Αμφίβια: Σε κίνδυνο εξαφάνισης 2 στα 5 είδη σε όλο τον κόσμο

Από τα βατράχια και τους φρύνους μέχρι τις σαλαμάνδρες και τους τρίτωνες, περισσότερα από 2.000 είδη αμφιβίων, ή το 41% του συνόλου, απειλούνται με εξαφάνιση λόγω της καταστροφής ενδιαιτημάτων, της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης, δείχνει νέος παγκόσμιος απολογισμός.

Τα αμφίβια βρίσκονται σήμερα σε χειρότερη κατάσταση από οποιαδήποτε άλλη κατηγορία σπονδυλωτών ζώων, διαπιστώνει η μελέτη στο περιοδικό Nature, για την οποία συνεργάστηκαν 1.000 και πλέον ερευνητές.

Και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε σχέση με το 2004, όταν δημοσιεύτηκε ο πρώτος απολογισμός, οπότε κινδύνευε με εξαφάνιση το 39% των ειδών.

Συγκριτικά, κίνδυνο εξαφάνισης αντιμετωπίζει σήμερα το 27% των θηλαστικών, το 21% των ερπετών και το 13% των πτηνών, σύμφωνα με ξεχωριστές αξιολογήσεις.

Τα αμφίβια ήταν μία από τις πρώτες ομάδες ζώων που αποίκισαν την ξηρά

«Τα αμφίβια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε μεταβολές του περιβάλλοντος, εν μέρει επειδή αναπνέουν από το δέρμα» δήλωσε στο Reuters η Κέλσι Νίαμ της οργάνωσης Re:wild και μέλος της συντακτικής ομάδας.

Επιπλέον, πολλά αμφίβια έχουν ξεχωριστά στάδια ζωής που απαιτούν διαφορετικά ενδιαιτήματα, όπως τα βατράχια που γεννιούνται ως γυρίνοι χωρίς άκρα.

O ελληνικός λισσοτρίτωνας (Lissotriton graecus ) απαντά σε όλη την ηπειρωτική χώρα (K.Kalaentzis / Wikimedia Commons)

«Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής –αυξημένη συχνότητα και ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλαγές στην υγρασία και τη θερμοκρασία, άνοδος της στάθμης των θαλασσών και πυρκαγιές- μπορούν να οδηγήσουν σε βασικούς τόπους αναπαραγωγής, αυξημένη θνησιμότητα, υποβάθμιση ενδιαιτημάτων και μεταβολές βιοτόπων» εξήγησε η Νίαμ.

Τα αμφίβια, μια από τις πρώτες ομάδες ζώων που αποίκισαν την ξηρά, εμφανίστηκαν πριν από 300 εκατομμύρια χρόνια.

Σήμερα χωρίζονται σε τρεις τάξεις: σαλαμάνδρες και τρίτωνες (το 60% απειλείται με εξαφάνιση), βάτραχοι και φρύνοι (39%) και άποδα (16%).

Ο κοινός φρύνος (Bufo bufo) ζει και στην Ελλάδα (Holger Krisp / Wikimedia Commons)

Οι ερευνητές αναγνώρισαν τέσσερα είδη –έναν βάτραχο από την Αυστραλία, ένας βάτραχος και μια σαλαμάνδρα από τη Γουατεμάλα και έναν φρύνο από την Κόστα Ρίκα- που εξαφανίστηκαν την τελευταία δεκαετία.

Παραθέτουν επίσης μια λίστα 185 «πιθανώς εξαφανισμένων ειδών», χωρίς γνωστούς πληθυσμούς στη φύση.

Μεγαλύτερη απειλή παραμένει η καταστροφή και υποβάθμιση ενδιαιτημάτων, η οποία επηρεάζει το 93% των απειλούμενων ειδών. Η κλιματική αλλαγή επιφέρει επίσης σημαντικές επιπτώσεις.

O αλπικός τρίωνας (Ichthyosaura alpestris) ζει σε μεγαλα υψόμετρα, μεταξύ άλλων στην Πίνδο (Joxerra Aihartza / Wikimedia Commons)

Η ασθένεια της χυτριομυξητίασης που πλήττει τα αμφίβια είχε πάρει διαστάσεις πανδημίας τις περασμένες δεκαετίες, πλέον όμως έχει υποχωρήσει. Όμως μια άλλη μυκητιασική ασθένεια που έχει αναγνωριστεί στην Ασία και την Ευρώπη απειλεί να επεκταθεί στην Αμερική.

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση απειλούμενων ειδών καταγράφεται στην Καραϊβική, το Μεξικό και την Κεντρική Αμερική, την τροπική ζώνη των Άνδεων, την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, το Καμερούν, τη Νιγηρία και τη Μαδαγασκάρη.

Στην Ελλάδα απαντούν σήμερα περισσότερα από 20 είδη βατράχων, φρύνων και σαλαμάνδρων.