλογές του – παράλληλα, οι μέχρι τώρα δηλώσεις του (οι δικές του, όχι των στελεχών που τον στήριξαν προεκλογικά) δεν δείχνουν καταρχήν ούτε διάθεση διαγραφών.

Παρότι ο ίδιος δεν έχει ανοίξει καθαρά τα χαρτιά του, είναι παραπάνω από σαφές πως συγκέντρωσε δίπλα του όσους θεωρούν απαραίτητη τη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της Κεντροαριστεράς.

Η δική του κριτική περί «κεντροδεξιού ΠΑΣΟΚ» στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει πως αντιλαμβάνεται πως η μεγάλη δική του μάχη αφορά πρωτίστως την ηγεμονία του δημοκρατικού, προοδευτικού χώρου – ενέχει όμως τον κίνδυνο να χάσει αμιγώς αριστερούς ψηφοφόρους προς το ΚΚΕ, προς το οποίο έχει τις περισσότερες εκροές, ή μικρότερους σχηματισμούς.

Ο Κασσελάκης κέρδισε μεν καθαρά την πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, όμως αυτοί σήμερα, σύμφωνα με τη Metron Analysis, είναι μόλις το 13,8% του εκλογικού σώματος στην πρόθεση ψήφου, περίπου το 17% στην εκτίμηση. Για να πετύχει τους στόχους του, ο Κασσελάκης πρέπει να απευθυνθεί σε ένα ευρύτερο ακροατήριο.

Καλείται να αποφασίσει αν ο ενδεδειγμένος τρόπος γι’ αυτό είναι με πρόσωπα που έχουν μεν απήχηση σε ένα κομμάτι συριζαίων ψηφοφόρων, όμως απορρίπτονται από όλους τους υπόλοιπους: τα βλέμματα πέφτουν κυρίως στον ρόλο του Παύλου Πολάκη, ο οποίος αποτελεί «κόκκινο πανί» για αντιπάλους, αλλά και για φίλους.

Πρώτο ζήτημα, σε κάθε περίπτωση, είναι η ενότητα. Με δεδομένο πως τα βαριά ονόματα της εσωκομματικής αντιπολίτευσης έφεραν ένα πρώτο δείγμα γραφής και, στην πλειονότητά τους, δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι να «παραδώσουν» αμαχητί τη φυσιογνωμία του κόμματός τους, όπως εκείνοι την αντιλαμβάνονται – δηλαδή δεν προτίθενται να αποχωρήσουν μόνοι τους.

Πιέσεις και αντιδράσεις στα κεντροαριστερά

Στο ΠΑΣΟΚ ο στόχος έχει οριοθετηθεί από τον Νίκο Ανδρουλάκη πριν κλείσουν οι εθνικές κάλπες του καλοκαιριού: στο τέλος του εκλογικού κύκλου, δηλαδή στις ερχόμενες ευρωεκλογές, να έχουν αλλάξει οι συσχετισμοί στον προοδευτικό χώρο.

Παρότι πλέον η πινέζα στον χάρτη δείχνει για το ΠΑΣΟΚ τις εθνικές του 2027, οι ευρωεκλογές είναι μια καθοριστική εκλογική μάχη για το κόμμα που επιχειρεί την ολική επαναφορά του: εκεί θα αποδειχτεί αν οι πολίτες ανταποκρίνονται στο μήνυμα και θα φέρουν πολύ κοντά ή θα ανατρέψουν τη σειρά για τον δεύτερο και τον τρίτο των τελευταίων εκλογών.

Βασικός στόχος, άρα, είναι οι ψηφοφόροι να πειστούν πως το ΠΑΣΟΚ είναι «ήρεμη δύναμη» – πως βρίσκεται σε τροχιά ανόδου και έχει, όντως, προοπτική επαναφοράς ως πρωταγωνιστής του πολιτικού σκηνικού. Για να το πετύχει, το ΠΑΣΟΚ επιμένει στην τεκμηριωμένη αντιπολίτευση, θέτοντας ως πρόταγμα όχι την επικοινωνία, αλλά το πολιτικό πρόγραμμά του, αντιπαραθετικά και με τη ΝΔ αλλά και με τη νέα εποχή ΣΥΡΙΖΑ

Ο κίνδυνος εξ αριστερών του, πάντως, ακούει στο όνομα του νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί αν επιβεβαιωθεί η διάθεσή του να προχωρήσει σε κεντροαριστερά ανοίγματα, τότε πιθανώς να δημιουργηθούν τάσεις συσπείρωσης στην αξιωματική αντιπολίτευση στον ενδιάμεσο χώρο των δύο κομμάτων – δηλαδή των ψηφοφόρων που μετακινούνται από το ένα στο άλλο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και διαμορφώνουν τις μεταξύ τους ισορροπίες.

Το αντίστροφο, δηλαδή η συντεταγμένη επιστροφή πρώην πασόκων στο παραδοσιακό τους κομματικό σπίτι, μοιάζει με σενάριο που, σ’ αυτή τη φάση, απομακρύνεται.

Η Χαριλάου Τρικούπη, ωστόσο, μπορεί να διεκδικεί όσους ψηφοφόρους θεωρούν «κόκκινη γραμμή» παρουσίες όπως αυτή του Παύλου Πολάκη ή του Νίκου Παππά, που θυμίζουν, στην πασοκική ανάγνωση, τα χειρότερα της κυβερνώσας Αριστεράς. Ενδεικτικά, το ΠΑΣΟΚ παίρνει 12,5% στην εκτίμηση ψήφου της Metron Analysis, κερδίζοντας 3% από τους ψηφοφόρους της ΝΔ και 2% από τους αντίστοιχους του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα ανοίγματα Μητσοτάκη στο Κέντρο και η «τακτική σταθερότητας» απέναντι στον Κασσελάκη παραμένουν απειλή και για το ΠΑΣΟΚ, το οποίο διεκδικεί τους ίδιους ψηφοφόρους θέτοντας και ατζέντα, όπως αυτή της ασφάλειας, που μοιράζεται ως έναν βαθμό με τη ΝΔ.

Η πιθανότητα, δηλαδή, συμπίεσης ως αποτέλεσμα αντιμετώπισης των αλλαγών στην αξιωματική αντιπολίτευση, φέρνοντας αντισυσπείρωση στον μεγαλύτερο σε μέγεθος αντίπαλό της.

Πηγή Εντυπη Εκδοση ΤΑ ΝΕΑ