«Περάστε για συνέντευξη» – Τι προσπαθεί να καταλάβει ο εργοδότης, οι ερωτήσεις «παγίδες»

Οι HR managers έχουν κάποιες στάνταρ ερωτήσεις με τις οποίες θέλουν να εκπλήξουν τον συνεντευξιαζόμενο, ώστε να μην δώσει μια σκηνοθετημένη απάντηση.

Για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό; Γιατί οι περισσότεροι όταν πηγαίνουν σε μια συνέντευξη είτε λένε ψέματα, είτε έχουν τρακ, είτε έχουν κάνει υπερβολικά πολύ προπόνηση για κάτι τέτοιο.

Αν δεν γνωρίζετε την εταιρεία στην οποία απευθύνεστε για εργασία, καλό είναι να κάνετε έναν ενδελεχή έλεγχο στο διαδίκτυο. Αν δείτε συμβατότητα ανάμεσα στα θέλω σας και την φιλοσοφία της εταιρείας, τότε να στείλετε βιογραφικό. Η φιλοσοφία της εταιρείας πέρα από την ιστοσελίδα τους, μπορεί να γίνει εμφανής σε σελίδες κοινωνικών δικτύων όπου εργαζόμενοι βαθμολογούν εργοδότες ή στις βαθμολογίες Google. Οι κακές κριτικές εξυπηρέτησης, συνήθως σημαίνουν και κακό τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης, παρότι δεν είναι κάτι το απόλυτο.

Τι θέλουν οι εργαζόμενοι στο Τμήμα Ανθρωπίνου Δυναμικού ή ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης

Το άτομο που θα κάνει την επιλογή εργαζομένου, αρχικά δεν θέλει να αποτύχει. Είτε επειδή είναι ο ρόλος του, είτε τα χρήματά του και είναι υποχρεωμένο να κάνει την σωστή επιλογή. Στοχεύει σε τρία κύρια πράγματα: Να διακρίνει αν ο εργαζόμενος είναι overqualified ή underqualified, όπου δεν θέλει εργαζόμενο με υπερβολικά πολλά προσόντα, ώστε να μην φύγει γρήγορα από την δουλειά. Αν το βιογραφικό κάποιου είναι οριακό στα «θέλω» της επιχείρησης, τότε η κλήση σε συνέντευξη αφορά το αν είναι underqualified. Δηλαδή με λιγότερα προσόντα από αυτά που επιζητεί.

Ένας παράγοντας της επιλογής ή μη, είναι πως ανταπεξέρχεται ο υποψήφιος εργαζόμενος σε συνθήκες πίεσης. Η συνέντευξη από μόνη της δημιουργεί άγχος, οπότε είναι το κατάλληλο περιβάλλον για να δει πως ανταποκρίνεται ένας εργαζόμενος υπό πίεση. Ουσιαστικά το άτομο που παίρνει την συνέντευξη επιζητά έναν εργαζόμενο που να ικανοποιείται από τα χρήματα και τις συνθήκες εργασίας που προσφέρονται, να μπορεί να ανέλθει εντός της επιχείρησης (αν υπάρχει η δυνατότητα), αλλά να μην φύγει γρήγορα για ανταγωνιστική επιχείρηση χρησιμοποιώντας την δική του ως «σκαλοπάτι» και χώρο εκπαίδευσης.

Παρότι κάποιες ερωτήσεις μπορεί να είναι στα όρια της πρόκλησης για εξυπνάδα ή χιουμοριστική απάντηση χρειάζεται αυτοσυγκράτηση

Καλό είναι ο υποψήφιος εργαζόμενος να μοιράζεται προσωπικές πληροφορίες με μέτρο.

Μια συνέντευξη χρειάζεται προετοιμασία, αλλά όχι υπερβολικά μεγάλη επιτήδευση. Αν στην ερώτηση «Ποιο είναι το μεγαλύτερό σου μειονέκτημα;», απαντήσει κανείς «Είμαι υπερβολικά ειλικρινής», τότε είτε βάζει υποψηφιότητα για τον δημαρχιακό θώκο, είτε για διαγωνισμό ομορφιάς και σαμποτάρεται η υποψηφιότητά του για την θέση εργασίας. Ένα από τα κριτήρια της επιλογής είναι απλό: Κανείς δεν θέλει εκπλήξεις. Όποιος προσπαθεί να πάρει μια δουλειά με ψέματα, κάποια στιγμή θα αποκαλυφθεί ως απατεώνας. Αν προσπαθήσει να πάρει την δουλειά με αλήθειες δημιουργεί ρεαλιστικές προσδοκίες.

Πες μας λίγα πράγματα για εσένα

Αυτή η ερώτηση είναι σχεδιασμένη να αποδείξει τον βαθμό συγκέντρωσης, τι θεωρεί κανείς σχετικό και τι όχι, πόσες αχρείαστες προσωπικές πληροφορίες θα μοιραστεί, με ποια σειρά και τι προτεραιοποιεί ως σημαντικό; Την ίδια στιγμή θέλει να δει την εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του και ποια εικόνα θέλει να βγάζει στους άλλους για τον εαυτό του. Σημαντικό είναι το τι δεν θα αναφέρει κανείς και αν ο HR manager θα πιαστεί από κάτι να κάνει follow up ερώτηση. Εκείνη την στιγμή ο εγκέφαλός έχει 4 διαφορετικές λειτουργίες: Τι να αναφέρει, τι να αποκρύψει, τον χειρισμό του άγχους και όλα με ετοιμόλογο τρόπο. Η ερώτηση έχει σκοπό να σπάσει τον πάγο, αλλά και να δει τι άνθρωπος είναι κάποιος. Χρειάζεται περισσότερες απαντήσεις για τις σπουδές, την εργασιακή εμπειρία και όσα προσδιορίζουν την ταυτότητά μας στον εργασιακό τομέα και λιγότερα προσωπικά στοιχεία.

Γιατί επέλεξες εμάς για να μας στείλεις βιογραφικό;

Στην ερώτηση «Γιατί επέλεξες εμάς;», ο εργαζόμενος πρέπει να λειτουργήσει έξυπνα και να έχει κάνει έρευνα.

Η ερώτηση έχει σχεδιαστεί για να δουν αν έχει κάνει ο εργαζόμενος την έρευνά του με την δέουσα επιμέλεια (due diligence). Θέλουν να δουν αν γνωρίζει ο συνεντευξιαζόμενος το αντικείμενο ή αν είναι σίγουροι για την πρόσληψη, πόσο ενδιαφέρεται ο συνεντευξιαζόμενος. Παράλληλα είναι «ψαρωτική» γιατί ο συνεντευξιαζόμενος νομίζει πως ο «ανακριτής» τον θεωρεί ακατάλληλο. Στην περίπτωση που αυτή αποτελεί μια βιοποριστική εργασία για την οποία δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον, τσεκάρονται τα λάθος κουτάκια, πως αν δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την εργασία ή δεν υπάρχει περιθώριο να βρει κανείς δημιουργία μέσα από την εργασία του, είτε θα φύγει σύντομα, είτε θα είναι κακός στην εργασία του. Η ερώτηση είναι ευθεία: «Είσαι το κατάλληλο πρόσωπο για την δουλειά;».

Ποια είναι τα δυνατά σου χαρακτηριστικά;

Η ερώτηση είναι: «Μπορείς να ανταποκριθείς στην εργασία που προσφέρουμε;». Στην απάντηση που θα δώσει ο υποψήφιος, είναι καλό να μείνει στις ικανότητες του, ειδικά αν αυτές ανταποκρίνονται στα απαιτούμενα προσόντα της επιχείρησης. Αν δεν διαθέτει κάποια από τις προϋποθέσεις, το καλύτερο που μπορεί να κάνει ένας φέρελπις εργαζόμενος (θυμίζουμε πάνω, δεν δημιουργούμε ψευδείς προσδοκίες), είναι να πει την αλήθεια και αν έχει παραπλήσιες γνώσεις είναι πολύ πιθανό να μάθει γρήγορα την απαιτούμενη γνώση την οποία δεν κατέχει.

Περιγράψτε την δουλειά των ονείρων σας

Δεν υπάρχει «δουλειά των ονείρων», η περιγραφή της ιδανικής εργασίας πρέπει να είναι ρεαλιστική.

Μια ερώτηση φτιαγμένη για ειρωνικές απαντήσεις αλλά καλό είναι να υπάρξει αυτοσυγκράτηση. Δεν υπάρχει πιο σχετικοποιημένη ερώτηση. Εδώ λοιπόν το τρικ είναι είτε ο συνεντευξιαζόμενος να περιγράψει τις ικανότητες που μπορεί να κερδίσει από την εργασία την οποία «κυνηγάει» για να καταφέρει την δουλειά των ονείρων του, είτε να απαντήσει πως σε κάθε είδους εργασία, υπάρχει η εξέλιξη του ατόμου και του εργαζομένου. Δεν υπάρχει φόβος να αναφέρει κανείς πως στο μέλλον θέλει να κάνει κάτι δικό του. Πλέον οι άνθρωποι το καταλαβαίνουν πως κάποιος δεν θέλει να μείνει πάντα υπάλληλος, αρκεί να μην είναι νωρίς.

Για παράδειγμα οι εργαζόμενοι στην εστίαση ή στην εξυπηρέτηση (δια ζώσης ή τηλεφωνική), μπορούν να μιλήσουν με την ίδια άνεση με τον πιο προβληματικό άνθρωπο, μέχρι…τον πιο προβληματικό άνθρωπο με αξίωμα, διατηρώντας την ψυχραιμία τους στον ύψιστο βαθμό. Αυτό είναι ένα skill που είναι ανεκτίμητο σε πάρα πολλά είδη εργασίας. Να είναι κάποιος πιο cool από παγάκι στην Σιβηρία σε μια χώρα τρελών είναι τεράστιο πλεονέκτημα.

Ποια είναι τα μειονεκτήματά σου;

Πιο ευθεία ερώτηση δεν υπάρχει. Το στέλεχος του HR ξέρει πως το συνεντευξιαζόμενο πρόσωπο θα προσπαθήσει να αποφύγει την απάντηση ή να δώσει μια ανειλικρινή απάντηση. Ήδη υποψιάζεται τα πιθανά μειονεκτήματα και απλά θέλει να τα επιβεβαιώσει. Αν υπάρχουν φανερά μειονεκτήματα από το βιογραφικό σου, καλό είναι ο υποψήφιος εργαζόμενος να «δώσει αυτά». Να μην δημιουργήσει νέες αδυναμίες, ούτε να απαντήσει ανειλικρινώς. Τα γνωρίζει ήδη τα μειονεκτήματα, οπότε ο εργαζόμενος πρέπει να τα αναφέρει με τρόπο που να αποδεικνύει πως μπορεί να υπερκαλύψει την αδυναμία του.

Γιατί θέλεις να φύγεις από την δουλειά σου;

Αν ο συνεντευξιαζόμενος εργάζεται ήδη σε άλλη επιχείρηση, δεν χρειάζεται να τους δυσφημήσει. Είναι αδιανόητο, πόσο «μικρός είναι ο κόσμος».

Η απάντηση «επειδή το αφεντικό μου είναι στα όρια της παράνοιας και φωνάζει χωρίς λόγο» δεν είναι η σωστή. Μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά δεν θέλουν να ακούσουν αυτό. Αν η νέα εργασία είναι το επόμενο βήμα στην καριέρα του εργαζομένου, θα το εκτιμήσουν. Αν «θάβει» την εταιρεία που θέλει φύγει όχι. Η εχεμύθεια θεωρείται προσόν, ενώ καλύτερα να σταθεί κανείς στα θετικά μιας αλλαγής. Μεγαλύτεροι στόχοι, νέα πρόσωπα, θέληση για γνώση και προσωπική εξέλιξη. Δεν ακούγεται καλύτερο;

Περιγράψτε μου μια εργασιακή σας επιτυχία

Πολλές ερωτήσεις εμπεριέχονται σε αυτή. Τι θεωρεί κανείς εργασιακή επιτυχία, αν έχει εμπειρία στον χώρο, αν θεωρεί σημαντικότερη την ατομική ή ομαδική επιτυχία και άλλες. Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση, ο συνεντευξιαζόμενος δίνει πολλές πληροφορίες ταυτόχρονα. Καλό είναι να απαντήσει κάτι σχετικό με την εργασία την οποία περιγράφει, ιδανικά αντίστοιχη εργασία με αυτή που δίνει συνέντευξη. Εναλλακτικά, κάποια περίπτωση που βοήθησε έναν συνάδελφο να βελτιωθεί και βοήθησε να «δέσει» η ομάδα, αν οι εργαζόμενος είχε ηγετικό ρόλο ακόμα καλύτερα. Όλοι ψοφάνε για ιστορίες εργασιακής μάχης, με δράκους ή χωρίς.

Τι θα κερδίσει η επιχείρηση από την πρόσληψή σου;

Η επιχείρηση θα κερδίσει γνώσεις, την ευχάριστη προσωπικότητα και διάθεση για εργασία.

Ουσιαστικά η ερώτηση είναι «Ποιος είστε;/Τι σας ενδιαφέρει». Ουσιαστικά παρότι η ερώτηση μπορεί να μοιάζει με την «ποια είναι τα πλεονεκτήματά σου», εδώ θέλει να ακούσει τις ιδέες, το όραμά και τα δυνατά χαρακτηριστικά του υποψηφίου. Μάλιστα είναι ένα κλασσικό τρικ ώστε οι εργαζόμενοι στα HR να «κλέβουν ωραίες ιδέες» και να τις πλασάρουν ως δικές τους. Άρα είτε απαντά κανείς χωρίς πολλές βασικές λεπτομέρειες, είτε πάει πάσο μετατρέποντάς της σε «Ποια είναι τα πλεονεκτήματά σου». Ένα ωραίο τρικ είναι να ζητήσει ο εργαζόμενος να του περιγράψουν 2-3 δυσλειτουργικά κομμάτια της επιχείρησης και τον τρόπο που τα προσεγγίζουν ως τώρα. Δεν χρειάζεται να δώσει κανείς την λύση άμεσα λεκτικά, αλλά μπορεί να περιγράψει τον τρόπο που θα προσέγγιζε το πρόβλημα. Εκεί αξιολογείται ο τρόπος σκέψης και το problem solving.

Από πού ενημερώθηκες για την δουλειά;

Μια εταιρεία μπορεί να βάζει αγγελίες εργασίας με πολλούς τρόπους. Παίζει ρόλο αν έμαθες για την θέση εργασίας από ειδικό site, από απλό site αγγελιών, από φίλο που δουλεύει στην ίδια βιομηχανία, γιατί υποδηλώνει χρήσιμες σχέσεις ή από αγγελία σε τζαμαρία. Αν ο εργαζόμενος αποδείξει πως έμαθε για την θέση εργασίας επειδή έχει δεσμούς με τον κύκλο ή επειδή παρακολουθεί την εταιρεία (και θέλει να εργαστεί εκεί), θα λειτουργήσει υπέρ του.

Που φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 10 χρόνια;

Η αληθινή ερώτηση είναι η «Θέλεις δουλειά ή αυτή την δουλειά»; Η μοναδική τίμια απάντηση είναι «δεν γνωρίζω» ή «θα ήθελα να εργάζομαι στον τάδε κλάδο». Ειδικά αν είναι ο ίδιος κλάδος στον οποίο πήγε ο εργαζόμενος για συνέντευξη. Αν υπάρχει ένα πλάνο ζωής, μπορεί να εκφραστεί, ειδικά αν υπάρχει σταθερότητα. Αν η θέση εργασίας έχει προοπτικές ανέλιξης και εξέλιξης, κανείς δεν έχασε εκφράζοντάς το.

Πως αντιδράς υπό πίεση;

Με την ερώτηση αυτή τσεκάρουν το εργασιακό στρες και πιθανότητες έκρηξης ή κατάρρευσης.

Είναι διπλή ερώτηση: «Αντέχεις την πίεση» και «αν γίνει κάποιο λάθος, το διορθώνεις ή θολώνεις;». Το σημαντικό είναι να αναγνωρίσει κάποιος τις πηγές άγχους της δουλειάς και τον τρόπο που το διαχειρίζεται. Η απάντηση «δεν αγχώνομαι» δείχνει υπερβολική ικανότητα ή άγνοια κινδύνου. Σε κάθε περίπτωση ακούγεται ύποπτη. Αν δεν αγχώνεται ο εργαζόμενος, οφείλει να εξηγήσει γιατί δεν αγχώνεται και πως διατηρεί την ψυχραιμία του όταν καταρρέει το σύμπαν. Καλό είναι να εξηγήσει κανείς παραδείγματα έντονου εργασιακού στρες και πως το διαχειρίζεται. Η έλλειψη άγχους μπορεί να παραγνωριστεί ως αδιαφορία. Η ερώτηση και η απάντηση θέλουν προσοχή.

Πόσα χρήματα θέλεις;

Μια καλή διαπραγμάτευση είναι ο εργαζόμενος να ζητήσει 100 ευρώ από αυτά που παίζουν συνήθως στην αγορά. Για παράδειγμα 1.000 αντί για τα 900 που θέλει να πάρει. Υπάρχει μια καλή πιθανότητα ο εργοδότης να θέλει τους εργαζόμενους πιο άνετους και να δεχθεί κατευθείαν οπότε «γιατί όχι;» ή να διαπραγματευτεί στα 850 ή 900 ευρώ και να τα βρουν εκεί που ο εργαζόμενος ήθελε εξ’ αρχής. Αν είστε ικανοί, μην υποτιμάτε τον εαυτό σας. Οι εργαζόμενοι θέτουν τα χρήματα που πληρώνει η αγορά. Καλό είναι να ζητήσει ο εργαζόμενος ένα ποσό κοντά στα χρήματα που «παίζουν» στην αγορά και ταυτόχρονα να είναι αξιοπρεπές για την περιγραφή εργασίας και τον τρόπο ζωής. Συνήθως οι HR managers μιλούν για τα χρήματα στο τέλος και όταν έχουν θετική γνώμη. Όχι πως ο εργαζόμενος που μιλάνε αποτελεί υποχρεωτικά την καλύτερη επιλογή, αλλά τουλάχιστον αξιοπρεπή. Σύμφωνα με το βιβλίο 101 Job Interview Questions You ll Never Fear Again του James Reed, το οποίο αποτελεί την μια πηγή μας, είναι κακή ιδέα να ζητήσει κανείς λιγότερα χρήματα ή υπερβολικά πολλά, καθώς στο 85% των περιπτώσεων δεν γίνεται πρόσληψη, ειδικά αν τα χρήματα είναι σετ και αναφέρονται στην αγγελία. Κάτι που δεν ισχύει για τις πιο δημιουργικές εταιρείες ή για αυτές που το «πρόσωπο» κάνει την διαφορά όπως στα social media ή θέσεις εργασίας που το να «είσαι κάποιος» αξίζει και πληρώνεται έξτρα. Αν η εταιρεία θέλει τον εργαζόμενο και έχει πειστεί πως θα της αποφέρει περισσότερα χρήματα, τότε πραγματικά δεν αξίζει να υποτιμήσει τον εαυτό του. Σκεφτείτε πως τα χρήματα που δεν διαπραγματεύτηκε κάποιος, στο τέλος του χρόνου ή της καριέρας μαζεύονται σε αδιανόητα ποσά.
Καλό είναι ο συνεντευξιαζόμενος να πάει με γνώση των χρημάτων που πληρώνει η αγορά.