Donyale Luna – Tο αλλοπρόσαλλο φεγγαρόπαιδο του κόσμου της μόδας

Στα χρόνια του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, ένα κορίτσι από το Ντιτρόιτ άφησε το στίγμα της: Ήταν το πρώτο μαύρο μοντέλο που έγινε εξώφυλλο της Vogue, χόρεψε με τον Γουόρχολ και ενέπνευσε τον Νταλί και τον Φελίνι. Η ζωή της Ντόνιαλ Λούνα (Donyale Luna) τελείωσε πολύ νωρίς.

«Αν μεγαλώνεις με ένα μόνο χέρι, αυτό γίνεται η κανονικότητά σου. Δεν αναρωτιέσαι πώς θα ήταν να ζεις με το χέρι που σου λείπει». Έτσι περιγράφει η 46χρονη σήμερα κόρη της, η Dream Cazzaniga, τη ζωή της χωρίς μητέρα, αφού έμεινε ορφανή όταν ήταν 18 μηνών, την μεγάλωσαν οι παππούδες και ο μπαμπάς.

Είχε κάποιες πενιχρές πληροφορίες για τη μητέρα της: Την έλεγαν Donyale Luna (το πραγματικό της όνομα ήταν Peggy Anne Freeman), ήταν αφροαμερικανίδα μοντέλο που, τη δεκαετία του ’60 και του ’70, είχε συνεργαστεί με την Τουίγκι και τη Βερούσκα. Τέλος. Η Dream δεν είχε ιδέα ότι η μητέρα της ήταν μια πραγματική πρωτοπόρος, το πρώτο μαύρο supermodel που κατέκτησε τα εξώφυλλα της Vogue και του Harper’s Bazaar, μούσα του φωτογράφου Ρίτσαρντ Άβεντον, του Άντι Γουόρχολ και του Σαλβατόρ Νταλί, φίλη του Μικ Τζάγκερ και της Τζούλι Κρίστι, ηθοποιός στο «Σατυρικόν» του Φεντερίκο Φελίνι και πρωταγωνίστρια στη «Σαλόμη» του Καρμέλο Μπένε.

Η ιστορία της επρόκειτο να ξεχαστεί

Υπάρχουν λίγες φωτογραφίες της στο σπίτι της κόρης της, Dream. Και ακόμη λιγότερα λόγια. Η Λούνα πέθανε πρόωρα το 1979 σε ηλικία 33 ετών, αφήνοντας τους οικείους της «παγωμένους από τον πόνο» και την κοινωνία ψυχρά αδιάφορη. Η ιστορία της επρόκειτο να ξεχαστεί.

Ξαφνικά αυτή η ξεχασμένη ιστορία άρχισε να της χτυπάει την πόρτα: Tο 2017 μια μεγάλη εταιρεία παραγωγής ταινιών πρότεινε να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τη μητέρα της. Στην αρχή αρνείται, από σεμνότητα, από φόβο. Στη συνέχεια πείθει τον εαυτό της και αυτή η βιογραφική ταινία, «Donyale Luna: Supermodel», που προβλήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου στο HBO, γίνεται ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, στην αναζήτηση της χαμένης μητέρας:

«Είναι μια ταινία για να καλύψω το κενό που έχω για εκείνη και για να την επαναφέρω στη σωστή της θέση στην ιστορία» θα πει.

Δεν είναι περίεργο που σήμερα η Ντόνιαλ Λούνα θεωρείται μια cult φιγούρα, ενώ δεν λείπουν οι πληροφορίες και οι παραπληροφορίες για εκείνη στο διαδίκτυο.

Δείτε το τρέιλερ του νέου ντοκιματέρ της HBO

«Δεν έμοιαζε με τίποτα από όσα έχεις δει»

Με ύψος 1,88 μ. και λεπτή σαν κορμός λεύκας, με μάτια στο μέγεθος από πιατάκια του καφέ, η Λούνα δεν ήταν μόνο το πρώτο μαύρο σούπερ μόντελ και το πιο ακριβοπληρωμένο μοντέλο μόδας της εποχής της, ήταν ένα μοναδικό φαινόμενο, αναμφισβήτητα η πιο παράξενα όμορφη γυναίκα που κυκλοφορούσε στον πλανήτη, τον 20ό αιώνα. Ο κόσμος της μόδας -και ο κόσμος γενικότερα- δεν θα ξαναδεί ποτέ όμοιά της.

Όταν τη ρωτούσαν από πού κατάγεται, η Ντόνιαλ απαντούσε: «Είμαι από το φεγγάρι, αγάπη μου». Η πραγματικότητα ήταν πιο πεζή.

Γεννήθηκε το 1945, κόρη της Πέγκι και του Ναθάνιελ Φρίμαν, ενός ζευγαριού της εργατικής τάξης που ζούσε στο Ντιτρόιτ. Είχαν έναν θυελλώδη γάμο -παντρεύτηκαν και χώρισαν τέσσερις φορές. Το 1965, αφού η Ντόνιαλ είχε μετακομίσει στη Νέα Υόρκη, έζησε την απόλυτη τραγωδία, καθώς η Πέγκι πυροβόλησε και σκότωσε τον σύζυγό της μια μέρα που επέστρεψε ξανά στο σπίτι μεθυσμένος, απειλώντας την.

Ονειρευόταν να γίνει η ίδια σταρ του κινηματογράφου («σαν την Άννα Μανιάνι»), συγγραφέας, χορεύτρια. Σε ηλικία 16 και 17 ετών, η Ντόνιαλ εμφανιζόταν στη σκηνή του Civic Center Theatre στο Ντιτρόιτ.

Άλλαξε τη φωνή της και άλλαξε την ιστορία της ζωής της

Παρά το δυσάρεστο τέλος, η Ντόνιαλ Λούνα φαίνεται ότι μεγάλωσε σε ένα ευτυχισμένο, αξιοσέβαστο και σχετικά εύπορο σπίτι. Ήταν έξυπνη και φιλόδοξη. Και καθώς το παπάκι μεταμορφώθηκε σε μαύρο κύκνο, η ίδια μεταμορφώθηκε σε κάποια άλλη – πολλοί παραλληλισμοί εδώ με ένα άλλο μοντέλο της δεκαετίας του ’60, τη μοναδική Βερούσκα. Άλλαξε το όνομά της (Luna είναι η λατινική λέξη για το φεγγάρι), άλλαξε τη φωνή της και άλλαξε την ιστορία της ζωής της.

«Όταν ο Sanders Bryant, ένας φίλος και beau, συνάντησε την ξεδιπλούμενη ντίβα σε ηλικία 15 ετών, ήταν ήδη λαμπερή και πανέμορφη. Βρίσκονταν στην καφετέρια του λυκείου Cass Tech και το κορίτσι μας δούλευε πάνω σε ένα κινηματογραφικό σενάριο. Παρουσιάστηκε ως Ντόνιαλ Λούνα, η οποία έφτασε πρόσφατα από τη Χαβάη. Οι γονείς της είχαν σκοτωθεί σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και είχε υιοθετηθεί. «Συνέχισε αυτή την ιστορία όσο την ήξερα» λέει ο Bryant «ακόμη και όταν γνώριζα τη μητέρα και τον πατέρα της και ότι γεννήθηκε στο νοσοκομείο Ford εδώ στο Ντιτρόιτ»» γράφει η ιστορία σε ένα μπλογκ αφιερωμένο στο εξωγήινο μοντέλο.

Ονειρευόταν να γίνει η ίδια σταρ του κινηματογράφου («σαν την Άννα Μανιάνι»), συγγραφέας, χορεύτρια. Σε ηλικία 16 και 17 ετών, η Ντόνιαλ εμφανιζόταν στη σκηνή του Civic Center Theatre στο Ντιτρόιτ.

«Προσπάθησα να την αποθαρρύνω να πάει στη Νέα Υόρκη»

Τι έπρεπε να κάνει ένα κορίτσι του οποίου η φιγούρα και η ομορφιά ήταν τόσο εξαιρετική και μαγευτική; Να προσπαθήσει να μοιάσει στους συγχρόνους της ή να βγει με τόλμη στο δικό της δρόμο; Επέλεξε το δεύτερο, αλλά ίσως μέσα στη ντίβα υπήρχε πάντα ένα φοβισμένο κοριτσάκι.

Η Ντόνιαλ Λούνα ανακαλύφθηκε το 1963 από τον Ντέιβιντ Μακκέιμπ, έναν Άγγλο φωτογράφο (την επόμενη χρονιά ο Άντι Γουόρχολ του ανέθεσε να καταγράψει τις καθημερινές του δραστηριότητες για ένα χρόνο, με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσει το βιβλίο «A Year in the Life of Andy Warhol»).

«Ήμουν σε μια φωτογραφική αποστολή στο Ντιτρόιτ, φωτογράφιζα αυτοκίνητα της Ford και υπήρχε ένα σχολείο εκεί κοντά. Μου έκανε εντύπωση αυτό το σχεδόν 1,90 μ. ψηλό πανέμορφο κορίτσι -περίπου 14 ετών τότε- που φορούσε την καθολική στολή της. Σταμάτησε για να δει τι συνέβαινε» θα πει ο Μακκέιμπ.

Της είπε ότι δούλευε για περιοδικά όπως το Mademoiselle και το Glamour και την κάλεσε να του τηλεφωνήσει αν επισκεπτόταν τη Νέα Υόρκη. Η μητέρα της δεν ήταν ενθουσιασμένη. «Προσπάθησα να την αποθαρρύνω να πάει στη Νέα Υόρκη γιατί είχα ακούσει τόσα πολλά κακά γι’ αυτήν». Όμως η Ντόνιαλ επέμενε και κατέληξαν σε συμβιβασμό -θα πήγαινε να ζήσει με τη θεία της στο Νιου Τζέρσεϊ και θα έβρισκε δουλειά, ενώ στον ελεύθερο χρόνο της θα ασχολείτο με το μόντελινγκ.

Η Λούνα πέρασε το 1965 στη Νέα Υόρκη. Οι πρώτες φωτογραφίες της από τον Άβεντον εμφανίστηκαν στο τεύχος Απριλίου του Harper’s Bazaar – το οποίο επιμελήθηκε ως guest. Η λεζάντα σε μία από τις φωτογραφίες έγραφε: «Όπως φοριέται από την Ντάνιελ Λούνα με όλη τη χάρη και τη δύναμη ενός πολεμιστή Μασάι».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από @donyalelaluna

«Του είπα ότι πρέπει να δεις αυτό το κορίτσι»

Έτσι, το 1964, η Ντόνιαλ πέταξε στη Νέα Υόρκη και τηλεφώνησε στον Ντέιβιντ Μακκέιμπ. Εκείνος κράτησε το λόγο του, έστειλε φωτογραφίες της σε διάφορα πρακτορεία και τη σύστησε στη Νάνσυ Γουάιτ, την αρχισυντάκτρια του Harper’s Bazaar. Εκείνη και η ομάδα της αποφάσισαν αμέσως να σκίσουν το εξώφυλλο του Ιανουαρίου και να προσλάβουν μια καλλιτέχνιδα, το πρώην μοντέλο Katharina Denzinger, για να φτιάξει το πρωτοποριακό γραμμικό σχέδιο της Ντόνιαλ, αντικαθιστώντας το, μαζί με έξι έγχρωμα σκίτσα της για τις εσωτερικές σελίδες.

Ο Μακκέιμπ κάλεσε επίσης τον φοβερό και τρομερό Ρίτσαρντ Άβεντον. «Του είπα ότι πρέπει να δεις αυτό το κορίτσι. Είναι απλά απίστευτη». Ο Άβεντον ενθουσιάστηκε και υπέγραψε μαζί της αποκλειστικό συμβόλαιο διάρκειας ενός έτους.

Η Λούνα πέρασε το 1965 στη Νέα Υόρκη. Οι πρώτες φωτογραφίες της από τον Άβεντον εμφανίστηκαν στο τεύχος Απριλίου του Harper’s Bazaar – το οποίο επιμελήθηκε ως guest. Η λεζάντα σε μία από τις φωτογραφίες έγραφε: «Όπως φοριέται από την Ντάνιελ Λούνα με όλη τη χάρη και τη δύναμη ενός πολεμιστή Μασάι».

Αλλά σύντομα έγινε σαφές ότι δεν ήταν όλα καλά στις νότιες πολιτείες

Οι διαφημιστές διαμαρτυρήθηκαν για τις φωτογραφίες της Λούνα και οι αναγνώστες άρχισαν να ακυρώνουν τις συνδρομές τους. Ο Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, στον οποίο ανήκε το περιοδικό, ζήτησε να μην ξαναφωτογραφηθεί. Ο Άβεντον θυμήθηκε αργότερα: «Για λόγους φυλετικής προκατάληψης και για τα οικονομικά του κλάδου της μόδας, δεν μου επετράπη ποτέ ξανά να τη φωτογραφίσω για δημοσίευση».

Πριν μετακομίσει στο Λονδίνο τον Δεκέμβριο, η Λούνα υπέστη νευρικό κλονισμό και πέρασε αρκετό καιρό στο νοσοκομείο Bellevue. Δύο χρόνια αργότερα δήλωσε στους New York Times ότι έφυγε από τη Νέα Υόρκη όταν διαπίστωσε ότι «έλεγαν όμορφα πράγματα μπροστά της αλλά τη μαχαίρωναν πισώπλατα». Αυτό και η ρατσιστική αντίδραση στις φωτογραφίσεις της ήταν μάλλον μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Μέσα σε λίγους μήνες είχε γίνει διάσημη, είχε χάσει τον πατέρα της, είχε συγκλονιστεί από την glam παρακμή του Factory του Άντι Γουόρχολ στην Ανατολική 47η Οδό και είχε έναν σύντομο, αποτυχημένο γάμο.

Στο Λονδίνο έγινε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία και έγραψε ιστορία όταν μια φωτογραφία της από τον σπουδαίο φωτογράφο Ντέιβιντ Μπέιλι εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του τεύχους της Vogue της 1ης Μαρτίου 1966 –το πρώτο μαύρο μοντέλο που πόζαρε ποτέ για εξώφυλλο.  Περίπου εκείνη την εποχή παντρεύτηκε τον Luigi Cazzaniga, έναν φωτογράφο. Τρία χρόνια αργότερα η Λούνα μετακόμισε στην Ιταλία, βάζοντας ένα ακόμα βήμα την καριέρα της.

Σε ένα νυχτερινό κέντρο της Νέας Υόρκης, το 1966, η Τζάκι Κένεντι πλησίασε την Ντόνιαλ και είπε απλά: «Είσαι πολύ όμορφη».

Ντόνιαλ Λούνα, το ουράνιο σώμα

Σύμφωνα με τον Μπέιλι «ήταν εξαιρετικά όμορφη, τόσο ψηλή και αδύνατη. Ήταν σαν μια εικονογράφηση, μια κινούμενη εικονογράφηση».

Η Ντόνιαλ σίγουρα έκανε εντύπωση στη φίλη της, το μοντέλο Pat Cleveland: «Δεν είχε στήθος, αλλά τεράστια παρουσία. Περπατούσαμε στο δρόμο και οι άντρες έμειναν με το στόμα ανοιχτό από δέος. Όταν μπαίναμε σε εστιατόρια οι άνθρωποι σταματούσαν να τρώνε και σηκώνονταν όρθιοι και χειροκροτούσαν. Ήταν σαν οφθαλμαπάτη, ή κάποιο είδος φαντασίωσης» θα πει.

Σε ένα νυχτερινό κέντρο της Νέας Υόρκης, το 1966, η Τζάκι Κένεντι πλησίασε την Ντόνιαλ και είπε απλά: «Είσαι πολύ όμορφη». Ένα άρθρο στο τεύχος της 1ης Απριλίου 1966 του περιοδικού Time και με τίτλο «The Luna Year», την περιέγραφε ως εξής:

[…ένα νέο ουράνιο σώμα που, λόγω της εντυπωσιακής μοναδικότητάς της, υπόσχεται να παραμείνει ψηλά για πολλές εποχές. Η Donyale Luna, όπως αποκαλεί τον εαυτό της, είναι αναμφισβήτητα το πιο καυτό μοντέλο στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή. Είναι μόλις 20 ετών, μαύρη, κατάγεται από το Ντιτρόιτ και δεν πρέπει να την χάσει κανείς αν διαβάσει το Harper’s Bazaar, το Paris Match, τη βρετανική Queen, τη βρετανική, τη γαλλική ή την αμερικανική έκδοση της Vogue…]

Η μποέμ πλευρά της Λούνα

Η Ντόνιαλ Λούνα έλκονταν από τους δημιουργικούς ανθρώπους και αυτοί από εκείνη. Μετέφερε αυτή την φευγάτη πλευρά του χαρακτήρα της στο μόντελινγκ, πραγματοποιώντας τρελές βόλτες στην πασαρέλα, μεταξύ των οποίων το να κινείται σαν ρομπότ και να σέρνεται στα τέσσερα σαν ζώο που είναι έτοιμο να επιτεθεί.

Στη Νέα Υόρκη όλοι όσοι έλαμπαν ήθελαν να γνωρίσουν την Ντόνιαλ. Έκανε παρέα με τον Μάιλς Ντέιβις, έβαλε τον Mati Klarwein (έναν ψυχεδελικό καλλιτέχνη που έκανε εξώφυλλα δίσκων για τον Μάιλς Ντέιβις και τον Τζίμι Χέντριξ) να ζωγραφίσει το σώμα της (άλλος ένας παραλληλισμός με τη Βερούσκα) και άραζε με τον Άντι Γουόρχολ και το πλήθος του ήταν μία από τις δύο μαύρες γυναίκες που συμμετείχαν ενεργά στο Factory.

Στο Λονδίνο, οι διάσημοι φίλοι της ήταν ο Μικ Τζάγκερ, ο Μάικλ Κέιν, η Τζούλι Κρίστι, η Μία Φάροου και ο Γιουλ Μπρίνερ. Έβγαινε με τον ηθοποιό Τέρενς Σταμπ και τον Μπράιαν Τζόουνς των Rolling Stones. Και φωτογραφήθηκε από τους Γουίλιαμ Κλέιν, Χέλμουτ Νιούτον και Γουίλιαμ Κλάξτον. Ο Κλάξτον ήταν αυτός που τη σύστησε στον Σαλβατόρ Νταλί, ο οποίος την περιέγραψε ως «μετενσάρκωση της Νεφερτίτης».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από @donyalelaluna

Όταν έγινε σταρ του κινηματογράφου

Η Λούνα εμφανίζεται στο «Soft Self-Portrait of Salvador Dali», ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ με αφηγητή τον Όρσον Γουέλς. Εμφανίζεται επίσης σε διάφορες καλτ ταινίες: Το «Blow-Up» του Μικελάντζελο Αντονιόνι, «Ποια είστε, Πόλι Μαγκού;» του Ουίλιαμ Κλάιν και «Σατυρικόν» του Φεντερίκο Φελίνι.

Είχε ξεκινήσει την υποκριτική κατά τη διάρκεια της παραμονής της στη Νέα Υόρκη, εμφανιζόμενη σε τέσσερα από τα Screen Tests του Άντι Γουόρχολ. Στην κωμωδία του Ότο Πρέμινγκερ, «Skidoo», υποδύεται την ερωμένη του Θεού- ο Γκράουτσο Μαρξ είχε το ρόλο του Θεού.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από @donyalelaluna

Χαμένη ψυχή

Δεδομένης της πίεσης της καριέρας που επέλεξε, της πιθανής ανασφάλειάς της και των κύκλων στους οποίους κινήθηκε από την εποχή της στη Νέα Υόρκη και μετά, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Λούνα ξέφυγε από τα νερά της. Όσο περνούσε ο καιρός, γινόταν όλο και πιο φευγάτη και η συμπεριφορά της όλο και πιο εκκεντρική.

«Δεν φοράει παπούτσια ούτε χειμώνα ούτε καλοκαίρι. Ρωτήστε την από πού είναι – από τον Άρη; Ανέβαινε και κατέβαινε στις πασαρέλες με τα χέρια και τα γόνατα. Δεν εμφανιζόταν στα όρντινο. Δεν περνούσε δύσκολα, το έκανε δύσκολο στον εαυτό της» θα πει η Beverly Johnson, ένα άλλο μαύρο μοντέλο που εμφανίστηκε στη σκηνή προς το τέλος της καριέρας της Ντόνιαλ.

Στα 34 της, αποξενωμένη από τον σύζυγό της και ζώντας στη Ρώμη, πέθανε από τυχαία υπερβολική δόση ηρωίνης τον Μάιο του 1979, αφήνοντας πίσω της την 18 μηνών κόρη της, την Dream.

*Το ντοκιμαντέρ «Donyale Luna: Supermodel» βρίσκεται στην πλατφόρμα του HBO