Γιατί ο Πούτιν τρίβει τα χέρια του; Tα κέρδη που προσδοκά από τον πόλεμο στο Ισραήλ

Στον Βλαντιμίρ Πούτιν αρέσει το σκάκι, που είναι το κατεξοχήν παιχνίδι του πολέμου. Αν είναι ο καταπληκτικός παίκτης, που πιστεύουν πολλοί εδώ στη Δύση ή μια… κάλπικη δεκάρα δεν θα φανεί μόνο από την έκβαση της ρωσικής εισβολής στα ουκρανικά εδάφη, αλλά και από το πως η Ρωσία θα εκμεταλλευτεί προς το συμφέρον της τη σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς.

Το τελευταίο 48ωρο παρατηρείται μια έκρηξη διπλωματίας εντός της αχανούς χώρας του Ρώσου προέδρου με αντικείμενο την κρίση στη Μέση Ανατολή. Για του λόγου το ασφαλές στις 16 Οκτωβρίου ο Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, και τους ηγέτες της Αιγύπτου, του Ιράν, της Συρίας και της Παλαιστινιακής Αρχής. Ο Ρώσος εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τους δολοφονηθέντες Ισραηλινούς, ωστόσο δεν κατήγγειλε τις επιθέσεις της Χαμάς. Ο Πούτιν ολοκλήρωσε την επικοινωνία του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό ζητώντας την άμεση κατάπαυση του πυρός, αφού πρώτα κατηγόρησε καθαρά και ξάστερα ότι φέρει την ευθύνη για την πρόσφατη αιματοχυσία τη Γάζα.

Πούτιν vs Μπάιντεν για τη Μέση Ανατολή

Οι τηλεφωνικές αυτές κλήσεις επιβεβαιώνουν δύο πράγματα, σύμφωνα με τον Economist. Πρώτον την αποξένωση της Ρωσίας από το Ισραήλ και ότι το Κρεμλίνο βλέπει τον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς ως ευκαιρία για να υπονομεύσει και να αποσπάσει την προσοχή της Δύσης. Το δίχως άλλο η προσπάθεια αυτή θα επικροτηθεί από την Κίνα, αφού ο Πούτιν έφτασε ήδη στο Πεκίνο για τη σύνοδο κορυφής Belt and Road στο πρώτο του ταξίδι εκτός της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης ή σε οποιαδήποτε μεγάλη δύναμη μετά την εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Ταυτόχρονα, ο Τζο Μπάιντεν θα μεταβεί αύριο στο Ισραήλ για να συναντήσει τον Νετανιάχου, επιδιώκοντας να διαμορφώσει τη στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ, να εξασφαλίσει μια οδό ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και να αποτρέψει το Ιράν και τους δορυφόρους του. Τα ταυτόχρονα ταξιδιωτικά προγράμματα των δύο αντιπάλων αντανακλούν τον διχασμό του κόσμου σε σχέση με την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και πολλές άλλες θερμές εστίας και σημαντικά ζητήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός συνήθιζε να αποκαλεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν «αγαπητό του φίλο». Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι έχει επισκεφθεί τη Ρωσία δώδεκα φορές τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς θα πρέπει να τον εξέπληξε το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος χρειάστηκε εννιά ολόκληρες ημέρες μετά τη θανατηφόρα επιδρομή της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ για να σηκώσει το τηλέφωνο. Μάλιστα, η Ρωσία ούτε καν επέκρινε τους παλαιστίνιους μαχητές για την ενέργεια τους αυτή που σήμανε και πάλι τα τύμπανα του πολέμου στη Μέση Ανατολή,, παρά τις αναφορές ότι μεταξύ των θυμάτων ήταν κα 16 Ρώσοι πολίτες, ενώ επιπλέον 8 αγνοούνται.

Ερείπια και φόβος στον απόηχο της κτηνώδους επίθεσης της χαμάς στο Ισραήλ

Μια προβληματική συμπάθεια

Ο Νετανιάχου επιδίωκε επί μακρόν τις καλές σχέσεις με τον Πούτιν λόγω του σημαντικού ρόλου της Ρωσίας στη Συρία, τον περισσότερο ασταθή και πιο κοντινό γείτονα του Ισραήλ. Η Ρωσία στηρίζει φανερά το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ήθελε να είναι βέβαιος ότι η χώρα του θα έχει ελευθέρας για επιδιώξει τα δικά της συμφέροντα στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των περιοδικών αεροπορικών επιδρομών, χωρίς ρωσικά εμπόδια.

Ορισμένοι ανάλυτες, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι ο Νετανιάχου, πολιτικός κυρίαρχος στο Ισραήλ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έχει μια αδυναμία στους ισχυρούς ηγέτες όπως ο Πούτιν. Γι’ αυτό άλλωστε δεν επέκρινε τη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία και όταν υποχρεώθηκε να το κάνει το προσπέρασε γρήγορα και όχι με έντονους χαρακτηρισμούς, ενώ δεν προμήθευσε την ηγεσία του Κιέβου με όπλα, παρά τα αλλεπάλληλα σχετικά αιτήματα της.

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει συμπάθεια μεταξύ Ρωσίας και Ισραήλ, καθώς το 15% των Ισραηλινών μιλούν ρωσικά, λόγω της καταγωγής τους από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Ο Πούτιν από την πλευρά του έχει εκφράσει από καιρού εις καιρόν τον θαυμασμό του στο Ισραήλ, επειδή είναι περιφερειακή δύναμη που δεν φοβάται τις προκλήσεις, εν΄πω έχει καλοδεχτεί την ισραηλινή αδιαφορία στα τελευταία ρωσικά ατοπήματα.

Πάνω από όλα το ρωσικό συμφέρον

Παρά την παραπάνω θετική ατμόσφαιρα όμως η ρωσική υποστήριξη στον παλαιστινιακό εθνικισμό δεν έχει κλονιστεί από τη σοβιετική εποχή, οπότε η Ρωσία βοήθησε στην εκπαίδευση των Παλαιστίνιων μαχητών και εξόπλισε τις αραβικές χώρες που επιτέθηκαν στο Ισραήλ το 1973. Η Ρωσία είναι εδώ και πολλά χρόνια περισσότερο κοντά σε χώρες όπως η Συρία παρά στο Ισραήλ. Γι’ αυτό εξάλλου η αδυναμία του Πούτιν για το Ισραήλ δεν τον εμπόδισε να τα βρει με το Ιράν, που αποτελεί το πιο αντι-ισραηλινό καθεστώς της Μέσης Ανατολής.

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ρωσία προσέφερε άμεση βοήθεια στη Χαμάς είτε στο σχεδιασμό είτε στην εκτέλεση της επίθεσής της στο νότιο Ισραήλ. Όμως η Ρωσία διατηρεί φιλικές σχέσεις με την οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν από τότε που ανέλαβε την εξουσία στη Γάζα, πιστεύοντας ότι μπορεί κάποια μέρα να της φανεί χρήσιμη. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, καλωσόρισε θερμά στη Μόσχα το 2007 ένα μέλος της ηγεσίας της Χαμάς, τον Χάλεντ Μεσάαλ. Όταν οι ισραηλινές δυνάμεις εισήλθαν στη Γάζα το 2014 σε μια επιχείρηση επτά εβδομάδων, βρέθηκαν στο στόχαστρο μεγάλου αριθμού ρωσικών αντιαρματικών πυραύλων, που προμηθεύτηκαν από το Ιράν.

Η ολοένα και πιο θερμή σχέση της Ρωσίας με το Ιράν έχει ήδη δημιουργήσει εντάσεις με το Ισραήλ και θα μπορούσε να είχε προκαλέσει μέχρι και διαμάχη ακόμη και χωρίς τη θηριωδία της 7ης Οκτωβρίου. Πέρυσι, καθώς η Ρωσία είχε ξεμείνει από πυραύλους με τους οποίους θα βομβάρδιζε την Ουκρανία, στράφηκε στο Ιράν για να της προμηθεύσει εκατοντάδες αυτοκαταστροφικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed για να επιτεθεί σε υποδομές και πληθυσμιακά κέντρα. Σήμερα κατασκευάζει μια δική της έκδοση τους με τη βοήθεια του Ιράν. Σε αντάλλαγμα, πιστεύεται ότι η Ρωσία θα εφοδιάσει το Ιράν με επιθετικά ελικόπτερα και συστήματα αεράμυνας. Αυτά τα όπλα, με τη σειρά τους, θα αυξήσουν τις δυνατότητες του Ιράν σε περίπτωση που διεξάγει ποτέ πόλεμο με το Ισραήλ, σημειώνει ο Economist.

Παράταση χρόνου θεωρείται ότι πήρε η χερσαία επίθεση του ισραήλ στη Γάζα λόγω της επίσκεψης Μπάιντεν

Κέρδη από τη αύξηση των τιμών του πετρελαίου

Ο Πούτιν μπορεί να μην επιθυμεί μ α τέτοια εξέλιξη, αλλά μάλλον δεν θα τον πείραζε αν ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς κλιμακωθεί και επεκταθεί και σε άλλα μέρη του αραβικού κόσμου. Η Χαμάς έχει ήδη βοηθήσει να αποσπάσει η Δύση την προσοχή της από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος της Αμερικής, προσπαθεί να εξασφαλίσει την έγκριση του Κογκρέσου για περαιτέρω βοήθεια προς την Ουκρανία, συνδέοντάς την με ένα πακέτο έκτακτης βοήθειας προς το Ισραήλ. Αλλά ακόμη και αν πετύχει το παραπάνω, μια γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή είναι βέβαιο ότι θα μειώσει τη ροή πυρομαχικών προς την Ουκρανία, προς όφελος της Ρωσίας.

Στέλνοντας δύο αεροπλανοφόρα στην περιοχή, καθώς και τον κορυφαίο διπλωμάτη της, Άντονι Μπλίνκεν, η Αμερική έδειξε πόσο πρόθυμη είναι να αποτρέψει τη διεύρυνση της σύγκρουσης. Για την ακρίβεια ελπίζει να αποτρέψει τη Χεζμπολάχ, που εξαρτάται από το Ιράν και η οποία ελέγχει τον νότιο Λίβανο, έχοντας στο οπλοστάσιο της περίπου 150.000 ρουκέτες και πυραύλους έτοιμους να πλήξουν το Ισραήλ.

Ένας ευρύτερος πόλεμος θα είχε πιθανότατα δύο οφέλη τόσο στη Ρωσία όσο και στο Ιράν. Το πρώτο θα ήταν η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που θα βοηθούσε τις δύο προβληματικές οικονομίες και θα έδινε στον Πούτιν επιπλέον χρήματα για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία. Το δεύτερο θα ήταν να διαταράξει τα σχέδια της Αμερικής για τη Μέση Ανατολή. Ήδη, η Χαμάς έχει εξυπηρετήσει τα ιρανικά και ρωσικά συμφέροντα αναβάλλοντας επ’ αόριστον την υπό συζήτηση ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, για την οποία η Αμερική έχει ξοδέψει πολύ χρόνο και προσπάθεια προσπαθώντας να την επιτύχει.

Η Κίνα στο πλευρό της Ρωσίας

Για τους ίδιους ακριβώς λόγους η Κίνα αρνήθηκε επίσης να προσφέρει στο Ισραήλ παρηγοριά καταδικάζοντας τη Χαμάς. Η Κίνα έχει μέχρι στιγμής απλώς εκφράσει την ανησυχία της «για την τρέχουσα κλιμάκωση των εντάσεων και της βίας μεταξύ Παλαιστίνης και Ισραήλ». Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Wall Street Journal, αντιπαραβάλλοντας τις προετοιμασίες των βαριά οπλισμένων ισραηλινών δυνάμεων που πρόκειται σύντομα να εισέλθουν στη Γάζα με εικόνες αμερικανικών πολεμικών πλοίων που προφανώς κατευθύνονται προς τη ζώνη σύγκρουσης, τα κινεζικά ειδησεογραφικά πρακτορεία δίνουν την εντύπωση ότι η επιχείρηση διεξάγεται υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον.

Ακριβώς όπως η Ρωσία, έτσι και η Κίνα θα χαρεί να δει την Αμερική να εγκλωβίζεται στην περιοχή και να αμφισβητείται η εξουσία της. Η Κίνα βοήθησε στη μεσολάβηση για την προσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας νωρίτερα φέτος, μερικώς με την ελπίδα να υπονομεύσει την υπό αμερικανική ηγεσία παγκόσμια τάξη.

Μπορεί να μην είχε καμία υποψία για τα σχέδια της Χαμάς, αλλά είναι σίγουρα δεν μετανιώνει και για την αναταραχή που αυτά προκάλεσαν.