Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Ποιοι ξένοι παράγοντες μπορούν να παίξουν τον ρόλο του ειρηνοποιού;

«Βαθιά στενοχωρημένος» δηλώνει ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, από την πλήρη πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ πέντε ημέρες μετά την αιφνίδια επίθεση της Χαμάς στη χώρα, το μεσημέρι του Σαββάτου (7/10).

Παράλληλα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε εχθές ότι οι βομβαρδισμοί «μόλις άρχισαν» αφού τουλάχιστον 900 Ισραηλινοί έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής, ενώ ο αντίστοιχος απολογισμός για τους Παλαιστίνιους ξεπερνά τους 700.

Τα περισσότερα δυτικά έθνη απέφυγαν να καλέσουν το Ισραήλ να επιβραδύνει τη βάναυση στρατιωτική του απάντηση, σημειώνει σε άρθρο του το Al Jazeera.

«Το Ισραήλ δρα με βάση το θυμό και την εκδίκηση»

Την ακλόνητη υποστήριξή του στο Ισραήλ εξέφρασε ο Τζο Μπάιντεν

Το ερώτημα που ανακύπτει τώρα είναι: μπορεί η διεθνής κοινότητα να παρέμβει ώστε να εμποδίσει το Ισραήλ να επιβάλλει συλλογικές τιμωρίες στους Παλαιστινίους της Γάζας;

«Νομίζω ότι είναι νωρίς να μιλήσουμε για διαμεσολάβηση, γιατί αυτή τη στιγμή το Ισραήλ αντιδρά με βάση τον θυμό και την εκδίκηση», δήλωσε στο Al Jazeera ο καθηγητής Mahjoob Zweiri, διευθυντής του Κέντρου Σπουδών του Κόλπου στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ.

Ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι «υποψήφιοι» που θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο του ειρηνοποιού.

Αραβικός Σύνδεσμος

Οι υπουργοί Εξωτερικών του Αραβικού Συνδέσμου θα συναντηθούν την Τετάρτη σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, η οποία ζητήθηκε από τους Παλαιστινίους εκπροσώπους.

Ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου, Χοσάμ Ζακί δήλωσε ότι οι υπουργοί θα συζητήσουν τις αραβικές προσπάθειες για να «σταματήσουν την ισραηλινή επιθετικότητα» στη Γάζα.

Τα πιθανά αποτελέσματα της συνάντησης παραμένουν ασαφή.

Ο καθηγητής Zweiri λέει ότι ο Αραβικός Σύνδεσμος δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει. «Είναι μια αντανάκλαση των κατακερματισμένων αραβικών κυβερνήσεων. Δεν έχει εργαλεία» εξήγησε.

Κίνα

Το Πεκίνο εξέφρασε βαθιά ανησυχία για την κλιμάκωση της σύγκρουσης και έκανε έκκληση για «ηρεμία».

Οι παρατηρητές αναρωτήθηκαν αν η Κίνα θα προσπαθήσει να προωθηθεί ως περιφερειακός ειρηνευτής αφού μεσολάβησε επιτυχώς για μια προσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας.

Τον Απρίλιο, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Κιν Γκανγκ, είπε στους υπουργούς Εξωτερικών του Ισραήλ και της Παλαιστίνης ότι η Κίνα ήταν έτοιμη να διευκολύνει τις προσπάθειες για ειρηνευτικές συνομιλίες.

«Δεν μπορούμε να συγχέουμε τη Χαμάς με τον παλαιστινιακό πληθυσμό»

Η Κίνα υποστηρίζει μια λύση δύο κρατών για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, με βάση τα σύνορα πριν από το 1967 και με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους. Υποστήριξε επίσης τη διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια για τους Παλαιστίνιους.

ΗΠΑ

Ο στενότερος σύμμαχος του Ισραήλ έχει υποσχεθεί «στιβαρή και ακλόνητη» υποστήριξη και είπε ότι θα στείλει πυρομαχικά καθώς θα μετακινούσε τα στρατιωτικά του πλοία και αεροσκάφη πιο κοντά του.

Ο ανώτερος ανταποκριτής του Al Jazeera από την Ουάσινγκτον είπε ότι οι συνομιλίες  για διπλωματία και για λύση δύο κρατών βρίσκονται σε αναμονή προς το παρόν.

Η Ουάσιγκτον είπε ότι θέλει ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος, αλλά δεν κατάφερε να πείσει το Ισραήλ, στο οποίο δίνει 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια στρατιωτική βοήθεια, να τηρήσει τις συμφωνίες που υπέγραψε με τους Παλαιστίνιους.

«Οι ΗΠΑ βασικά επιτρέπουν στο Ισραήλ να κάνει ό,τι θέλει στη Γάζα» σημειώνει ο Zweiri.

Τουρκία

Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάλεσε τόσο τους μαχητές της Χαμάς όσο και τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να σταματήσουν τη βία και προσφέρθηκε να μεσολαβήσει.

Εάν ξεκινήσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες, ο καθηγητής Zweiri πιστεύει ότι η Τουρκία και το Κατάρ θα έχουν ενεργό ρόλο.

«Το υποθέτω γιατί και οι δύο έχουν επικοινωνίες με τη Χαμάς και το Ισραήλ και πρέπει να δούμε ποιος είναι σε θέση να μιλήσει και με τις δύο πλευρές» αναφέρει.

Αίγυπτος

Το Κάιρο ενήργησε ως μεσολαβητής μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινιακών ομάδων σε προηγούμενες συγκρούσεις, αλλά ο Zweiri λέει ότι θα προσπαθήσει να αποστασιοποιηθεί από την κλιμακούμενη κατάσταση στη Γάζα.

«Θέλουν [η Αίγυπτος] να αποστασιοποιηθεί από αυτό που συμβαίνει επειδή… η Αίγυπτος πηγαίνει σε εκλογές» είπε.

Ευρώπη

Οι ηγέτες πολλών ευρωπαϊκών εθνών, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, καταδίκασαν τις επιθέσεις της Χαμάς και έδειξαν αλληλεγγύη στο Ισραήλ.

Η αρχική απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη σύγκρουση ήταν να ανακοινώσει την άμεση αναστολή της αναπτυξιακής βοήθειας για τους Παλαιστίνιους. Αργότερα είπε ότι θα επανεξετάσει τη βοήθεια, κι όχι την αναστολή της.

«Οι ΗΠΑ επιτρέπουν στο Ισραήλ να κάνει ό,τι θέλει στη Γάζα»

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσέ Μανιουέλ Αλβάρεζ δήλωσε ότι μια τέτοια κίνηση είναι απαράδεκτη και η συνεργασία πρέπει να συνεχιστεί.

«Δεν μπορούμε να συγχέουμε τη Χαμάς, η οποία βρίσκεται στον κατάλογο των τρομοκρατικών ομάδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον παλαιστινιακό πληθυσμό, την Παλαιστινιακή Αρχή ή τις οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών που είναι παρόντες στο έδαφος», είπε σε ισπανικό ραδιοφωνικό σταθμό το πρωί της Τρίτης.

Ιράν

Ο πιθανός ρόλος του Ιράν στη μεσολάβηση παραμένει ασαφής. Ο ανώτατος ηγέτης του, Αλί Χαμενεΐ δήλωσε: «Φυσικά υπερασπιζόμαστε τους Παλαιστίνιους. Φιλάμε το μέτωπο και τα χέρια των γενναίων αγωνιστών και των νέων της Παλαιστίνης, ναι είναι αλήθεια.

»Αλλά αυτοί που λένε ότι δεν ήταν Παλαιστίνιοι πίσω από αυτό που έγινε… δεν γνωρίζουν καλά τους Παλαιστίνιους. Έχουν υποτιμήσει το έθνος της Παλαιστίνης. Αυτό είναι το λάθος τους».

Κατάρ

Το έθνος του Κόλπου είναι γνωστό για τις μεσολαβητικές του προσπάθειες στην παλαιστινιο-ισραηλινή σύγκρουση και τη συνεχή βοήθειά του στη Γάζα, η οποία βρίσκεται υπό ισραηλινή πολιορκία για 16 χρόνια.

«Οι προτεραιότητές μας είναι να τερματίσουμε την αιματοχυσία, να απελευθερώσουμε τους κρατούμενους και να διασφαλίσουμε ότι η σύγκρουση θα περιοριστεί χωρίς περιφερειακή διάχυση», δήλωσε στο Reuters ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Ματζέντ αλ-Ανσαρί.

Ωστόσο, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος είπε στο Reuters: «Δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις σε εξέλιξη».

Ρωσία

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους είναι η «πιο αξιόπιστη» λύση για την ειρήνη στο Ισραήλ και ότι η μάχη από μόνη της δεν θα διασφάλιζε την ασφάλεια.

ΟΗΕ

Ως μέρος προηγούμενων προσπαθειών διαμεσολάβησης, εβδομάδες πριν από την επίθεση του Σαββάτου, ο ΟΗΕ επιδόθηκε στη διπλωματία για να προσπαθήσει να αποτρέψει νέες ένοπλες αντιπαραθέσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή  συνάντησε αξιωματούχους της Χαμάς στη Γάζα και ανάρτησε στο X: «Τα Ηνωμένα Έθνη συνομιλούν και εργάζονται με όλους τους ενδιαφερόμενους για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων στη Γάζα, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων».