Δύσκολη η περίθαλψη στην ύπαιθρο ακόμη και σε πλούσιες χώρες

Οι γεωγραφικές ανισότητες υγείας αποτελούν βασικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και την παροχή περίθαλψης. Η υγεία των ανθρώπων ιδίως στις αγροτικές περιοχές απασχολεί έντονα τα συστήματα υγείας, καθώς στις περιοχές αυτές, το ποσοστό θνησιμότητας είναι υψηλότερο σε σχέση με τις αστικές περιοχές.

Μόνο στις ΗΠΑ, η θνησιμότητα στις αγροτικές περιοχές φτάνει τα 831 άτομα ανά 100.000  πληθυσμού, έναντι 704 ατόμων ανά 100.000 πληθυσμού στις αστικές περιοχές. Οι κάτοικοι της υπαίθρου στις ΗΠΑ έχουν υψηλότερα ποσοστά χρόνιων ασθενειών όπως διαβήτης, παχυσαρκία, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ενώ πλήττονται συχνότερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, ακούσιο τραυματισμό, χρήση καπνού, υπερβολική χρήση οπιοειδών, καρκίνους που σχετίζονται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, αυτοκτονία, χειρότερη υγεία στις μητέρες, μειωμένη εμπιστοσύνη στο σύστημα περίθαλψης, αλλά και περιορισμένη πρόσβαση στην περίθαλψη.

Το 2019, τα ποσοστά θνησιμότητας για τις 10 κύριες αιτίες θανάτου στις αγροτικές περιοχές ήταν υψηλότερα, έναντι των αστικών περιοχών

Αγρότες σε συγκομιδή – υψηλότεροι οι δείκτες θνησιμότητας σε αγροτικές περιοχές

Γεωγραφικές ανισότητες υγείας εμφανίζονται επίσης και σε συστήματα υγείας σε άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος, με τη χειρότερη υγεία να εντοπίζεται σε αγροτικές περιοχές της Αυστραλίας και του Καναδά.

Στη Γαλλία και την Ολλανδία, υπάρχουν ενδείξεις επιδείνωσης της περιγεννητικής υγείας για τις γυναίκες που ζουν μακριά από νοσοκομεία, γεγονός που δείχνει ότι η διαβίωση σε μια αγροτική περιοχή αποτελεί παράγοντα κινδύνου.

Τα παραπάνω επισημαίνονται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA, από ερευνητές του Πανεπιστημίου Augusta της Γεωργίας των ΗΠΑ, του διεθνούς προγράμματος Πολιτικής Υγείας του Commonwealth Fund της Νέας Υόρκης και του τμήματος εκπαίδευσης της υπηρεσίας Υγείας της Σκοτίας. Στόχος της μελέτης, ήταν να περιγραφούν οι ανισότητες υγείας σε 11 χώρες υψηλού εισοδήματος.

Στη μελέτη μετείχαν με τυχαία δειγματοληψία 22.402 ερωτηθέντες ηλικίας 18 ετών και άνω, από την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, την Ελβετία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Η διερεύνηση αφορούσε 10 δείκτες υγείας και 3 τομείς (κατάσταση υγείας και παράγοντες κοινωνικοοικονομικού κινδύνου, οικονομικά προσιτή φροντίδα, πρόσβαση στην περίθαλψη).

Όπως σημειώνει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Νιλ ΜακΚίνον, από το πανεπιστήμιο της Αυγούστα, η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τις γεωγραφικές ανισότητες υγείας των αγροτικών περιοχών και τις επιδείνωσε. Οι αγροτικοί πληθυσμοί είχαν υψηλότερα ποσοστά θανάτου από COVID-19. Η παραλλαγή Omicron έπληξε περισσότερο τις αγροτικές περιοχές, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού ήταν χαμηλότερα.

Επιπλέον, οι ελλείψεις επαγγελματιών υγείας και το κλείσιμο δομών υγείας αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του COVID-19, σε σύγκριση με τις τάσεις πριν από τον COVID-19. Ενώ οι ΗΠΑ επένδυσαν περισσότερους πόρους για την υγεία σε αγροτικές περιοχές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χρειάζονται περαιτέρω παρεμβάσεις για την άμβλυνση των γεωγραφικών ανισοτήτων στον τομέα υγείας.

Παρά τις γνωστές και τεκμηριωμένες ανισότητες, διεθνώς, οι ερευνητές επισημαίνουν πως οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν περιορισμένη κατανόηση της συχνότητας των γεωγραφικών ανισοτήτων υγείας.

Ο λαβύρινθος των ανισοτήτων στην υγεία

Αποτελέσματα

Σε 11 χώρες και υπήρξαν 21 περιστατικά γεωγραφικών ανισοτήτων υγείας, στις 13 από τις οποίες η αγροτική κατοικία ήταν προστατευτικός παράγοντας και σε 8 ήταν παράγοντας κινδύνου.

Οι ΗΠΑ είχαν στατιστικά σημαντικές γεωγραφικές ανισότητες υγείας στους μισούς δείκτες (σε 5 από τους 10 δείκτες), τους περισσότερους από οποιαδήποτε χώρα, ενώ αντίθετα, ο Καναδάς, η Νορβηγία και η Ολλανδία δεν είχαν στατιστικά σημαντικές ανισότητες γεωγραφικής υγείας.

Οι δείκτες με τις περισσότερες εμφανίσεις γεωγραφικών ανισοτήτων υγείας ήταν στον τομέα της πρόσβασης στην περίθαλψη.

Η χώρα με τα χαμηλότερα ποσοστά ερωτηθέντων με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις (178 από 1004, δηλ. το 15,8%), με καταστάσεις ψυχικής υγείας (114 από 1004, δηλ. το 10,3%), ή υλικές δυσκολίες (62 από 1004, δηλ. το 6,1%) ήταν η Γερμανία.

Τα υψηλότερα ή ένα από τα υψηλότερα, ποσοστά πολλαπλών χρόνιων παθήσεων είχαν οι ΗΠΑ (704 από 2489 δηλ. το 28,4%, παθήσεων ψυχικής υγείας (781 από 2489 ή το 29,0%), ή υλικών δυσκολιών (415 από 2489 δηλ. το 16,3%).

Όσον αφορά την οικονομική δυνατότητα πρόσβασης στην περίθαλψη από ενήλικες της περιφέρειας, οι ΗΠΑ είχαν τα υψηλότερα ποσοστά παράλειψης της απαραίτητης ιατρικής (39%) ή οδοντιατρικής περίθαλψης (36,2%).

Η Νορβηγία και η Σουηδία είχαν τη χαμηλότερη παράλειψη ιατρικής περίθαλψης με ποσοστά 8,2% και 11,2%, αντίστοιχα,  καθώς και τη χαμηλότερη παράλειψη οδοντιατρικής περίθαλψης, με 21,4% και 22,2%, αντίστοιχα. Επίσης οι δύο χώρες είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά σοβαρών προβλημάτων αδυναμίας πληρωμής ιατρικών λογαριασμών με τη Νορβηγία να περιορίζεται στο 6,3% των πολιτών και τη Σουηδία στο 7,5%, όταν στις ΗΠΑ το ποσοστό ανεβαίνει στο 22,4%.

Τη μικρότερη δυνατότητα πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη και τα χαμηλότερα ποσοστά να έχουν τακτικό γιατρό ή χώρο περίθαλψης είχαν άτομα που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές στον Καναδά (89,9%), τη Σουηδία (86,7%) και τις ΗΠΑ (89,2%). Όσο για τις περιπτώσεις που χρειάζονταν αντιμετώπιση κάποιου ιατρικού προβλήματος την ίδια ημέρα, πρόσβαση είχε μόνο το 33% των Σουηδών, το 38,2% των Καναδών, το 46,9 των Νορβηγών και το 49,2 των Αμερικανών.

Η Ολλανδία ήταν η χώρα με την καλύτερη πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη, με το 97,7% να έχει τακτικό κλινικό ιατρό ή χώρο περίθαλψης, και το 71% να δέχεται περίθαλψη την μέρα που το χρειάστηκε και μόνο το 30,7% είχε δυσκολία πρόσβασης σε περίθαλψη αργά τη νύχτα.