Η Λιλή Ζωγράφου χώρεσε χίλιες ζωές σε μια

Η Λιλή Ζωγράφου μεγάλωσε σαν αστικό παιδί και αψήφησε κατάματα τον πουριτανισμό και το φασισμό. Τα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής, την βρήκαν ενεργό μέλος στην Εθνική Αντίσταση, φυλακισμένη και έγκυο. Για την πηγαία ανάγκη της για μητρότητα, θυμάται: Είχα μια φλόγα, ένα πάθος, ήθελα να γίνω μάνα.

»Από δώδεκα χρονών κόλλαγα μέσα στο γραφείο μου ωραίες φωτογραφίες ηθοποιών της εποχής. Η μεγάλη μου αδερφή που ήταν πουριτανή και σκληρή μαζί μου, μου έλεγε: «γιατί τις έβαλες όλες αυτές εδώ γύρω;» και η Λιλή απαντούσε: «Για να συνηθίσει το μάτι μου και να κάνω ωραία παιδιά. Δεν ήξερα ακόμα πως γίνονται τα παιδιά, έμαθα πολύ αργότερα ξέρετε, λόγω εποχής».

Ένας εραστής της κάποτε της είπε «Τι θα γίνω εγώ; Πόσα χρόνια να ζήσω να χαρώ τις πεντακόσιες γυναίκες που είσαι;»

1000 ζωές

Η ζωή της ήταν τρομακτικά «άφθονη». Ήταν λες και είχε ζήσει 1000 ζωές, αγωνιζόμενη για να υπάρξει. Μάλιστα, χαρακτήριζε τον εαυτό της ερωτικό χαμαιλέοντα. Άλλαζε ανάλογα με τους εραστές της. Κάποια στιγμή γίνονταν ποδοσφαιρόφιλη, μια στιγμή ψάρευε σαν τρελή, άλλωτε ορειβάτης. Και δεν προσποιούνταν, αλλά ταυτίζονταν με τον άνδρα που αγαπούσε και τον κυκλώνα της ζωής του. Ένας εραστής της κάποτε της είπε «Τι θα γίνω εγώ; Πόσα χρόνια να ζήσω να χαρώ τις πεντακόσιες γυναίκες που είσαι;»

Photo: Νικολόπουλος Αντώνης / Eurokinissi

Στη ζωή της έπαιζε ρόλους, γιατί όπως πίστευε και έλεγε στις άλλες γυναίκες: «Οι άνδρες είναι παιδιά, δεν κατακτιούνται αλλιώς. Αντιμετωπίστε τους σαν χαϊδεμένα αγοράκια». Να θυμιθούμε άλλωστε και τα λόγια της: «Δεν με είδαν ποτέ μέσα από τα βιβλία μου οι άντρες. Όσο ήμουν νέα, το μόνο που δεν έβλεπαν οι άντρες ήταν το μυαλό μου, που δεν σου κρύβω, ότι φρόντιζα και να το κρύβω όταν κατάλαβα ότι τους ενοχλούσε».

Αυτή ήταν η συμβουλή της προς τις γυναίκες: Να μην καταπιέζονται

Πριν την χούντα, όταν είχε έντονη ερωτική ζωή, είχε μια συνήθεια να ντύνει τα βιβλία της με τα φορέματα που είχαν ερωτική επιτυχία πάνω της. Είχαν κάποια αποτυπώματα θαυμασμού και τρυφεράδας, καθώς τα άγγιζαν οι άνδρες που αγαπούσε κατά καιρούς. Η Χούντα της άφησε μόνο ένα βιβλίο, ντυμένο με ένα από τα αγαπημένα της φορέματα, έπειτα από την έρευνα που έκανε στο σπίτι της, όσο έλειπε στο Παρίσι. Έτσι της απόμεινε, μόνο ένα ερωτικό βιβλίο.

Συμβουλή προς τις γυναίκες

Η Λιλή Ζωγράφου κατάφερε έπειτα από χρόνια δράσης να μη μπορεί κανείς να την αμφισβητήσει, καθώς όλοι γνώριζαν πως είναι ένας αληθινός άνθρωπος με ξεκάθαρο ήθος, που έδωσε αγώνες πολιτικούς κοινωνικούς και ηθικούς. Όταν γύρισε από το Παρίσι όμως, ο κόσμος δεν μπορούσε να δεχτεί ότι υπάρχει μια συγκροτημένη γυναίκα με νου που μπορεί να χρησιμοποιήσει το μυαλό της για να δουλέψει. Δεν μπορούσε να προσεγγίσει ούτε τον Χορν, ούτε τον Κακογιάννη, γιατί θα έλεγαν «τι ψώνιο είναι η κυρία;».

Όταν μάλιστα κυκλοφόρησε τη ψυχογραφία και βιογραφία του Καζαντζάκη, απόρησαν όλοι πως ωρίμασε τόσο πολύ και κατάφερε να πέτυχει. Τότε θύμωσε με τους ανθρώπους που δεν κατανοούν αλλά και δεν αντιδρούν σε όσους τους καταπιέζουν. Θεωρούσε υποχρέωση του πολίτη να διαμαρτύρεται ενάντια στο κράτος και την εξουσία και να μην ταπεινώνεται.

Αυτή ήταν η συμβουλή της προς τις γυναίκες: Να μην καταπιέζονται. Να μην καταπιέζουν την έκφραση της σεξουαλικότητα τους. Να βρούνε την αλήθεια τους, παρόλο που η κοινωνία δεν πρόκειται να τη δεχτεί. Ήθελε οι γυναίκες να μην ταπεινώνονται από όλα όσα τις «πληγώνουν».

Photo: Λιλή Ζωγράφου / Lili Zografu/ Facebook

Απόσπασμα από το βιβλίο Επάγγελμα πόρνη, Αλεξάνδρεια, 1998

Η ζωή περνά από μέσα μου, με διαποτίζει με την ασκήμια της, με γεμίζει λύσσα με την αδικία της την οργανωμένη, με ταπεινώνει με την ανημποριά μου ν’ αντιδράσω, να επαναστατήσω αποτελεσματικά, να υπερασπιστώ το μαζικό μας εξευτελισμό.

Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρόνων θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν’ ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν. Όχι, η επανάστασή μου δε θα στρεφόταν κατά του καταστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη.

Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης.

Η ζωή γίνηκε πια πάρα πολύ απάνθρωπη για να την καλουπώνουμε σε σχήματα, δε μας ανήκει καν, όπως δε μας ανήκει τίποτα, από τη γη που κατοικούμε ως τα πρόσωπά μας.

Όταν ο κάθε τυχάρπαστος, ο κάθε τιποτένιος, μπορεί να μάς δέσει πάνω σε μια καρέκλα, σ’ έναν πάγκο ή σ’ ένα κρεβάτι, να μάς φτύσει, να μάς μαστιγώσει, να μάς βιάσει.

Το Σύστημα αποχαλινωμένο καλλιεργεί σκόπιμα την ασυνειδησία, την αγριότητα, το χάος, καταλύοντας το σεβασμό για τον ανθρώπινο παράγοντα. Δεν άφησε τίποτα ανεκμετάλλευτο, από το “χάσμα των γενιών” που αποκόβει τους ανθρώπους μεταξύ τους και ετοιμάζει τους αυριανούς παιδιά-καταδότες του Χίτλερ, ως την κατάργηση της οικογένειας.

Ο άνθρωπος βγαίνει στο σφυρί.

Για να μη βρίσκει το Σύστημα καμιά αντίδραση και να μπορέσει αύριο να βγάλει ελεύθερα στο σφυρί και τις πατρίδες.

Ο Παπαδόπουλος ήταν μια δοκιμή και στον ευρωπαϊκό χώρο, κατά το σύστημα των χιλιάδων πειραμάτων που πραγματοποιούνται σ’ όλες τις περιοχές του πλανήτη. Η συνταγή είναι πια κοινή: Όταν ένας λαός σηκώσει κεφάλι κατά του κυβερνήτη του, εκπρόσωπου του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, βρείτε έναν αλήτη και αναθέστε του να περάσει χειροπέδες σ’ αυτό το λαό. Κι αφήστε τον να εξουθενωθεί.

Το πιθανότερο είναι να συνηθίσει και να ζήσει εξουδετερωμένος από τριάντα μέχρι σαράντα χρόνια, όπως συνέβη στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Επειδή όμως οι καιροί αλλάζουν, τα πράματα πάνε γρηγορότερα, η συνταγή τροποποιήθηκε.

Πάρτε τα κλειδιά από τον αλήτη, δώστε τα στον παλιό κυβερνήτη και στείλτε τον να ξεκλειδώσει τις χειροπέδες. Ο λαός θα του γλείφει τα χέρια, βλέποντάς τον σαν ελευθερωτή του.

Γι’ αυτό και μεις, τα σύγχρονα πειραματόζωα, οφείλουμε να χρησιμοποιούμε πάντα τον όρο π.Χ., που θα σημαίνει τώρα πια “προ Χούντας”, και μ.Χ., “μετά τη Χούντα”. Γιατί το πείραμα πέτυχε και δεν πρέπει να το λησμονούμε ούτε στιγμή. Η Ελλάδα εκδίδεται, συνειδητά και ασύνειδα. Κι ούτε ένας αθώος. Ανεύθυνος κανένας.

Λιλή Ζωγράφου, Οκτώβρης 1978 μ.Χ.

*Η Λιλή Ζωγράφου γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1922 στο Ηράκλειο και απεβίωσε στις 2 Οκτωβρίου 1998 στο Ηράκλειο.

Δείτε το βίντεο 

*Mε πληροφορίες από το αρχείο της ΕΡΤ | Κεντρική φωτογραφία θέματος: EΡΤ