Τα ποσά του ΕΣΠΑ στα χέρια των νέων περιφερειαρχών

Στη σκιά της απορρόφησης του ΕΣΠΑ– και όχι μόνον- διεξήχθη η πολιτική κόντρα κατά τις αυτοδιοικητικές κάλπες,  και θα κλιμακωθεί, ειδικά αν τα καιρικά φαινόμενα απειλούν την ανθρώπινη ζωή και τις υποδομές. Οι αντεγκλήσεις, για τους κοινοτικούς πόρους, θα  αποτελούν ένα από τα βασικά διακυβεύματα των επόμενων εκλογών. Ως εκ τούτου η πολιτική κριτική θα έχει στο μενού την πρόοδο σε έργα, επενδύσεις, τόσο σε τοπικό, όσο και σε κεντρικό επίπεδο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 που παρουσιάζει το in ανά περιφερειακό πρόγραμμα, η Αττική θα λάβει από τα μεγαλύτερα ποσά. Ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία, ενώ το συνολικό ποσό για τις περιφέρειες ανέρχεται στα 8 δισ. Ευρώ.

Σύμφωνα με τον πίνακα, ως προς τη συνολική χρηματοδότηση, η οποία είναι το άθροισμα της εγκεκριμένης κοινοτικής χρηματοδότησης και της εθνικής συμμετοχής, η Περιφέρεια Αττικής, δηλαδή ο νέος Περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς διαθέτει προϋπολογισμό 1,44 δισ. ευρώ .

Το οικονομικό επιτελείο, για το 2023-2025, έχει προϋπολογίσει ότι η Ελλάδα, στο περιφερειακό πρόγραμμα, θα έχει απορρόφηση κατά 80% σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο και αναμένεται στα 5,3 δισ. Ευρώ.

Το νέο ΕΣΠΑ και τα κριτήρια

Όπως εξηγούν πηγές στο in, και γνώστες της διαδικασίας, τα κριτήρια με τα οποία έγινε η κατανομή στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 ακολούθησε τις απαιτήσεις των νέων κανονισμών και τη μεθοδολογία της ΕΕ που λαμβάνει υπόψη ΑΕΠ, Πληθυσμό, Ανεργία, εκπαίδευση κλπ.

• Η κατανομή μεριμνά για αύξηση στον συνολικό προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης (Κοινοτική Συνδρομή και Εθνική Συμμετοχή):
  από 16% για τη Δυτική Μακεδονία -η οποία έχει παράλληλα και το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης που στοχεύει σχεδόν αποκλειστικά σε αυτήν.
• έως και 97% στη Στερεά Ελλάδα η οποία είχε λιγότερους πόρους κατά το παρελθόν λόγω του υψηλού ΑΕΠ που παρουσίαζε ως αποτέλεσμα της συγκέντρωσης επιχειρήσεων –συμφερόντων Αττικής- στα Βιομηχανικά Πάρκα της περιοχής Οινοφύτων, Σχηματαρίου κλπ

Οι οδηγίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν το 1/3 των πόρων κατευθυνθεί στα Περιφερειακά προγράμματα (συνολικός προϋπολογισμός περιφερειακών προγραμμάτων νέου ΕΣΠΑ: 8,1 δις Ευρώ). Όπως, επίσης, από την  κυβέρνηση εκτιμούν ότι η κατανομή είναι απολύτως ισορροπημένη, και πως διασφαλίζει ότι καμία περιφέρεια δεν παίρνει λιγότερους πόρους -σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο 2014-2020. Το νέο ΕΣΠΑ, επίσης, στοχεύει να εξισορροπεί όσο το δυνατόν την κατά κεφαλήν ενίσχυση μεταξύ περιφερειών, όπως και να διασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους ι εκεί που εντοπίστηκαν μεγαλύτερες ανάγκες στην τρέχουσα περίοδο.

Το παλιό ΕΣΠΑ σε καταστροφές

Ως προς τις πρόσφατες καταστροφές, τα χρηματοδοτικά εργαλεία αφορούν σε όσα δεν απορροφήθηκαν στο προηγούμενο ΕΣΠΑ. Δηλαδή, είναι από το ΕΣΠΑ του 2014-2020 ύψους 250 εκατ. ευρώ που δεν θα μπορούσαν να απορροφηθούν για άλλους σκοπούς και θα διατεθούν έως τις 31/12/2023. Από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι επιλέξιμα έργα 1,5 δις. Ευρώ που θα διατεθούν τα αμέσως επόμενα έτη.

Λίγα 24ωρα πριν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, την τροποποίηση του χάρτη της Ελλάδας για τη χορήγηση περιφερειακών ενισχύσεων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027, στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις.

Να σημειωθεί ότι στις 30 Μαΐου 2023, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με πιθανή ενδιάμεση επανεξέταση των χαρτών περιφερειακών ενισχύσεων, λαμβάνοντας υπόψη επικαιροποιημένα στατιστικά στοιχεία. Έτσι, η εγκριθείσα σήμερα τροποποίηση του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων της Ελλάδας επιτρέπει υψηλότερα μέγιστα ποσά ενίσχυσης για επενδύσεις σε ορισμένες περιφέρειες, λόγω της μείωσης του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε αυτές.

Τα μέγιστα ποσά ενίσχυσης θα αυξηθούν ως εξής:
i) από 40% σε 50% των επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών στο Νότιο Αιγαίο και
ii) από 50% σε 60% των επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών στην Κρήτη και τη Δυτική Μακεδονία. Ο τροποποιημένος χάρτης ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027.

 Να σημειωθεί ότι όλοι όσοι εξελέγησαν για πρώτη φορά επίσημα θα αναλάβουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου του 2024.

Οι υποψήφιοι που εκλέχθηκαν περιφερειάρχες: 

• Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης: Χριστόδουλος Τοψίδης
• Αττικής: Νίκος χαρδαλιάς
• Βορείου Αιγαίου: Κωνσταντίνος Μουτζούρης
• Δυτικής Ελλάδας: Νεκτάριος Φαρμάκης
• Δυτικής Μακεδονίας: Γεώργιος Αμανατίδης
• Ηπείρου: Αλέξανδρος Καχριμάνης
• Θεσσαλίας: Δημήτριος Κουρέτας
• Ιονίων Νήσων: Ιωάννης Τρεπεκλής
• Κεντρικής Μακεδονίας: Απόστολος Τζιτζικώστας
• Κρήτης: Σταύρος Αρναουτάκης
• Νοτίου Αιγαίου: Γεώργιος Χατζημάρκος
• Πελοποννήσου: Δημήτριος Πτωχός
• Στερεάς Ελλάδας: Φάνης Σπανός