Ο χαμένος πίνακας της Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι ήταν, τελικά, σε μια αποθήκη

Oι επιμελητές βρήκαν έναν πίνακα της μπαρόκ καλλιτέχνιδας Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι που είχε «ξεχαστεί» εδώ και καιρό σε μια αποθήκη στο Hampton Court Palace στην Αγγλία, όμως δε θύμιζε σε τίποτα πίνακα της Ιταλίδας ζωγράφου.

«Είχαμε την περιγραφή και είχαμε άλλες αναφορές στα αποθέματα, αλλά ο πίνακας που υπήρχε στην αποθήκη δεν έμοιαζε με Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι επειδή ήταν «υπέρμετρα ζωγραφισμένος» ενώτο βερνίκι ήταν αποχρωματισμένο», δήλωσε η Anna Reynolds, αναπληρώτρια επιθεωρήτρια του King’s Pictures, λέει η India McTaggart της Telegraph.

«Είναι πολύ σπάνιο να βρούμε αντικείμενο τέτοιας σημασίας»

Πριν από περίπου δύο αιώνες, ο ξεχασμένος πίνακας, αποδόθηκε λανθασμένα, αρχικά σε έναν άνδρα καλλιτέχνη και αργότερα στη «Γαλλική Σχολή». Ανακαλύφθηκε εκ νέου μόνο αφού οι ειδικοί κατάφεραν να τον ταυτοποιήσουν με μια περιγραφή σε μια απογραφή της συλλογής έργων τέχνης του Καρόλου Α’, σύμφωνα με δήλωση του Βασιλικού Collection Trust (RCT).

Την κατηγορούν ψευδώς για απιστία, ένα έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο. Τελικά, η Σουζάνα αποδεικνύεται αθώα.

Ο Άγγλος βασιλιάς ήταν κάτοχος επτά πινάκων της ζωγράφου Αrtemisia Gentileschi, αλλά μόνο ένας, γνωστός ως «Αυτοπροσωπογραφία ως Αλληγορία της Ζωγραφικής (La Pittura)», θεωρείτο προηγουμένως ότι σώθηκε. Μια ομάδα υπό την ηγεσία του ιστορικού τέχνης Niko Munz αναγνώρισε τον πίνακα πρόσφατα ενώ ερευνούσε τι συνέβη στη συλλογή του Charles μετά την εκτέλεσή του το 1649.

«Είναι πολύ σπάνιο να βρούμε αντικείμενο τέτοιας σημασίας που να μην έχουμε καταχωρήσει», λέει ο Reynolds στην Telegraph.

«Susanna and the Elders»

«Η απόδοση είναι αδιαμφισβήτητη», λέει η ιστορικός τέχνης Sheila Barker στον Gareth Harris της Art Newspaper. Οι ερευνητές «διασταύρωσαν έναν αριθμό διαφορετικών ειδών αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των περιγραφών απογραφής, των αρχείων προέλευσης και του σήματος του συλλέκτη στον πίνακα, εκτός από την πραγματοποίηση στυλιστικών συγκρίσεων. Πραγματοποίησαν ακόμη και μια ανάλυση υλικού που ανίχνευσε την παρουσία μιας από τις προτιμώμενες χρωστικές της Artemisia: κίτρινο αντιμόνιο κασσίτερου μολύβδου».

«Ήταν αδύνατον να φανεί η ποιότητα του πίνακα κάτω από τη βρωμιά μέχρι τώρα, αλλά είναι απολύτως αλήθεια, και αυτό το εύρημα προέκυψε ως αποτέλεσμα της πρόσφατα αποκατασταθείσας φήμης της Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι», λέει ο Reynolds στη Vanessa Thorpe του Observer.

Ο πίνακας «Susanna and the Elders» βρίσκεται προσωρινά και εκτίθεται στο κάστρο του Windsor. Δίπλα του παρουσιάζονται οι πίνακες «Self-Portrait as the Allegory of Painting (‘La Pittura’),» και «Joseph and Potiphar’s Wife», ένας πίνακας των αρχών της δεκαετίας του 1630 από τον πατέρα της Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι, Orazio Gentileschi.

H  Artemisia Gentileschi πιθανότατα βασίστηκε σε προσωπικά της βιώματα όταν απεικόνιζε τέτοιες σκηνές

Ο νέος πίνακας που ανακαλύφθηκε από τη σύζυγο του Καρόλου, Henrietta Maria, περίπου το 1638 ή 1639, απεικονίζει τη βιβλική ιστορία της Σουζάνα, η οποία ξαφνιάζεται από δύο άντρες ενώ κάνει μπάνιο. Τους αρνείται και έτσι την κατηγορούν ψευδώς για απιστία, ένα έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο. Τελικά, η Σουζάνα αποδεικνύεται αθώα.

«Ενώ οι άντρες καλλιτέχνες της περιόδου παρουσίαζαν συχνά μια σεξουαλική σκηνή, η Αρτεμισία δίνει μεγάλη έμφαση στη ταλαιπωρία της Σουζάνα καθώς στρίβει το σώμα της μακριά από τους άθλιους άντρες», σημειώνει η δήλωση.

Δείτε το βίντεο

Προσωπικά βιώματα

Αυτό το έργο, που χρονολογείται το 1610, «αντιπροσωπεύει μια ιστορική καινοτομία στη τέχνη: Είναι η πρώτη φορά που η σεξουαλική αρπαγή απεικονίζεται από τη σκοπιά του θύματος», έγραψε η Rebecca Mead του New Yorker το 2020. «Με αυτόν τον πίνακα, και με πολλά άλλα έργα που ακολούθησαν, η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι διεκδίκησε χώρο στη τέχνη για την απεικόνηση της αντίστασης των γυναικών στη σεξουαλική». H Αρτεμίζια πιθανότατα βασίστηκε σε προσωπικά της βιώματα όταν απεικόνιζε τέτοιες σκηνές: Το 1612, ένα ιταλικό δικαστήριο έκρινε τον συνάδελφό της Αγκοστίνο Τάσι ένοχο για τον βιασμό της, αλλά δεν τιμωρήθηκε ποτέ.

Όπως λέει ο Reynolds «Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι ήταν μια δυναμική και εξαιρετικά ταλαντούχα καλλιτέχνιδα της οποίας, οι «γυναικείες φιγούρες – συμπεριλαμβανομένης της Susanna – σε κοιτάζουν από τους καμβάδες τους με την ίδια αποφασιστικότητα να ακουστούν οι φωνές τους, όπως τις όρισε η Αρτεμίζια στον ανδροκρατούμενο κόσμο της τέχνης του 17ου αιώνα».

*Με πληροφορίες από: smithsonianmag | Kεντρική φωτογραφία θέματος:Royal Collection Trust / © His Majesty King Charles III 2023