Παραβιάζει το Ισραήλ το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο;

Μια παρόμοια φωτογραφία βρίσκεται στο σημερινό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Süddeutsche Zeitung. Δείχνει μια εικόνα καθημερινότητας των Παλαιστινίων στη Γάζα μετά από 5 ημέρες βομβαρδισμών που δεν έχουν προηγούμενο σε ένταση και συχνότητα. Είναι η άλλη πλευρά της φρίκης του πολέμου που εκτυλίσσεται από την περασμένο Σάββατο στη Λωρίδα της Γάζας.

Στην πόλη Χαν Γιούνις Παλαιστίνιοι με τη βοήθεια των παιδιών τους μεταφέρουν μπουκάλια με πόσιμο νερό από μια βρύση στο Κέντρο των Ηνωμένων Εθνών. Από χθες το απόγευμα έχει διακοπεί η παροχή νερού, ηλεκτρικού και καυσίμων προς τους κατοίκους της Γάζας. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters δημοσιεύει αναλυτικό τηλεγράφημα για τις εκεί συνθήκες.

«Στο απόλυτο σκοτάδι»

«Ο μοναδικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας, που λειτουργούσε κατά διαστήματα επί ημέρες, σταμάτησε να λειτουργεί χθες γιατί δεν υπάρχουν πια καύσιμα. Και χωρίς ρεύμα, το νερό δεν μπορεί να φτάσει στα σπίτια. Τη νύχτα επικρατεί σχεδόν απόλυτο σκοτάδι, που διακόπτεται από βομβαρδισμούς και από το φως των τηλεφώνων που χρησιμοποιούνται ως φακοί».

Εκκλήσεις για «προστασία των αμάχων»

Η κατάσταση προσλαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις ιδιαίτερα σε επίπεδο υγείας. Εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας στη Γάζα δήλωσε ότι τα νοσοκομεία και άλλες ιατρικές υποδομές που λειτουργούν με γεννήτριες καυσίμων αναμένεται να μείνουν χωρίς ρεύμα τις επόμενες ημέρες. Δεν θα μπορούν να γίνονται εγχειρήσεις, γέννες και η ιατρική περίθαλψη των τραυματιών.

Το υπουργείο δήλωσε ότι φοβάται πως οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων θα σταματήσουν να λειτουργούν οδηγώντας σε αύξηση των αποβλήτων και των ασθενειών σε όλη τη στενή λωρίδα γης με τα 2,5 εκ. κατοίκων. Ο ΟΗΕ τόνισε ότι η διακοπή όλων των προμηθειών νερού, ηλεκτρικού ρεύματος ή βενζίνης στη Γάζα, όπως διέταξε το Ισραήλ, απαγορεύεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση για την «προστασία των αμάχων» και για «ταχεία και ανεμπόδιστη πρόσβαση» της ανθρωπιστικής βοήθειας. «Στη Γάζα πρέπει να αποκατασταθούν ζωτικές προμήθειες όπως νερό, τρόφιμα και καύσιμα» είπε.

Θύματα μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων

Εκπρόσωπος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εταιρειών Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου δήλωσε χθες στη Γενεύη ότι πέντε από τους εργαζόμενους σε υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σκοτώθηκαν μετά τη μεγάλη επίθεση της Χαμάς. Μόνο την Τετάρτη, τέσσερις εργαζόμενοι της Ερυθράς Ημισελήνου έχασαν τη ζωή τους σε επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας.

Έντεκα μέλη του προσωπικού της UNRWA, της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες, και 30 μαθητές σε σχολεία που διαχειρίζεται η Υπηρεσία έχουν σκοτωθεί από το Σάββατο στους βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας. Επιπλέον, 3 δάσκαλοι και οκτώ μαθητές στις εγκαταστάσεις αυτές τραυματίστηκαν, όπως δήλωσε στη Νέα Υόρκη ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, Στεφάν Ντουζαρίκ.

Η αναπληρώτρια διευθύντρια της UNRWA, Τζένιφερ Όστιν, είπε ότι μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονται και πέντε δάσκαλοι σε σχολεία του οργανισμού βοήθειας, ένας γυναικολόγος και ένας μηχανικός. «Ζητάμε τον τερματισμό των μαχών ώστε να μην σκοτωθούν κι άλλοι άμαχοι», είπε.

Ακόμη και ο πρόεδρος Μπάιντενκάλεσε το Ισραήλ να ενεργεί βάσει των «κανόνων του πολέμου» και να σέβεται τους κανόνες του «διεθνούς δικαίου». «Έζησα όλους τους πολέμους και τις εισβολές στο παρελθόν, αλλά δεν έχω δει ποτέ κάτι χειρότερο από αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε στο Reuters ο Γιάμεν Χαμάντ, 35 ετών, πατέρας τεσσάρων παιδιών, του οποίου το σπίτι είχε καταστραφεί από ισραηλινούς βομβαρδισμούς, στην πόλη Μπέιτ Χανούν, στο βόρειο τμήμα της Γάζας. Τα σχολεία των Ηνωμένων Εθνών χρησιμεύουν ως καταφύγιο για τους 339.000 κατοίκους της Γάζας που έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και με τις οικογένειές τους αναζητούν προστασία στις αίθουσες διδασκαλίας, ενώ άλλοι κοιμούνται σε στρώματα και άλλοι σε κουβέρτες.

Μονόδρομος η λύση των δύο ανεξάρτητων κρατών

«Το ότι οι δολοφονίες Ισραηλινών από τη Χαμάς με φρικιαστικό τρόπο είναι εγκλήματα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία,αλλά τι γίνεται με τις αντεπιθέσεις, τα αντίποινα του Ισραήλ; Παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο του πολέμου»; διερωτάται ο Κρίστιαν Ρίβερς από τις στήλες της Handelsblatt παραδεχόμενος ότι είναι δύσκολο να δοθεί απάντηση „Το Ισραήλ ασκεί το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα (νόμιμη άμυνα) και το γεγονός ότι πεθαίνουν άμαχοι σε αυτήν τη διαδικασία δεν καθιστά τις αεροπορικές επιδρομές αντίθετες με το διεθνές δίκαιο. Το αποφασιστικό στοιχείο είναι να στοχοθετούνται μόνο στρατιωτικές εγκαταστάσεις και να διατηρείται η αρχή της αναλογικότητας, όταν κινδυνεύουν άμαχοι. Αλλά το πού τίθεται αυτή η γραμμή δεν έχει καθοριστεί με ακρίβεια». Σε σημερινές του δηλώσεις ένας εκ των εκπροσώπων του ισραηλινού στρατού, ο Ρόμπερτ Χεχτ, ξεκαθάρισε ότι δεν υπήρξε «κανένας βομβαρδισμός μιας ολόκληρης περιοχής» σε παλαιστινιακό έδαφος. «Δεν επιτιθέμεθα σε κανέναν στόχο χωρίς να βασίζεται σε πληροφορίες», διευκρίνισε, οι επιθέσεις είναι «μεγαλύτερες από οτιδήποτε έχουμε δει στο παρελθόν, αλλά ο στρατός παίρνει συγκεκριμένες πληροφορίες σε κάθε περίπτωση για το πού κρύβονται Παλαιστίνιοι μαχητές, κι αν κάποιος κρύβεται, θα προειδοποιήσουμε τον άμαχο πληθυσμό για την επίθεση, όσοι θέλουν να φύγουν, θα φύγουν».

Το κύριο ερώτημα όμως είναι εάν ο αποκλεισμός από ζωτικής σημασίας υπηρεσίες, όπως είναι η παροχή νερού και ηλεκτρικού, ενός λαού και η συλλογική τιμωρία αμάχων, οικογενειών, γυναικών και παιδιών για τα εγκλήματα της Χαμάς μπορούν να δικαιολογήσουν, ηθικά αλλά και νομικά στη βάση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, τη στάση του Ισραήλ. Ο εντεταλμένος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ κατηγόρησε ανοιχτά την κυβέρνηση στην Ιερουσαλήμ ότι με τέτοια μέτρα, τον αποκλεισμό δηλαδή από τρόφιμα και ενέργεια, παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Ο Τούρκος πρόεδρος Ταίπ Ερντογάν προχώρησε περισσότερο. Αν και καταδίκασε τα όσα φρικιαστικά διέπραξε η Χαμάς σε ισραηλινή επικράτεια, χαρακτήρισε τους ασταμάτητους βομβαρδισμούς ως «σφαγή» των αμάχων. Ο πόλεμος στον οποίο λέει ότι βρίσκεται η ισραηλινή κυβέρνηση θα συνεχιστεί με την έναρξη χερσαίων επιχειρήσεων. Πόσο θα διαρκέσουν, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα.

Η διπλωματία έχει ξεκινήσει το δικό της Γολγοθά, αλλά τα δεδομένα επί του εδάφους έχουν προχωρήσει τόσο πολύ και οι εμπλεκόμενες δυνάμεις εκτός Ισραήλ και Γάζας είναι τόσο δύσκολα διαχειρίσιμες, που ο φόβος για εξάπλωση της κρίσης δεν είναι παράλογος. ΄Όμως κάποια στιγμή όλα θα τελειώσουν και η αναζήτηση ειρήνης θα ξεκινήσει από την αρχή. Κι αυτή η αρχή δεν μπορεί να είναι άλλη από αυτήν που οραματίστηκαν, συμφώνησαν και οριοθέτησαν σε χαρτί οι πρωτεργάτες των Συμφωνιών του Όσλο, τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής σύμφωνα με το ψήφισμα 242 των ΗΕ για υποχώρηση του Ισραήλ πίσω από τα εδαφικά όρια του 1967 και την παραδοχή του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ δίπλα σε ένα ανεξάρτητο, εδαφικά βιώσιμο και κυρίαρχο κράτος των Παλαιστινίων.

Ειρήνη Αναστασοπούλου

Reuters, dpa, SZ, Handelsblatt, Al Jazeera