Ο φόβος των ΗΠΑ ότι ο πόλεμος στη Γάζα θα διαμορφώσει τελικά χειρότερο παγκόσμιο συσχετισμό

Μια αυθόρμητη τάση σε ένα σημαντικό μέρος της δυτικής δημόσιας σφαίρας, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικών δικτύωσης, είναι να αντιμετωπίζεται η συμπαράταξη των δυτικών χωρών με την κυβέρνηση του Ισραήλ με την αντίστοιχη συμπαράταξη γύρω από την κυβέρνηση της Ουκρανίας.

Βεβαίως, εδώ αντίπαλος δεν είναι η Ρωσία και παρότι η Χαμάς έχει παραδοσιακά την υποστήριξη του Ιράν, όμως δύσκολα μπορεί να ειπωθεί ότι η Ρωσία ή η Κίνα είναι πίσω από τη Χαμάς, όταν κανείς θυμάται ότι η Ρωσία (ακολουθώντας εδώ τα βήματα της ΕΣΣΔ) έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις με το Ισραήλ και ότι η Κίνα πολύ δύσκολα θα κατέτασσε μια ισλαμιστική οργάνωση στους δυνητικούς συμμάχους της.

Ωστόσο, και στην περίπτωση της απροϋπόθετης δυτικής υποστήριξης του Ισραήλ υπάρχουν ερωτήματα ανάλογα με αυτά που έχουν κατά καιρούς αναδυθεί για τον τρόπο που η Δύση έλαβε θέση στην Ουκρανική κρίση.

Μάλιστα, με μια έννοια εδώ η ανησυχία μπορεί να είναι και μεγαλύτερη. Γιατί στην περίπτωση της Ουκρανίας εξαιτίας της άμεσης εμπλοκής της Ρωσίας, την οποία η «Συλλογική Δύση» έχει ορίσει ως βασική απειλή, ιδίως σε ενδεχόμενη Ρωσοκινεζική σύμπραξη, ήταν κάπως αναμενόμενη η στάση της Δύσης.

Όμως, στην περίπτωση της Γάζας τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Παρότι το σύνολο των δυτικών χωρών αντιμετωπίζουν τη Χαμάς ως μια τρομοκρατική οργάνωση, ένα πολύ μεγάλο φάσμα χωρών του Αραβικού και ευρύτερα ισλαμικού κόσμου, αλλά και του παγκόσμιου Νότου αντιμετωπίζει το Παλαιστινιακό με έναν τρόπο που διαφέρει από τις προτεραιότητες της Ισραηλινής κυβέρνησης.

Και αυτό δεν αφορά μόνο το Ιράν προφανώς, που είναι στο στόχαστρο της Δύσης. Αφορά χώρες παραδοσιακά κοντά στις ΗΠΑ όπως η Αίγυπτος, τις χώρες του Κόλπου όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή το Κατάρ, τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, την Τουρκία, αλλά και χώρες του Παγκόσμιου Νότου όπως π.χ. η Νότια Αφρική.

Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι για πολύ μεγάλο μέρος του πλανήτη η κατάσταση στη Γάζα δεν αντιμετωπίζεται απομονωμένα ως «η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα», αλλά ως το «Παλαιστινιακό πρόβλημα που χρειάζεται μια λύση». Μικρή σημασία έχει ότι αυτό μπορεί να γίνεται υπό το βάρος της κοινής γνώμης ακόμη και εάν οι ηγεσίες κάνουν άλλους υπολογισμούς, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Και για να καταλάβουμε τη φόρτιση που εξακολουθεί να έχει ο Παλαιστινιακό πρόβλημα, αρκεί να θυμηθούμε πόσες Παλαιστινιακές σημαίες σηκώθηκαν στο τελευταίο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός χωρών που αυτή τη στιγμή προκρίνουν πολύ περισσότερο μια γραμμή που θα προσπαθούσε να περιορίσει τη σύγκρουση και θα αναζητούσε τρόπους για να «ξεμπλοκάρει» τη διαδικασία προς ένα Παλαιστινιακό κράτος, παρά μια γραμμή που θα έλεγε ότι αυτό που προέχει είναι μόνο η συμπαράταξη με το Ισραήλ.

ΟΙ ΗΠΑ  πιέζονται από το ενδεχόμενο μέσα σε αυτό το τοπίο τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα να εμφανιστούν στα μάτια πολλών χωρών ως οι δυνάμεις «της λογικής»

Η ανησυχία των ΗΠΑ

Όλα αυτά αποτελούν πραγματικές ανησυχίες για τις ΗΠΑ. Από τη μια, είναι δύσκολο να απομακρυνθούν από μια γραμμή απόλυτης συστράτευσης με το Ισραήλ, με τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί η συζήτηση μέσα στις ΗΠΑ αλλά και τον τρόπο που από διάφορες πλευρές γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί και αυτή η σύγκρουση ως μια αντιπαράθεση ανάμεσα στη Δύση και τους άλλους.

Από την άλλη, υπάρχει ο υπαρκτός κίνδυνος να παρασυρθούν σε μια σύγκρουση που στην ίδια τη Γάζα θα πάρει χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής καταστροφής διαμορφώνοντας ακόμη χειρότερα ζητήματα νομιμοποίησης και ακόμη περισσότερη οργή στον ευρύτερο αραβικό και ισλαμικό κόσμο, με αποτέλεσμα ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία των εκεί κυβερνήσεων να διαφοροποιηθούν από την απαίτηση αλληλεγγύης στους Παλαιστινίους, την ώρα που θα υπάρχει ο κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης, σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ δεν θα ήθελαν να πρέπει να χειριστούν δύο μείζονες παγκόσμιες κρίσεις και τον αντίκτυπό τους.

Τα πράγματα κάνει πιο πιεστικά για τις ΗΠΑ το ενδεχόμενο μέσα σε αυτό το τοπίο τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα να εμφανιστούν στα μάτια πολλών χωρών ως οι δυνάμεις «της λογικής». Ως οι δυνάμεις που επιδιώκουν να βρεθεί κάποια λύση και να λειτουργήσουν «μεσολαβητικά» ακούγοντας όλες τις πλευρές. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα έχουν ήδη επιδοθεί σε πολύ έντονη διπλωματική δραστηριότητα πάνω στο Παλαιστινιακό, την ώρα που π.χ. ο διπλωματικός μαραθώνιος του Άντονι Μπλίνκεν μοιάζει περισσότερο με προσπάθεια να αποσαφηνιστεί στους υπόλοιπους συνομιλητές των ΗΠΑ η αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ παρά ως προσπάθεια για μια ειρηνευτική μεσολάβηση.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια συνθήκη όπου ενώ στο πεδίο τα πράγματα θα χειροτερεύουν και μια ανθρωπιστική καταστροφή θα γίνεται όντως πραγματικότητα, οι ΗΠΑ θα εξακολουθούν έστω και με διαφοροποιήσεις κυρίως να συμπαραστέκονται στο Ισραήλ. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι σαφές ότι θα ερχόταν το τέλος όλης της στρατηγικής που αρθρώθηκε γύρω από την εξομάλυνση των σχέσεων κρίσιμων αραβικών κρατών με το Ισραήλ, την προσπάθεια για ένα «αντι-Ιράν» μέτωπο και συνολικά μια άλλη ισορροπία στη Μέση Ανατολή. Αντιθέτως, όχι μόνο το βάρος για μια ενδεχόμενη ειρηνευτική πρωτοβουλία θα απομακρυνόταν από τη Δύση προς τον ευρύτερο χώρο των BRICS αλλά θα βλέπαμε και άλλες κινήσεις παρόμοιες με την πρόσφατη μεσολαβημένη από την Κίνα επαναπροσέγγιση ανάμεσα σε Ιράν και Σαουδική Αραβία.

Μόνο που όλα αυτά θα σήμαιναν, στην πράξη, και μια σημαντική φθορά του όποιου ηγεμονικού ρόλου διατηρούν οι ΗΠΑ.