Μελίνα Μερκούρη: Μια προσωπικότητα που δε χωρούσε σε καλούπια

Η Μελίνα Μερκούρη απέδειξε πως οι γυναίκες είναι ανεξάρτητες, δυναμικές και ελεύθερες. Είχε γοητεύσει όλο τον πλανήτη και έκανε τους πάντες να τη φωνάζουν με το μικρό της όνομα. Η «Μελίνα» έτσι όπως την αποκαλούσαν όλοι, ήταν ηθοποιός, διεθνής σταρ του σινεμά, αγωνίστρια του αντιδικτατορικού αγώνα, υπουργός πολιτισμού, η θεμελιώτρια της ιδέας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα… Μα πάνω από όλα ήταν γυναίκα – σύμβουλο, που με την άγρια ομορφιά της στιγμάτισε μια ολόκληρη γενιά.

Τη βάφτισαν Αμαλία-Μαρία και γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1920 στο σπίτι του παππού της και δημάρχου της Αθήνας, Σπύρου Μερκούρη. Πατέρας της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης επίσης πολιτικός.

Οι γονείς της χώρισαν όταν εκείνη ήταν τριών ετών και μεγάλωσε στο σπίτι της γιαγιάς της από τη μεριά της μητέρας της.

Αυτό που δεν μπορούσε να ανεχθεί ήταν η διαφορά ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες της εποχής. Από τη μια μεριά, οι άνδρες, δυναμικοί και κοινωνικοί κι από την άλλη οι γυναίκες, σιωπηλές και υποταγμένες. Μέσα της έλεγε πως « Εγώ μια μέρα θα ζήσω διαφορετικά από αυτές.» και το κατάφερε.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Melina Mercouri Foundation (@melinamercouriofficial_)

Ο κρυφός γάμος

Στα 17 της παντρεύεται κρυφά έναν θαυμαστή της, τον Πάνο Χαροκόπο, που της έχει υποσχεθεί ότι θα της επιτρέψει να σπουδάσει ηθοποιός. Έτσι, σπουδάζει στο Εθνικό Θέατρο ενώ η Ελλάδα ζει τη Γερμανική Κατοχή. Ο πατέρας της και ο αδερφός της είναι στην αντίσταση, η ίδια όμως είναι αφοσιωμένη στις σπουδές της και δεν αναπτύσσει αντιστασιακή δράση. Αργότερα, θα εξομολογηθεί πως είναι το μόνο πράγμα για το οποίο μετάνιωσε. Μετά την κατοχή αρχίζει την θεατρική της καριέρα. Εντάσσεται στο θίασο του Εθνικού αλλά αποθεώνεται και ως πρωταγωνίστρια του Κουν.Τότε είναι που ο Μιχάλης Κακογιάννης την εμπιστεύεται και της δίνει το ρόλο της Στέλλας, στην ομώνυμη ταινία, η οποία ήταν και μια τεράστια επιτυχία.Ήταν ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα της.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Vintage/Foreign TV & Movies (@sundaynightfilms)

Η πολιτική καριέρα και το Υπουργείο Πολιτισμού

Κατά τη διάρκεια της επταετίας (1967-1974) πολέμησε σφοδρά τη Χούντα, χρησιμοποιώντας τη φήμη και τη λάμψη που είχε αποκτήσει, με συνέπεια να της αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα. Έδωσε αρκετές συναυλίες και διοργάνωσε αρκετά μεγάλο αριθμό πορειών αντιδικτατορικού χαρακτήρα. Επεδίωξε και συναντήθηκε με πολιτικούς αλλά και με πνευματικές προσωπικότητες παγκοσμίου κύρους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει ενάντια στη χούντα.

Κατά τη διάρκεια των αγώνων της έγιναν εναντίον της απόπειρες δολοφονίας.

Μετά την πτώση της Χούντας, η εξορία τελειώνει για τη Μελίνα Μερκούρη. Εντάσσεται στο ΠΑΣΟΚ και σύμφωνα με εντολή του Ανδρέα Παπανδρέου, κατεβαίνει υποψήφια στη Β’ Πειραιά. Το 1977 η Μερκούρη εκλέγεται βουλευτής συγκεντρώνοντας μόνη της, τους διπλάσιους ψήφους από όσους πήραν όλοι οι υποψήφιοι μαζί στην συγκεκριμένη περιφέρεια.

Το 1981 η Μελίνα ορκίζεται Υπουργός Πολιτισμού και κρατά τη θέση αυτή για περίπου 8 χρόνια. Το πέρασμά της από εκεί, λαμπρό.Έθεσε τις βάσεις για το Μουσείο της Ακρόπολης αλλά και την επιστροφή των μαρμάρων. Για την επιστροφή των γλυπτών δε, η ίδια είπε: «Είμαι βέβαιη ότι τα μάρμαρα θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους όσο ζω. Αλλά ακόμα κι αν έρθουν όταν θα έχω φύγει, εγώ τότε θα ξαναγεννηθώ».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Melina Mercouri Foundation (@melinamercouriofficial_)

Ο πρώτος μεγάλος έρωτας

«Μια μέρα στο θέατρο είδα τον Γιώργο Παππά. Ήμουν 13 χρονών και τον ερωτεύθηκα. Τρελάθηκα. Από εκεί και πέρα, κάθε μέρα, τσακ στο θέατρο. Ώσπου μια μέρα τον γνώρισα. Ήταν ο πρώτος μου μεγάλος έρωτας, ήμουν 14 ετών και, βέβαια, το έμαθαν στο σπίτι μου. Και εδώ είναι η πρώτη μου αυτοκτονία. Τελείως Άννα Καρένινα. Πήγα κι έπεσα μπροστά σ’ ένα αυτοκίνητο», αφηγείτο σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις της.

Στην αυτοβιογραφία της «Γεννήθηκα Ελληνίδα» αναφέρεται λεπτομερώς στην πρώτη φορά που τον είδε: «Απ’ τη στιγμή που βγήκε στη σκηνή τον ερωτεύτηκα. Τα μαγουλά μου κοκκίνισαν. Ήμουν σίγουρη πως οι χτύποι της καρδιάς μου ακούγονταν σ’ όλο το θέατρο. Δεν υπήρχε επιστροφή. Ήμουν απελπισμένα, οριστικά ερωτευμένη». Τον περιγράφει ως εξής: «Ο Γιώργος ήταν ψηλός, με έντονα χαρακτηριστικά, μυστηριώδης. Είχε τα ωραιότερα χέρια που είδα ποτέ μου. Είχε βαθιά φωνή. Ήταν 35 χρόνων. Με λίγα λόγια, είχε ό,τι χρειαζόταν για να κάνει να τρέμει μια δεκατετράχρονη παρθένα».

«Πήγα κι έπεσα μπροστά σ’ ένα αυτοκίνητο».

Όταν άρχισε να διαδίδεται πως η Μερκούρη είχε χάσει την παρθενιά της από τον ηθοποιό (σε μια εποχή που δεν επιτρεπόντουσαν οι ελεύθερες σχέσεις, πόσο μάλλον σ’ ένα σπίτι πολιτικών) ξέσπασε θύελλα στην οικογένεια. «Είπαν πως θα με πήγαιναν σε γιατρό για εξέταση. Για πρώτη φορά στη ζωή μου είδα τον παππού μου τσακισμένο κι αδύναμο. Κόντεψε να λιποθυμήσει. Ο πατέρας μου μού είπε πως ο άντρας που πήρε την παρθενιά μου ήταν γνωστός παλιάνθρωπος. Κλαίγοντας με λυγμούς, πήγα στον παππού μου. Ορκίστηκα πως ήταν ψέματα, πως ο Γιώργος δεν με άγγιξε ποτέ, πως ήμουν αυτό που έλεγαν «ανέγγιχτη».

Αλλά δεν με πίστεψε! Μου έχουν συμβεί πολλά έκτοτε, αλλά ποτέ δεν ένιωσα βαθύτερο πόνο από ό,τι όταν έχασα την εμπιστοσύνη του παππού. Δεν μπορούσα να σκεφτώ άλλη διέξοδο από την αυτοκτονία. Ρίχτηκα χαρούμενα στις ρόδες ενός αυτοκινήτου. Τα φρένα του οδηγού ήταν γερά. Βρήκα ελάχιστη ικανοποίηση σε μερικούς πολύχρωμους μώλωπες. Έτσι στα δεκατέσσερα μου χρόνια γνώρισα την πρώτη μου αγάπη και θέλησα να πεθάνω. Υπήρξαν κι άλλες αγάπες αργότερα, αλλά ποτέ δεν ξανασκέφτηκα να πεθάνω για έναν άντρα».

Όταν γνώρισε το 1955 το Ζυλ Ντασέν σβήστηκαν όλοι από τα τεφτέρια της ψυχής της. Εκείνη η χρονιά υπήρξε σταθμός για την προσωπική της ζωή, καθώς βέβαια και για την καριέρα της. Με τον Ντασέν παντρεύτηκαν στις 18 Μαΐου 1966 στο δημαρχείο της Λωζάνης κι ο μοναδικός Έλληνας μάρτυρας του γάμου τους ήταν ο Νίκος Κούρκουλος.

Η συμμετοχή της σε διάσημο παιχνίδι της Αμερικής

Την δεκαετία του ’60 όταν βρισκόταν στην Αμερική, πήρε μέρος το 1962 και στο διάσημο τηλεπαιχνίδι «What’s my line» όπου διάφοροι celebrity καλούνταν να μαντέψουν τις ιστορίες άλλων επωνύμων ή ακόμη και ανωνύμων μέσα από άγνωστους γρίφους. Δείτε το απόσπασμα στο 19.28 λεπτό.

Μετά από πολύχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου, εξέπνευσε στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, την Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994.  Ο θάνατός της προκάλεσε πρωτόγνωρες εκδηλώσεις συγκίνησης σε όλο τον κόσμο. Πολλοί πολιτικοί ηγέτες στέλνουν συλλυπητήρια μηνύματα στην οικογένειά της και στην Ελλάδα. Την ώρα της κηδείας της, τα θέατρα και τα μαγαζιά στο Μπρόντγουεϊ παραμένουν κλειστά, ενώ σβήνουν τα φώτα για ένα λεπτό σε ένδειξη πένθους.

Σύμφωνα με τους New York Times, αποτελεί πρακτική που συνηθίζεται για τους Αμερικανούς ηθοποιούς που πρωταγωνίστησαν στις θεατρικές σκηνές της Νέας Υόρκης. Η Μελίνα υπήρξε η μοναδική ξένη ηθοποιός που τιμήθηκε με αυτό τον τρόπο από το Μπρόντγουεϊ.

Επίσης έχει ιδρυθεί, σύμφωνα με επιθυμία της, από το σύζυγό της Ζυλ Ντασέν και με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ο Γάλλος πολιτικός Ζακ Λανγκ κ.ά. το Πολιτιστικό Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, το οποίο έχει ως στόχο την επιστροφή των κλαπέντων γλυπτών του Παρθενώνα.

*Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Instagram/agalma_official