Φωτιά στον Έβρο: Παγίδα θανάτου για 18 μετανάστες

Τραγικό θάνατο βρήκαν Σύριοι μετανάστες στο χωριό Αβαντας του Έβρου, στον οποίο μαίνονταν πυρκαγιές για 17 ημέρες. Ο ιατροδικαστής δήλωσε πως οι απανθρακωμένοι ήταν 18, όλοι τους άνδρες και δύο εξ αυτών ήταν παιδιά. Το σημείο στο οποίο εντοπίστηκαν δεν βρίσκεται κατά μήκος της διαδρομής που ακολουθούν οι μετανάστες μέσω του ορεινού όγκου από τη συνοριογραμμή προς το εσωτερικό της χώρας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, οι μετανάστες βρέθηκαν μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα, να ακολουθήσουν την διαδρομή μέσα από τα χωριά και τους αυτοκινητοδρόμους ή να ακολουθήσουν τους διακινητές και να πάνε μέσα από τα καμένα. Τελικά, ακολούθησαν το δεύτερο μονοπάτι, χωρίς να έχουν ενημερωθεί για την μεγάλη πυρκαγιά που μαινόταν στο συγκεκριμένο σημείο, με συνέπεια να εγκλωβιστούν και να καούν ζωντανοί.

Η πορεία των μεταναστών

Το ρεπορτάζ των New York Times αποκαλύπτει άγνωστες λεπτομέρειες σχετικά με το ταξίδι της ομάδας κατά τις απελπισμένες τελευταίες ώρες της. Το ρεπορτάζ δείχνει ότι τουλάχιστον 12 από τους 18 είχαν ήδη συλληφθεί μία φορά στο παρελθόν από Έλληνες συνοριοφύλακες και είχαν γυρίσει πίσω στην Τουρκία.

Η απόφασή τους να διακινδυνεύσουν την πυρκαγιά είχε ως στόχο να αποφύγουν την επανασύλληψη με κάθε κόστος. Άλλωστε είχα διαφύγει από τη Συρία, αναζητώντας, όπως ήλπιζαν, μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.

Μόνο ένα πτώμα έχει ταυτοποιηθεί οριστικά μέσω εξέτασης DNA, επειδή οι περισσότεροι από τους στενούς συγγενείς των υπολοίπων ζουν στη Συρία και δεν μπορούν να ταξιδέψουν για να παράσχουν παρόμοιες εξετάσεις. Όμως οι συνεντεύξεις με Έλληνες αξιωματούχους, εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, περισσότερους από 20 συγγενείς των θυμάτων και τον διακινητή που τους έβαλε στη διαδρομή, παρείχαν εκτενή στοιχεία για την ταυτότητα των υπολοίπων.

Αντιμέτωποι με ένα δίλημμα οι μετανάστες που βρέθηκαν απανθρακωμένοι στον Έβρο

Τι έδειξαν τα στοιχεία

Μερικά από τα θύματα ήταν παιδιά ή έφηβοι, όπως έδειξαν οι συνεντεύξεις. Τα βίντεο και τα φωνητικά μηνύματα που έδωσαν οι συγγενείς αποκάλυψαν τον αυξανόμενο τρόμο της ομάδας καθώς προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη φωτιά. Καθώς η πυρκαγιά σκαρφάλωνε στους λόφους και ορμούσε πίσω τους, οι άνδρες και τα αγόρια έτρεχαν μέσα από τα δέντρα και κάτω από ένα βραχώδες μονοπάτι. Τρεις από αυτούς κρύφτηκαν μέσα σε μια μικροσκοπική, εγκαταλελειμμένη καλύβα βοσκού, ίσως νομίζοντας ότι οι τέσσερις τσιμεντένιοι τοίχοι της θα τους προστάτευαν.

Διακόσια μέτρα πιο πέρα, σε μια πλαγιά ενός λόφου, εννέα άνθρωποι συνωστίζονταν, ανάμεσά τους τουλάχιστον δύο παιδιά. Πέθαναν εκεί μαζί. Ένας άλλος άνδρας κατάφερε να φτάσει πιο μακριά, κάτω από έναν λόφο, αλλά και αυτός δεν ήταν αρκετά γρήγορος. Η ανακοίνωση του θανάτου τους από τις ελληνικές αρχές προκάλεσε πανικό σχεδόν χίλια μίλια μακριά στη Συρία, όπου τα μέλη των οικογενειών τους άρχισαν μια αγωνιώδη αναμονή.

Μοιράστηκαν ενημερώσεις σε μια ομαδική συνομιλία και ανακατασκεύασαν τις κινήσεις των αγαπημένων τους προσώπων μέσω βίντεο και κειμένων, εκφράζοντας ενθάρρυνση. Ακόμη και σήμερα, ο πατέρας ενός από τα αγόρια που εικάζεται ότι πέθαναν στη φωτιά εξακολουθεί να ελπίζει. «Η καρδιά μου λέει ότι είναι ζωντανός», είπε.

Η πορεία των μεταναστών

Εδώ και δεκαετίες, οι μετανάστες που διαφεύγουν από τις συγκρούσεις και την ακραία φτώχεια που βιώνουν στην χώρα τους, διασχίζουν ένα συγκεκριμένο κομμάτι στον Έβρο, αναζητώντας μια νέα ζωή στην Ευρώπη. Πρόκειται για μία από τις παλαιότερες και πιο πολυσύχναστες διαδρομές μεταναστών στην ήπειρο, με την Ελλάδα να αποτελεί τον πρώτο σταθμό – και για ορισμένους τον τελευταίο.

1. 14 Αυγούστου: Η ομάδα συλλαμβάνεται από τις ελληνικές αρχές και στέλνεται πίσω στην Τουρκία.

2. 20 Αυγoύστου: Διανυκτερεύουν κοντά στον Άβαντα περιμένοντας να τους παραλάβουν την επόμενη μέρα οι συνεργάτες των διακινητών

3. 21 Αυγούστου: Η τοποθεσία από όπου θα τους παραλάμβαναν

4. 21 Αυγούστου: Η τοποθεσία όπου βρέθηκαν καμένοι μέχρι θανάτου οι 18 αιτούντες άσυλο.

«Η φωτιά μας έφτασε!»

Ένας από τους μετανάστες, ο Basel πήγε από τη Συρία στην Τουρκία και στις 11 Αυγούστου, με τη βοήθεια ενός διακινητή, πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα μαζί με άλλους 11. Αλλά τρεις ημέρες αργότερα, η ομάδα συνελήφθη από συνοριοφύλακες και στάλθηκε πίσω στην Τουρκία, σύμφωνα με τα μηνύματα WhatsApp που εστάλησαν στον αδελφό του Basel και εξετάστηκαν από τους Times.

Σε μια δεύτερη προσπάθεια με την ίδια ομάδα, ο Basel πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα στις 17 Αυγούστου, δύο ημέρες πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά στο δάσος που προσπαθούσε να διασχίσει.

Στις 20 Αυγούστου, ο Basel έστειλε ένα φωνητικό μήνυμα στον αδελφό του τον Qusai: Ένας οδηγός επρόκειτο να παραλάβει την ομάδα από ένα σημείο έξω από το χωριό Άβαντας, αλλά η φωτιά έκαιγε σε κοντινή απόσταση. Στις 4 το απόγευμα της επόμενης ημέρας, ο Basel έστειλε στον Qusai ένα βίντεο με ένα ελικόπτερο να ρίχνει νερό στη φωτιά, πολύ κοντά στην ομάδα. Ένα άλλο βίντεο, που εστάλη στις 8:12 μ.μ., έδειχνε ένα μέρος της ομάδας, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον πέντε ανηλίκων, να απομακρύνονται βιαστικά από τα σύννεφα καπνού.

«Η φωτιά μας έφτασε!» είπε ο άνδρας στον συγγενή του. «Δεν μπορούμε πλέον να δούμε το φως της ημέρας». Η τελευταία γνωστή τοποθεσία της ομάδας ήταν κοντά στον Άβαντα.

Ψάχνοντας για απαντήσεις

Την επόμενη ημέρα, οι ελληνικές αρχές ανακοίνωσαν τους 18 θανάτους, προκαλώντας πανικό στις οικογένειες. Ένας από τους συγγενείς άρχισε να αναζητά τον μικρότερο αδελφό του. Ξεκίνησε στο Facebook, μια σελίδα που επικεντρώνεται σε ανθρώπους που περνούν από την Τουρκία στη βόρεια Ελλάδα.

Λίγες μέρες αργότερα, πήρε από τον διακινητή που είχε κανονίσει το ταξίδι τα τηλέφωνα άλλων συγγενών που είχαν μέλη της οικογένειάς τους που ταξίδευαν με τον αδελφό του. Δημιούργησε μια ομάδα στο WhatsApp όπου αντάλλασσαν κομμάτια ειδήσεων που ήλπιζαν ότι υποδηλώνουν ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα ήταν ακόμη ζωντανά.

Τρεις αυτόκλητοι πολιτοφύλακες έπιασαν 13 Σύρους και Πακιστανούς που μόλις είχαν περάσει στην Ελλάδα και προσπαθούσαν να γλιτώσουν από τις φλόγες. Στην συνέχεια, οι πολιτοφύλακες τους έκλεισαν σε ένα τροχόσπιτο χωρίς παράθυρα και μετέδωσαν όλο το επεισόδιο σε ζωντανή ροή στο Facebook.

Τι ανέφερε ο διακινητής

Ο διακινητής είπε στις οικογένειες ότι είχε πληροφορίες ότι όλοι τους είχαν κρατηθεί σε στρατόπεδο στην Ελλάδα. Οι αιτούντες άσυλο και οι οικογένειές τους είχαν καταβάλει 5.000 ευρώ ανά άτομο -περισσότερα από 5.200 δολάρια- τα οποία ο διακινητής μπορούσε να εισπράξει μόνο όταν η ομάδα έφτανε στη Σερβία.

Σε τηλεφωνική συνέντευξη, ο κ. al-Hamwi προσπάθησε να υπερασπιστεί το μητρώο του ως διακινητή και δήλωσε ότι οι ελληνικές αρχές είχαν συλλάβει τρεις οδηγούς τους οποίους είχε στείλει για να διασώσουν την ομάδα. Είπε ότι είχε συμβουλεύσει τους αιτούντες άσυλο να παραδοθούν στις αρχές αντί να παραμείνουν στα δάση.

Η ομάδα των 18 ατόμων, είπε ο διακινητής στις οικογένειες, περιλάμβανε την ομάδα των 12 Σύρων της Βασιλείας καθώς και άλλους έξι που είχαν συναντήσει καθ’ οδόν στην Ελλάδα. Τα μηνύματα και τα βίντεο που έστειλαν ορισμένοι από αυτούς στους συγγενείς τους το επιβεβαιώνουν.

Υπενθυμίζεται ότι οι διακινητές ενημερώνουν τις οικογένειες για την πρόοδο του ταξιδιού, επειδή πληρώνονται μόνο όταν οι μετανάστες φτάσουν στον συμφωνημένο προορισμό. Ορισμένοι δημοσιεύουν αισιόδοξες ενημερώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαφημίσουν τις υπηρεσίες τους και αποσιωπούν τα κακά νέα.