«Φεύγουν από το Νίγηρα για Ελλάδα και Ιταλία»

Το Αγκαντέζ είναι μια πόλη ελάχιστα γνωστή στο ευρωπαϊκό κοινό. Φωλιασμένο σε ένα άντρο των Τουαρέγκ στην έρημο του Νίγηρα, για δεκαετίες έχει χρησιμεύσει ως σταυροδρόμι, αφετηρία και σημείο άφιξης για χιλιάδες Αφρικανούς που ταξιδεύουν μέσα από τις αδικίες της γης τους μέχρι να πετύχουν το ευρωπαϊκό όνειρο. Είναι ένα πέρασμα για όσους καταφέρνουν να το διασχίσουν.

Σημείο εκκίνησης γιατί είναι η τελευταία μεγάλη πόλη που βρίσκουν πριν διασχίσουν την κολασμένη Σαχάρα. Σημείο άφιξης για όσους φτάνουν εκεί αλλά έχουν παγιδευτεί από τα μέτρα που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2015.

Στη Σύνοδο Κορυφής της Βαλέτα, η οποία συγκέντρωσε Αφρικανούς και Ευρωπαίους ηγέτες τον Νοέμβριο του 2015, ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Καταπιστευματικό Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης για την Αφρική σε μια ιστορική συνάντηση. Από το κονδύλι του προϋπολογισμού, έως και 92 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν στον Νίγηρα που χρησιμεύουν για την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, δηλαδή χρήματα που θα ενθάρρυναν τις αρχές της χώρας να ξεκινήσουν έργα που θα λειτουργούσαν ως φράγμα για το λαχανιασμένο ποτάμι ψυχών που συγκεντρώνεται σε πόλεις, όπως το Αγκαντέζ και θα μπλοκάρει τους ανθρώπους που φτάνουν από το Μάλι, τη Νιγηρία, την Μπουρκίνα Φάσο, το Τσαντ, το Σουδάν, τον ίδιο τον Νίγηρα…

Λειτούργησε, ως ένα βαθμό. Μέτρα αυτού του στυλ, που προστέθηκαν στις συγκρούσεις των Ιταλών με τους Τουαρέγκ του Μάλι ή τις περιπολίες της Πολιτοφυλακής στις ακτές της Μαυριτανίας, μεταξύ άλλων, απέτρεψαν εν μέρει την υπερφόρτωση της ροής της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη. Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος που εκθρονίστηκε στο Νίγηρα αυτό το καλοκαίρι, Μοχάμεντ Μπαζούμ, υπηρετούσε ως Υπουργός Εξωτερικών της χώρας του την περίοδο της Συνόδου Κορυφής της Βαλέτα και ότι το 2016 διορίστηκε Υπουργός Εσωτερικών (έτσι έγινε η υπουργική αρχή ως επιφορτισμένος με τη διαχείριση του προϋπολογισμού), πριν γίνει πρόεδρος. Η σχέση που δημιουργήθηκε μεταξύ του Μπαζούμ και της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής καθιστά σαφές ότι, τα τελευταία οκτώ χρόνια, ήταν ένας άνθρωπος τον οποίο οι Βρυξέλλες μπορούσαν να εμπιστευτούν.

Τελικά πραξικοπηματίες έριξαν τον Μπαζούμ τον Ιούλιο. Τοπικές πηγές αναφέρουν ότι η στρατιωτική χούντα του Νίγηρα άνοιξε τις πύλες του Αγκαντέζ πριν από λίγες ημέρες για όποιον θέλει να περάσει από αυτές και ότι «εκατοντάδες φεύγουν για τη Λιβύη» με σκοπό να περάσουν στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες.

Οι λόγοι για τις μεταναστευτικές διαδικασίες στην Αφρική προφανώς ξεφεύγουν από τον έλεγχο μιας κυβέρνησης

Οι λόγοι που ώθησαν αυτή τη δραματική στροφή είναι προφανείς: αφενός, η οικονομική κατάσταση στην Αφρική έχει επιδεινωθεί μετά το Covid-19 σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, με απειλές εμπάργκο σε ορισμένες και αχαλίνωτο πληθωρισμό που εφαρμόζεται σε βασικά προϊόντα σε αρκετές χώρες, επιπλέον των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αυτό, από μόνο του, αυξάνει ήδη τη ροή όσων αναζητούν απάντηση στο βορρά, βάζοντας σε μπελάδες όσους προσπαθούν να το σταματήσουν και στις δύο πλευρές της Μεσογείου.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Νίγηρας έχει στρατό 10.000 ατόμων και ότι η χώρα είναι πολιορκημένη από τον τζιχαντισμό και τη δυσαρέσκεια των Τουαρέγκ στο βορρά, οι στρατιωτικές δυνατότητες της χούντας είναι μικρές και πνίγονται από την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων και τη μεγάλη μεταναστευτική πίεση. Ηδη δεκάδες οχήματα έφυγαν από το Agadez με κατεύθυνση τη Λιβύη. Εάν οι πληροφορίες περί «διεύρυνσης» του δρομολογίου Agadez – Ευρώπη την τελευταία εβδομάδα είναι αληθινές, αυτό θα σήμαινε ότι αναμένεται αύξηση των αφίξεων εντός μερικών μηνών ή εβδομάδων στην Ελλάδα και την Ιταλία, αναφέρει σε ρεπορτάζ της η Razon.

Οι λόγοι για τις μεταναστευτικές διαδικασίες στην Αφρική προφανώς ξεφεύγουν από τον έλεγχο μιας κυβέρνησης. Μια κυβέρνηση μιας συγκεκριμένης χώρας διέλευσης περιορίζεται να αντιδράσει με τους πενιχρούς οικονομικούς πόρους της μπροστά στην ανθρώπινη χιονοστιβάδα. Αυτό συμβαίνει με τον Νίγηρα και άλλους.

Αυτό αποδεικνύεται από την αύξηση των αφίξεων στα Κανάρια Νησιά τις τελευταίες εβδομάδες, το φαινόμενο Λαμπεντούζα στις αρχές Σεπτεμβρίου, μια γενικά μεγαλύτερη πίεση από την αρχή του έτους που συγκέντρωσε το 49% των παράτυπων αφίξεων στην Ευρώπη μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου.

Προέρχονται από τον Νίγηρα αλλά και από τη Σενεγάλη, τη Μαυριτανία, τη Γκάμπια, την Αλγερία κ.λπ., και έτσι γίνεται αισθητό ότι οι σημερινές δυσκολίες κατακλύζουν εξίσου και άλλα έθνη της περιοχής.

Αν και θα ήταν επιθυμητό οι ίδιες οι δυνάμεις του Νίγηρα να είναι υπεύθυνες για την προστασία του Αγκαντέζ, η μείωση της βοήθειας από την ΕΕ (και άλλα έθνη) ως αποτέλεσμα του πραξικοπήματος θα προκαλούσε επίσης μείωση των μέσων του Νίγηρα να αντιμετωπίσει το δίλημμα. Τώρα το μπλόκο στο Αγκαντέζ έπεσε. Θα δούμε τι σημαίνει για το μεταναστευτικό λίγο πριν το τέλος του χρόνου…