Έβρος: Ανάμεσα στον θάνατο και την επαναπροώθηση

Ο Μπασέλ αλ-Αχμάντ είχε τελειώσει το μάστερ του στο Πανεπιστήμιο του Χαλεπιού στη Συρία και είχε βοηθήσει τις προσπάθειες αποκατάστασης των ζημιών από τους καταστροφικούς σεισμούς που χτύπησαν την Τουρκία και τη Συρία.

Όμως αισθανόταν ότι δεν είχε μέλλον σε μια Συρία όπου ο δρόμος για την ειρήνευση και την ανοικοδόμηση ακόμη αργεί.

Διάλεξε έτσι να πάει να βρει τον αδελφό του και τα ξαδέλφια του που είχαν πάει στη Νορβηγία τα προηγούμενα χρόνια και είχαν αποκτήσει καθεστώς πρόσφυγα.

Ο Μπασέλ ως Σύριος θα μπορούσε να διεκδικήσει καθεστώς πρόσφυγα στην Ευρώπη. Όμως, δεν είχε κανένα τρόπο να φτάσει νόμιμα στην Ευρώπη.

Ο Μπασέλ ως Σύριος θα μπορούσε να διεκδικήσει καθεστώς πρόσφυγα στην Ευρώπη. Όμως, δεν είχε κανένα τρόπο να φτάσει νόμιμα στην Ευρώπη. Δεν μπορούσε να πάρει ένα αεροπλάνο και να έρθει. Δεν μπορούσε καν να μπει στην Τουρκία νόμιμα και στη συνέχεια να προσπαθήσει να φτάσει στην Ευρώπη με νόμιμο τρόπο.

Εάν εμφανιζόταν στα ελληνοτουρκικά σύνορα και ζητούσε να μπει για να κάνει αίτηση ασύλου, θα τον απέτρεπαν από το να μπει.

Το μόνο που του απέμενε ήταν να περάσει τα σύνορα «παράνομα», και να βρεθεί εντός του ελληνικού εδάφους με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να συνεχίσει το ταξίδι του.

Πέρασε τα σύνορα στις 11 Αυγούστου, με τη βοήθεια ενός διακινητή, Όμως, σύμφωνα με μηνύματα που έστειλε στον αδελφό του, στις 14 Αυγούστου συνελήφθη από συνοριοφύλακες και επαναπροωθήθηκε στην Τουρκία.

Ξαναδοκίμασε στις 17 Αυγούστου και αυτή τη φορά επέλεξε μαζί μια ομάδα προσφύγων να αποφύγουν τους δρόμους και όλα τα σημεία όπου θα μπορούσαν να πέσουν πάνω σε περίπολο του στρατού ή της αστυνομίας.

Γι’ αυτό διάλεξαν να κινηθούν μέσα από το μεγάλο δάσος της Δαδιάς. Στις 20 Αυγούστου ένας οδηγός που θα τους έπαιρνε κοντά στον Αβά Έβρου, δεν εμφανίστηκε.

Στο μεταξύ η φωτιά στον Έβρο, η μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά στην Ευρώπη, μαινόταν.

Ο Μπασέλ και οι υπόλοιποι πρόσφυγες έστειλαν μηνύματα και βίντεο που έδειχναν την πυρκαγιά να μαίνεται στις 21 Αυγούστου.

Μετά δεν έστειλαν κανένα άλλο μήνυμα…

Την άλλη μέρα ανακοινώθηκε ότι 18 άνθρωποι είχαν καεί μέσα στο δάσος. Ήταν ο Μπασέλ και οι υπόλοιποι πρόσφυγες…

Καμιά συζήτηση δεν κάνουμε για το ότι οι πολιτικές της Ευρώπης-Φρούριο σκοτώνουν ανθρώπους

Ανάμεσα στους νεκρούς και ο Μαχμούντ αλ-Νταγούντ και ο ξάδελφός του Αλί αλ-Νταγούντ. Η οικογένειά τους είχε εγκαταλείψει τη Συρία το 2016.

Τότε που υπογράφηκε η διαβόητη «κοινή δήλωση ΕΕΕ-Τουρκίας» που ουσιαστικά σήμαινε ότι για τα επόμενα επτά χρόνια δεν θα έβρισκαν νόμιμο τρόπο να φτάσουν στην Ευρώπη και να ζητήσουν άσυλο.

Επτά χρόνια μέσα στα οποία και στην ίδια την Τουρκία το κλίμα άρχισε να γίνεται όλο και πιο εχθρικό για τα εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία.

Η οικογένεια αποφάσισε ότι τα δυο ξαδέλφια θα είχαν καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη.

Έτσι μάζεψαν τα 5.000 ευρώ το άτομο που είναι το ποσό που ζητούν οι διακινητές (και το οποίο θα ελάμβαναν μόνο όταν οι πρόσφυγες έφταναν στη Σερβία) και τα ξαδέλφια ξεκίνησαν για ένα ταξίδι που ποτέ δεν θα τελείωνε.

Όταν έγινε γνωστό ότι οι νεκροί από την πυρκαγιά ήταν πρόσφυγες, οι οικογένειές τους άρχισαν να αναζητούν πληροφορίες.

Η ελπίδα ήταν να μην ήταν ανάμεσα στους νεκρούς, αλλά ανάμεσα σε αυτούς που έπιασαν οι αυτόκλητοι ακροδεξιοί συνοριοφύλακες στον Έβρο.

Όμως, δεν ήταν…

Οι ιστορίες αυτές μπορεί και να μην είχαν γίνει ποτέ γνωστές, ούτε να είχαμε τα πρόσωπα των ανθρώπων που χάθηκαν (όσων τουλάχιστον μπόρεσαν να αναγνωριστούν), εάν δεν υπήρχε το υποδειγματικό ρεπορτάζ της Ματίνα Στέβις-Γκρίντνεφ στους New York Times που τις έφερε στη δημοσιότητα, αλλά και η δουλειά του Παύλου Παυλίδη, του καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και ιατροδικαστή στο Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, που αναλαμβάνει το δύσκολο έργο να αναζητήσει στοιχεία για την ταυτοποίηση όσων βρίσκουν το θάνατο στα περάσματα του Έβρου.

Μια Ευρώπη που συνεχίζει να δολοφονεί

Εάν κανείς κοιτάξει την ελληνική δημόσια σφαίρα θα δει ότι η εύκολη επωδός είναι «φταίνε οι διακινητές».

Κανείς δεν συζητά τα πραγματικά ερωτήματα

γιατί αυτοί οι άνθρωποι χρειάστηκε να πάνε σε διακινητές;

Γιατί ο μόνος τρόπος να μπουν στην Ευρώπη για να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στην ανθρωπιστική προστασία, ήταν να μπουν παράνομα;

Γιατί ο μόνος τρόπος να αποφύγουν τις επαναπροωθήσεις, που γίνονται πριν καλά καλά υποβάλλουν αίτηση για άσυλο, είναι να διαλέξουν όλο και πιο επικίνδυνες διαδρομές;

Γιατί όταν χρειάστηκε να διαλέξουν ανάμεσα στον κίνδυνο της φωτιάς και τον κίνδυνο της επαναπροώθησης προτίμησαν να μείνουν κοντά στη φωτιά;

Γιατί επειδή στον Έβρο υπάρχουν πιο εύκολες επαναπροωθήσεις ορισμένοι προτιμούν τη διαδρομή μέσω Λιβύης που στην περίπτωση του ναυαγίου στην Πύλο αποδείχτηκε ακόμη πιο επικίνδυνη με αποτέλεσμα να θρηνήσουμε εκατοντάδες θύματα;

Και δεν τα συζητάμε όλα αυτά για τον ίδιο λόγο που δεν συζητάμε συνολικά το μεταναστευτικό, ή πιο σωστά το συζητάμε αποκλειστικά και μόνο με βάση την πολιτική της ακροδεξιάς: «υβριδική απειλή», αποτροπή, θωράκιση των συνόρων, φράχτες.

Χωρίς καμιά συζήτηση να κάνουμε για το ότι η μετανάστευση πέραν του είναι η μόνη στρατηγική επιβίωσης σε έναν κόσμο άνισο οικονομικά, κοινωνικά και κλιματικά, για το ότι οι μεταναστεύσεις ήταν πάντα κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρία, για το ότι το άσυλο παραμένει ένα θεμελιώδες δικαίωμα, για το ότι η γερασμένη και σε δημογραφική παρακμή Ευρώπη θα έπρεπε να επιδιώκει μεταναστευτικές ροές αντί να τις αποτρέπει (πιο σωστά να τις κάνει πολύ πιο επικίνδυνες για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες).

Και χωρίς καμιά συζήτηση για το ότι αυτές οι πολιτικές της Ευρώπης-Φρούριο σκοτώνουν ανθρώπους.

Ανθρώπους με όνειρα και μέλλον. Ανθρώπους σαν κι εμάς και τα παιδιά μας.

Ανθρώπους σαν τον Μπασέλ, τον Μαχμούντ και τον Αλί.

Και πολλούς άλλους που ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ τα ονόματά τους