Τζόαν Μπαέζ: «Το θέμα της γήρανσης δεν είναι για τους λιπόψυχους, σίγουρα»

«Σας έχω συναντήσει πολλές φορές στα παρασκήνια μετά από συναυλίες και πάντα μου έκανε εντύπωση το πόσο ζεστή, φιλική και ανοιχτή είστε με τους θαυμαστές σας. Έχετε κάποιες ξεχωριστές αναμνήσεις από τη συνάντηση με τους θαυμαστές σας – είτε όμορφες και συγκινητικές είτε αστείες και παράξενες;» ρωτάει ο δημοσιογράφος της Guardian, Rich Pelley την Τζόαν Μπαέζ.

«Είμαι σίγουρη ότι έχω. Θα πρέπει να μου δώσετε λίγο χρόνο να το σκεφτώ. Μιλάμε για μια περίοδο 60 ετών. Θυμάμαι, γενικά, ότι το βρετανικό κοινό φαινόταν τόσο συγκρατημένο. Ένα βράδυ στο Λιντς, είπα κάτι απαίσιο όπως: «Είναι όλοι εκεί έξω ζωντανοί;» Δεν μπορούσαν να εκφραστούν. Έτσι δεν ήξερα πού να το πάω μετά, εκτός από το να γίνω αγενής, υποθέτω».

Photo: Wikimedia Commons

Ακολουθούν ερωτήσεις αναγνωστών της Guardian στην Τζόαν Μπαέζ.

-Είχατε ποτέ πρόβλημα αυτοπεποίθησης κατά τη διάρκεια της καριέρας σας;

Η εμπιστοσύνη στη φωνή μου δεν μειώθηκε ποτέ. Όταν πέρασα περιόδους όπου η καριέρα μου ήταν πραγματικά εκτός τροχιάς, έχασα την αυτοπεποίθησή μου και αισθάνθηκα σύγχυση, νομίζω όπως όλοι.

Στην επετηρίδα του γυμνασίου μου, έγραφε: «Η Τζόαν Μπαέζ θα γίνει σκιτσογράφος». Έκανα σκίτσα και γελοιογραφίες του Jimmy Dean και των τύπων της όπερας που άρεσαν στη μαμά μου – όπως ο Jussi Björling, ο Σουηδός τραγουδιστής της όπερας – και των φίλων μου στο σχολείο και τα πουλούσα για 5 δολάρια. Υπήρχαν δρόμοι που θα μπορούσα να είχα ακολουθήσει, αλλά δεν νομίζω ότι το σκέφτηκα ποτέ: «Καλύτερα να αρχίσω να κάνω γελοιογραφίες ή να πουλάω μαγιό». Το κομμάτι του τραγουδιού ήταν δεδομένο.

-Αν μπορούσατε να μιλήσετε στον νεότερο εαυτό σας, τι θα της λέγατε;

Ηρέμησε. Κάνε ένα διάλειμμα. Χαλάρωσε λίγο.

-Ποια πιστεύετε ότι ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία και αποτυχία της γενιάς των χίπις;

Σκεφτόμουν τις προάλλες το Burning Man. Όλοι το κοροϊδεύουμε. Όχι όλοι, αλλά οι ξένοι. Είναι μια κοινότητα. Δεν μπορούμε να το χτυπήσουμε γι’ αυτό. Πηγαίνεις εκεί με κάτι να δώσεις σε κάποιον άλλο. Κατά κάποιο τρόπο, το κίνημα των χίπις δημιούργησε μια κοινότητα για πολλές χαμένες ψυχές. Νομίζω ότι οι αποτυχίες μας ξεπεράστηκαν από τα καλά πράγματα. Κανείς τότε δεν θα μπορούσε να γράψει αυτό το σενάριο που περνάμε σήμερα.

Το Burning Man δεν μοιάζει με οτιδήποτε άλλο έχω δει ποτέ. Πήγα με μερικούς φίλους, πριν από 10, 12 χρόνια. Όταν φτάνεις εκεί, όλοι τρέχουν πίσω από το φορτηγό με το νερό. Έτσι, κάλυψα το κεφάλι μου για να μην μπορεί κανείς να δει ποια είμαι και έτρεχα χωρίς ρούχα, πράγμα που μου βγήκε σε καλό. Το Glastonbury [η Μπαέζ έπαιξε το 2008] ήταν εξίσου υπέροχο. Είναι το ίδιο συναίσθημα, ειδικά αν έχει λάσπη. Όλοι πρέπει να είναι ευγενικοί με τη σκηνή δίπλα τους. Ακόμη και στο Woodstock, είχα τρία γεύματα την ημέρα και ένα άνετο μέρος για να μείνω.

Μιλάω στα δέντρα. Δεν έχω πάει σε ψυχολόγο εδώ και 20 χρόνια. Μιλάω κυριολεκτικά στα δέντρα για να πάρω απαντήσεις.

Photo: Wikimedia Commons

-Πιστεύετε στον Θεό;

Νομίζω πως ναι. Τείνω περισσότερο προς τη βουδιστική και την ινδιάνικη σκέψη. Για μένα, τα πνεύματα είναι αρκετά αληθινά. Μιλάω στα δέντρα. Δεν έχω πάει σε ψυχολόγο εδώ και 20 χρόνια. Μιλάω κυριολεκτικά στα δέντρα για να πάρω απαντήσεις.

Αν είμαι ακίνητη και ανοιχτή, το δέντρο θα μου πει αυτό που δεν θέλω να ακούσω. Μπορείς να ρωτήσεις το σωστό άτομο, θα σου πει ακριβώς αυτό που θέλεις να ακούσεις. Αλλά τα δέντρα σου δίνουν απαντήσεις εν ψυχρώ. Η ζωή μου είναι έξω στα δέντρα και το μικρό ρυάκι στη βάση του λόφου μου. Περνάω ώρες σε αυτό το μέρος και είμαι απλά με τη φύση. Αν κάτι με ζορίζει και δεν μπορώ να βρω άκρη, θα κάνω άμεσες ερωτήσεις όπως «θέλω να καταλάβω τι συμβαίνει, μπορείτε να με βοηθήσετε;». Και άλλες φορές λέω: «Δεν με νοιάζει τι συμβαίνει, απλά κάντε με να νιώσω καλύτερα».

-Είναι αλήθεια ότι μπορούσατε να μιμηθείτε τον Ντίλαν της δεκαετία του ’60 τόσο καλά που μπορούσατε να ξεγελάσετε τους ανθρώπους από το τηλέφωνο; 

Ναι. Ήταν η πρώιμη φωνή του. Δεν κάνω την τωρινή φωνή του. [Η Τζόαν Μπαέζ είχε μια καταστροφική, ερωτική σχέση με τον Ντίλαν]

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Joan Baez (@joancbaezofficial)

-Ποιες είναι οι απόψεις σας για τη σημερινή πολιτική;

Πόσο καιρό έχεις; Θα μπορούσε να είναι μια πολύ μεγάλη απάντηση. Θα μπορούσε να είναι απλά: Την έχουμε γ@μήσει. Αυτό είναι αρκετά σύντομο. Δεν ξέρω πώς θα αντιδράσουν οι Βρετανοί σε αυτό, αλλά είναι τόσο απαίσιο. Όλος ο εκφοβισμός και το μίσος έχει εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά, και εμείς είμαστε η κύρια πηγή εδώ. Αυτό, συν την υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν φαίνεται πολύ ελπιδοφόρο. Αποκαλούσα τον εαυτό μου απαισιόδοξο σε όλη μου τη ζωή, αλλά πρόσφατα κάποιος είπε ότι θεωρεί την απαισιοδοξία χάσιμο χρόνου και την ελπίδα μια πρακτική που δεν συμβαίνει φυσικά.

Ήξερα ότι κανείς άλλος δεν είχε φωνή σαν τη δική μου. Αλλά δεν έγραφα τραγούδια. Δεν έκανα τα πράγματα που έκανε η Τζόνι.

-Έχετε τη δική σας καθολική συνταγή για να σώσετε τον κόσμο;

Να σώσω τον κόσμο; Ακόμη και όταν ήμουν πολύ νέα και τραγουδούσα το We Shall Overcome, δεν κορόιδευα τον εαυτό μου. Δεν πίστευα ότι αυτό θα συνέβαινε στη διάρκεια της ζωής μου – μικρές νίκες, μεγάλες ήττες. Ειδικά τώρα, μια μικρή νίκη σημαίνει πολλά. Κάθε μικρή ομάδα στην οποία ανήκεις και η οποία κάνει ένα βήμα προς την κατεύθυνση της αξιοπρέπειας και οργανώνεται γύρω από αυτό, είναι μεγάλη υπόθεση.

Δείτε το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ για τη ζωή της 

-Πώς προέκυψε το νέο σας ντοκιμαντέρ;

Δύο φίλοι μου είναι και οι δύο σκηνοθέτες. Είχαμε συζητήσει να κάνουμε αυτό το πράγμα. Όταν μιλούσα για μια τελευταία περιοδεία, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τα γυρίσματα, χωρίς να ξέρουμε αν θα ήταν η τελευταία περιοδεία ή όχι. Έδωσα στους σκηνοθέτες ένα κλειδί για την αποθήκη μου. Σκέφτηκα ότι θα υπήρχαν πιθανώς παλιά αμπαζούρ και άλλα πράγματα, αλλά ήταν ένα θησαυροφυλάκιο. Η μητέρα μου κράτησε κάθε γράμμα που έγραψα ποτέ, κάθε γράμμα που έγραψαν οι αδελφές μου. Ο πατέρας μου μας βιντεοσκοπούσε με μια κάμερα Super 8 από τότε που ήμουν τριών ετών. Δεν είχα ιδέα ότι τα είχε κρατήσει όλα αυτά. Ήταν η καλή τύχη των σκηνοθετών, αλλά και η κατάρα τους γιατί ήταν πάρα πολλά. Αλλά έκαναν καταπληκτική δουλειά. Ήθελα να αφήσω μια ειλικρινή κληρονομιά. Περιλαμβάνει παιδικά τραύματα, κασέτες από συνεδρίες με θεραπευτές όπου έκανα μια βαθιά κατάδυση στο πώς είχε αλλοιωθεί η διαδικασία της ανάπτυξής μου μέχρι τα 50 μου περίπου. Σίγουρα έχω αλλάξει σωματικά. Μακάρι να είχα ακόμα τέτοιες βλεφαρίδες!

-Σχετικά με τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα των γυναικών στη μουσική τη δεκαετία του ’60 και του ’70, η Τζόνι Μίτσελ είχε πει κάποτε: «Η Τζόαν Μπαέζ θα μου έσπαγε το πόδι αν μπορούσε». Αισθανθήκατε αυτή τη μαχητική ένταση εκείνη την εποχή;

Είμαι απολύτως ευτυχής που η Τζόνι Μπίτσελ επέστρεψε στη σκηνή. Δεν ήμουν κοντά της. Δεν ήταν κάποια που περνούσα πολύ χρόνο μαζί της. Αν την έβλεπα ως ανταγωνιστή; Ξέρετε, είναι χειρότερο από αυτό. Ποτέ δεν πίστευα ότι είχα ανταγωνισμό. Ήξερα ότι ήθελα να είμαι στην κορυφή, ό,τι κι αν γινόταν. Ήξερα ότι κανείς άλλος δεν είχε φωνή σαν τη δική μου. Αλλά δεν έγραφα τραγούδια. Δεν έκανα τα πράγματα που έκανε η Τζόνι. Κατάφερα να της τηλεφωνήσω τουλάχιστον δύο φορές για να της πω πόσο εκτιμώ τους πίνακές της. Κοίταζα σε ένα αεροπλάνο ένα περιοδικό μέσα στην πτήση. Νόμιζα ότι ήταν ένας ιμπρεσιονιστής που είχα χάσει. Υπήρχαν τέσσερις ή πέντε πίνακες και ήταν της Τζόνι. Πήγα σπίτι και της τηλεφώνησα. Της είπα ότι με έκαναν να κλάψω.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Joan Baez (@joancbaezofficial)

-Αυτό το χαμόγελο! Είναι σκέτη ευτυχία. Πώς και είστε τόσο όμορφη, Τζόαν; Είστε απολύτως τόσο όμορφη σήμερα όσο και τη δεκαετία του ’60 όταν σας είδα πρώτη φορά.

Χα! Πήρα την απόφαση να μην προχωρήσω σε ολικό λίφτινγκ. Δεν ήταν εύκολη απόφαση, επειδή όλοι το κάνουν. Ωστόσο, η Μίμι, η αδελφή μου, είχε ένα φάρμακο για το λίφτινγκ. Πηγαίνει κάπως έτσι … [Χτυπάει απαλά κάτω από το πηγούνι με τα δάχτυλα] «Όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι, όχι!».  Αυτό που βλέπω όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη έχει αλλάξει τα τελευταία δύο χρόνια με ανησυχητική ταχύτητα. Τα πράγματα αρχίζουν να πηγαίνουν στραβά, να πηγαίνουν νότια, ξέρετε- οι πόνοι και οι ενοχλήσεις. Αυτό το θέμα της γήρανσης δεν είναι για τους λιπόψυχους, σίγουρα.

*Με στοιχεία από theguardian.com