ΕΕ: «Λευκός καπνός» για την ηλεκτρική ενέργεια

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατάφεραν, την Τρίτη, να ξεμπλοκάρουν τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που σταμάτησε από μια αντιπαράθεση μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου σχετικά με τη μεταχείριση που πρέπει να δοθεί στους πυρηνικούς σταθμούς.

Η ισπανική Προεδρία πέτυχε τη συμφωνία όλων των χωρών εκτός από την Ουγγαρία, με μια πρόταση της τελευταίας στιγμής που κατάφερε να ξεκαθαρίσει τις αμφιβολίες της Γερμανίας σχετικά με τα πιθανά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που θα μπορούσε να αποκτήσει η Γαλλία μέσω των πυρηνικών της σταθμών.

Στο κείμενο αντιτάχθηκε η Ουγγαρία

«Θα μου επιτρέψετε να σας ευχαριστήσω και να σας χειροκροτήσω όλους για το εποικοδομητικό πνεύμα σας», είπε η τρίτη αντιπρόεδρος και Ισπανίδα υπουργός για την Οικολογική Μετάβαση, Teresa Ribera, προτού οι Υπουργοί Ενέργειας των 27 ξεσπάσουν σε χειροκροτήματα.

«Να διατηρηθεί η ισορροπία»

Το τελικό κείμενο θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με στόχο να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση πριν από το τέλος του έτους.

Όμως η Γαλλίδα υπουργός, Agnès Pannier-Runacher, πήρε τον λόγο μετά το σύμφωνο για να τονίσει ότι «βρέθηκε μια ισορροπία που θα πρέπει να διατηρηθεί αυστηρά» στη διαπραγμάτευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας ήθελαν να αναλάβουν προσαρμογή της αγοράς και συμφώνησαν στις βασικές γραμμές: διευκόλυνση της μαζικής ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με φθηνές και σταθερές τιμές μακροπρόθεσμα για να φέρει την ΕΕ πιο κοντά στους στόχους της για το κλίμα και να το κρατήσει μακριά από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Η διττή διαφωνία

Αλλά μια διττή διαφωνία συνεχίζεται εδώ και μήνες. Από τη μια πλευρά υπάρχει μια ιδεολογική διάσταση που φέρνει τη Γαλλία εναντίον της Γερμανίας όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια και, από την άλλη, η ανταγωνιστική δυσπιστία μεταξύ των δύο μεγάλων οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Γερμανία (με την υποστήριξη των εταίρων της Ολλανδίας, της Δανίας, της Ιταλίας, της Δανίας ή του Λουξεμβούργου) φοβάται ότι η Γαλλία (με την υποστήριξη χωρών όπως η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Σλοβακία ή η Μάλτα) θα αποκτήσει μια συνεχή πηγή εισοδήματος με τη μορφή κρατικής ενίσχυσης για τη βιομηχανία της μέσω των λεγόμενων συμβάσεων για διαφορά (CfD), ενώ ένα τρίτο μπλοκ πίεσε για να κλείσει ο φάκελος το συντομότερο δυνατό.

Τα CfD επιτρέπουν στο κράτος να συμφωνήσει σε μια σταθερή τιμή για την αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας για μια καθορισμένη περίοδο με έναν παραγωγό και στη συνέχεια να επιστρέψει τη διαφορά ανάλογα με το αν η τελική τιμή ήταν υψηλότερη ή χαμηλότερη από τη συμφωνηθείσα.

Το Παρίσι ήθελε το ισχυρό πυρηνικό του πάρκο να επωφεληθεί από το λεγόμενο CfD, ενώ το Βερολίνο φοβόταν ότι οι υποτιμημένες πυρηνικές μονάδες της γειτονικής χώρας θα αποφέρουν εξαιρετικά έσοδα που θα μπορούσαν να επιστρέψουν στη γαλλική βιομηχανία, μειώνοντας τη γερμανική ανταγωνιστικότητα.

Το ηλεκτρικό σχίσμα, πρακτικά αμετάβλητο από τότε που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την αρχική της πρόταση τον περασμένο Μάρτιο, βασιζόταν ουσιαστικά σε ένα άρθρο, το 19.β, το οποίο ρυθμίζει αυτές τις συμβάσεις.

Η ισπανική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ είχε ήδη επιτύχει την υποστήριξη της Σουηδίας, του Βελγίου, της Ιρλανδίας, της Φινλανδίας, της Σλοβενίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λετονίας, της Τσεχίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας.

Αυτή την Τρίτη, στο Συμβούλιο των Ευρωπαίων Υπουργών Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο, η Teresa Ribera, σε ρόλο κοινοτικού διαιτητή, παρουσίασε μια νέα πρόταση, την ένατη, αναζητώντας μια μέση λύση μεταξύ των δύο μπλοκ που ήταν επιτυχής.

Συμφωνήθηκε ότι αυτές οι συμβάσεις διαφοράς μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις εγκαταστάσεις νέας γενιάς, αυτές που επεκτείνουν τη δυναμικότητά τους και επεκτείνουν την ωφέλιμη ζωή τους, ανεξάρτητα από το αν αναφέρονται σε πυρηνικούς σταθμούς ή άλλες τεχνολογίες, αλλά τηρώντας ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι CfD δεν εφαρμόζονται αυτόματα αλλά – όπως μέχρι τώρα – πρέπει να λάβει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό το πρίσμα του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων.